Vetting për filmat e komunizmit apo për pionerët politikanë të shokut Enver?!

Dritan LACI

Fotoja e tij në krah të shokut Enver në paradën e 1 Majit gati ishte fshirë nga memoria kolektive, por u desh sërish Rama dhe propozimi i tij për ta bërë ministër të Brendshëm për të na risjellë edhe njëherë në kujtesë se ne shqiptarët nuk jemi shkëputur ende nga një Vetting që duhet të ishim ndarë njëherë e mirë kohë më parë, siç është pastrimi i politikës nga figurat e lidhura me regjimin komunist, apo edhe ata që edhe pse të rinj dikur në moshë; edhe pse sistemi po jepte shpirt, i shërbyen me aq devotshmëri deri në përshpirtje duke u kthyer në maskë oksigjeni për një kufomë që thjesht nuk ishte kallur.

Fatkeqësisht ende edhe sot ne si shoqëri nuk e kemi bërë një ndarje të tillë. Ditët e fundit në media por dhe në rrjetet sociale është folur shumë nëse duhet apo s’duhet të transmetohen filmat e socrealizmit. Eh nëse deri dje kisha një mëdyshje nëse duhet apo jo të transmetohen, sot e them i bindur se duhen transmetuar. Pse e kam këtë bindje? Sepse vetëm nëpërmjet prodhimeve të tij propagandistike të atij sistemi ne mund të kuptojmë se si funksiononte ai regjim famëkeq.

Vetëm nëpërmjet propagandës së prodhimeve të atij sistemi mund të kuptojmë se si ai regjim luftonte klerin. Sepse vetëm kështu mund të njohim se si ai sistem shpiku dhe vuri në eficencë luftën e klasave. Sepse vetëm kështu ne mund të njohim se si ai sistem ndërseu njeriun kundër njeriut. Sepse vetëm nëpërmjet prodhimeve propagandistike të atij sistemi ne mund të njohim kush ishte Prokurori, Gjykatësi dhe Sigurimsi i rendit socialist që u kallte datën njerëzve me makinacione nga më të ndyrat. Sepse vetëm kështu mund të kuptojmë Autokritikën si një shpikje për të mohuar vetveten; si një lloj vetëvrasje e ndergjegjes së njeriut në shërbim të një sistemi pervers antivlerash.

Por për ta bërë këtë nuk duhet të krijojmë një mbyllje të re, por duhet të shprehemi pa censuruar të shkuarën. Sepse kështu nuk bëjmë asgjë tjetër vetëm se krijojmë një efekt domino mbyllje. Por a e kemi bërë ne një analizë së të shkuarës në këto 25 vite? Në mendimin tim Jo. Nuk e kemi bërë as në politikë, as në drejtësi, as në art. Ne flasim për hapje dosjesh dhe të gjithë jemi të bindur se jemi përballë një tjetër fasade të radhës. Ne dimë që regjimi komunist pushkatoi rreth 4 mijë veta në 45 vite ekzistencë, por nuk kemi asnjë të dënuar për këto krime. Ne dimë po ashtu që me mijëra njerëz vuajtën dënimin në burgjet më të rënda poltike, por nuk kemi asnjë të dënuar. Ne dimë po kështu që kemi dosje me emra politikanësh të sotëm që i kanë shërbyer Sigurimit të Shtetit gjatë regjimit socialist, por këta emra nuk janë bërë kurrë të ditur.

Po kështu kemi akuza nga njerëz të gjallë për politikanë të sotëm që i kanë shërbyer sistemit të djeshëm. Kemi edhe një foto si ajo e Fatmir Xhafaj në krah të shokut Enver që po bën xhiron e rrjeteve sociale. Kemi edhe akuza nga familjarë të Arben Dukes, i dënuar gjatë regjimit komunist, që e akuzojnë direkt z. Xhafaj për përfshirje direkte në dënimin e familjarit të tyre. Atëherë ç’vlerë do të kishte të bënim Vetting për “Komisari i Dritës” apo “Operacioni i Zjarrit” kur ne nuk kemi bërë Vetting për Komunizmin? Me këtë nuk po aludoj që z. Xhafaj është i përfshirë në vendime që kanë dënuar politikisht njerëz të pafajshëm gjatë regjimit komunist, por minimalisht duhet parë deri ku shkon përfshirja e tij në atë sistem. Qëndrojnë apo jo akuzat e familjarëve të Arben Dukës?

Ndaj z. President i Republikës në momentin që do tju vijnë emra të tillë në tryezë për tu firmosur duhet të kërkoni informacione më të thelluara. Këtë mund ta kërkoni edhe nga Autoriteti i Hapjes së Dosjeve dhe nga Instituti i Studimit të Krimeve të Komunizmit. Që para se të fillojnë punën me hapjen e dosjes së viktimave dhe për më shumë të ikur me kohë nga kjo botë siç ishte rasti i Musine Kokalarit është mirë ta fillojnë punën e hapjes së dosjeve individë të gjallë të lidhur me regjimin e djeshëm që sot drejtojnë vendin. Pasi ndryshe e thënë shkoqur, kjo është nisja më e keqe e mundshme në hapjen e dosjeve.

Ajo që duhet të na shqetësojë sot është si mund të besosh në Vetting në Drejtësi dhe te këmbëngulja e Ramës për Vetting kur vetë ky i fundit propozon për Ministër të Brendshëm një emër shumë të dyshimtë për lidhjet e tij me regjimin e kaluar dhe i akuzuar pikërisht si shërbëtor i drejtësisë komuniste që çoi në atë botë me qindra njerëz të pafajshëm? Ndaj edhe ky është një moment i thellë reflektimi. Do bëjmë Vetting për “Komisarin e Dritës” apo do bëjmë Vetting për komisarët e gjallë të Partisë së Punës që me vendimet e tyre gjatë atij sistemi vranë dhe persekutuan njerëz të pafajshëm vetëm e vetëm sepse nuk kishin të njëjtin mendim me Partinë në pushtet…

Dhe para se Fatmir Xhafaj të kërkojë firmën Presidentit për Ministër të Brendshëm duhet të sqarojë pozitën e tij në akuzat që I janë ngritur nga familjarët e të ndjerit Arben Duka në përfshirjen e tij në dënimin e të afërmit të tyre. Ose nëse nuk e bën z. Xhafaj duhet ta bëjë z. President i Republikës duke mos i dhënë firmën propozimit të emrit të tij për Ministër të Brendshëm.