2 korrik 1990: Ramiz Alia, “zemërim” ndaj Sigurimit të Shtetit
E hëna e 2 korrikut 1990, është shënuar zyrtarisht si hapi i parë që ndërmorën shqiptarët për të thyer izolimin komunist, duke mësyrë dyert e ambasadave të huaja në Tiranë. Pas 2 korrikut në Tiranë, në Kavajë, vetëm 2 ditë më vonë do të shënohej një demonstratë e vërtetë me tipare të qarta revolte kundër regjimit komunist, ku mbeti edhe një i vrarë nga forcat e Rendit.
Dokumentet e shumta të Ministrisë së Punëve të Brendshme dhe të Komitetit Qendror, dëshmojnë se forcat e policisë dhe strukturat e Sigurimit kishin dështuar, në përpjekjet e tyre për ti parandaluar dhe frenuar këto ngjarje që lajmëronin rrëzimin e plotë të regjimit. Sinjalet e para të këtyre trazirave Sigurimi i kishte marrë që në janar 1990, kur ishte tentuar në Tiranë organizmi i një demonstrate, apo në Korçë përpjekja për të rrëzuar bustin e Stalinit. E megjithëkëtë pas mësymjes së afro 5 mijë vetëve në ambasadat e huaja në Tiranë dhe trazirave të përgjakshme në Kavajë, Ramiz Alia e drejtoi gishtin tek strukturat e Sigurimit të Shtetit dhe drejtuesit e Policisë. Sipas Ramiz Alisë ata ishin fajtorët e vërtetë të kësaj krisjeje që lajmëronte rrëzimin e pushtetit të komunistëve.
Në mbledhjen e 14 korrikut të Byrosë Politike, Ramiz Alia do të artikulonte për herë të parë hapur zemërimin ndaj drejtuesve të Sigurimit të Shtetit dhe Policisë, të cilët sipas tij ishin treguar të paaftë për të parandaluar, e më tej për të mbajtur nën kontroll situatën e pazakontë.
“Jam i mendimit që të dy zv/ministrat e Punëve të Brendshme, Zylyftar Ramizi dhe Ilir Mustafaraj, të shkarkohen nga detyra. Qeveria le t’i vendosë pastaj ku ta shohë të arsyeshme. Zylyftari kishte Sigurimin në dorë, apo jo Simon (Shoku Simon pohon). Çfarë na dha Sigurimi? Ilir Mustafaraj kishte tërë policinë në dorë. Policia jo vetëm që nuk e tregoi veten në ngjarjet e fundit, por tani na rezulton që policët kanë marrë para për të futur njerëz nëpër ambasada. Çfarë kontrolli kishte mbi policinë? Koha nuk pret për masa gjysmake. Sidoqoftë ky është mendimi im dhe po e shtroj ta diskutojmë…”-tha Ramiz Alia në mbledhjen e Byrosë, me 14 korrik.
Dy javë pas kësaj mbledhje analizë për ikjen e afro 5 mijë shqiptareve nga izolimi komunist, Ramiz Alia do të organizonte dhe të mbante disa mbledhje apo takime, të gjata. E para ishte mbledhja me intelektualët me 4 gusht, pak ditë më vonë me specialtët e Ekonomisë dhe Financave, me 16 gusht mbledhja me drejtues të Ushtrisë dhe të Ministrisë së Mbrojtjes, me 17 gusht me Drejtuesit e Ministrisë së Brendshme, etj. Të gjitha këto mbledhje, inçizuar me magnetofon, por edhe të zbardhura me shkrim dore, të cilat ruhen si inçizime zanore dhe dorëshkrime në Drejtorinë e Arkivave në Tiranë, meritojnë seicila analiza të hollësishme, për të kuptuar më mirë rolin e vërtetë të Ramiz Alisë në ngjarjet e vitit 1990, të vërtetën e tensionit që kishte mbërthyer shumë institucione, sidomos ato të rendit dhe të mbrojtjes, por edhe të një energjie të pashpjegueshme mes njerëzve që po nuhasnin orët e fundit të një prej regjimeve më të ashpra diktatoriale. Pothuajse asnjë prej këtyre mbledhjeve apo takimeve siç I quante ramiz alia nuk u publikua i plotë dhe me të gjithë detajet e diskutimeve.
Takimi me intelektualët për afro 25 vjet u publikua në forma nga më të çuditshmet me shkurtime e retushime të shumta. Po ashtu takimi me drejtuesit e Ministrisë së Brendshme, nuk u publikua kurrë i plotë. I vetmi botim i tij( me pak se 1/3 e diskutimeve) i takon vitin 1990 me titullin “Demokratizim në rrugën e partisë”, një botim i përgatitur nga Sektori i përgjithshëm i Aparatit të Komitetit Qendror të PPSH-së, ku ishte përfshirë me shumë shkurtime edhe takimi i 4 gushtit me intelektualët.
Çfarë ishte diskutuar në takimin e Ramiz Alisë me drejtuesit e Sigurimit të shtetit dhe të Policisë? Cilat ishin ligjet e miratuar në fillim të ’90-ës që kishin penguar punën dhe organizimin e tradicional të Sigurimit dhe pse Ramiz Alia këmbëngulte se miratimi i atyre ligjeve (mes tyre ai për pajisjen me pasaporta) nuk kishte as një ndikim real dhe se ishte thjeshtë dhe vetëm një justifikim?
Takim i R. Alisë me punonjës të Ministrisë së Punëve të Brendshme, dt. 17.8.1990 (sipas incizimit)
Alia: Si dukeni, mirë jeni?
Zëra: Mirë.
Alia: Tani, si do të bëjmë, si do të veprojmë bashkë? Do të bëjmë muhabet, mbledhje, konferencë? Si e keni qefin? Do të flisni juve ndonjë gjë, do të pyetni juve? Të flas unë? Si të doni.
Zë: Flisni ju.
Alia: Unë flas më mirë, ë? Po mirë, për juve është më mirë të flas unë, por për mua është më mirë t’ju dëgjoj juve, sepse më intereson pak edhe ndonjë mendim i juaji. Se këto situata në përgjithësi nuk janë situata të qeta e të lehta, përkundrazi, janë të komplikuara, dhe si rrjedhim kanë nevojë për analiza, për mendime të ndryshme nga shokët. Prandaj dhe do të ishte me interes të dëgjojmë edhe mendimin tuaj njëherë. Si thua ti Hekuran, ë?
Hekuran Isai: Si të dëshironi ju.
Alia: Si të bëjmë?
?: Por kjo është edhe mbledhje më e vogël.
Alia: E, kjo është mbledhje më e vogël, sepse ata të ushtrisë dje ishin 300 veta dhe nuk bëhesh dot muhabet ashtu. Si thoni, do të bëjmë kështu? Të paktën disa mendime që keni ju, si e shikoni juve gjendjen dhe vetë punën tuaj. Problemet që janë si i vlerësoni, se ju duhet të dini shumë gjëra. I dini të tëra punët si janë, si zhvillohen, si e shikoni gjendjen aktuale, si e shikoni perspektivën, punën e vetë organeve të brendëshme. Ka ndonjë trim që do të fillojë, sepse gjithmonë në fillim ai thuhet kush e fillon. Nuk kërkoj analiza, por kërkoj ndonjë mendim që keni ju.
?: Si po na shkon puna në situatën e tanishme!
Alia: Edhe si shkoi ajo që kaloi edhe si shkon kjo. Folë ti Zef. Zef Loka: Gjatë kësaj periudhe, Sh. Ramiz, ne në Tiranë jemi përpjekur t’i bëjmë një analizë punës të sigurimit dhe në tërësi të organit me preokupacionin që t’i përgjigjemi pyetjes që ka shtruar Partia me të drejtë, cilët janë organizatorët e kësaj veprimtarie armiqësore dhe pse ne, si të thuash, u gjetëm në befasi dhe nuk qemë në gjendje ta parandalojmë këtë veprimtari. Shkurt do të jap disa mendime të cilat kanë të bëjnë me punën time, me difektet në punën time në radhë të parë dhe të shokëve me të cilët punoj. R. Alia: Për veten tënde, shko e fol në organizatën bazë. Këtu mos na ngatërro me të tilla punra, flisni më shumë si e gjykoni situatën, për problemet. Pastaj për veten tuaj, keni vende ku të flisni. Se po të filloni nga vetja, ohu!
Zef Loka: Dakord.
Alia: S’është për modesti këtu, këtu është për të analizuar. Jeni kuadrot kryesore të Ministrisë. D.m.th. si e vlerësoni. Ti the kjo punë armiqësore. Pse e quan armiqësore. Ç’synime ke. Se për këtë ka rëndësi të dij, çfarë synon!
Zef Loka: Është armiqësore, sepse synimi i tërë kësaj pune ishte që në fund të fundit të përmbysnin pushtetin popullor, të organizonin një puç, të krijonin opozitë në vendin tonë dhe të realizonin zbulimet kapitaliste nëpërmjet ambasadave në Tiranë, atë që u bë në vendet e Lindjes. Natyrisht, me sa e kuptojmë ne, jemi përpjekur të thellohemi, kjo opozitë u përfaqësua nga ambasadat e huaja në vendin tonë. Ata nuk arritën dot ta bënin këtë, por Partisë ju krijua një shqetësim i madh dhe po të ishte sigurimi i shtetit, tamam, në krye të situatës, do ta vlerësonte e njihte më mirë atë, do të parandalohej veprimtaria. Ne e kuptojmë, sh. Ramiz, edhe shqetësimin e Partisë, edhe lidhur me situatën e jashtme dhe tërë ato përpjekje që bën Partia dhe na i ka shpjeguar shumë qartë në Plenumin e fundit të KQ të Partisë për të ndërtuar dhe mbrojtur socializmin në luftë me armiqtë e jashtëm dhe brendëshëm. Unë kam disa mendime që them se duhet që këtej të fillojmë. Natyrisht nuk pretendoj t’i themi të gjitha; që të shikojmë një çikë më gjerë. Në radhë të parë, ne me të gjithë përpjekjet që kemi bërë, nuk ja kemi arritur që këto situata t’i shpjegojmë drejt dhe t’i kuptojmë drejt dhe pastaj, e quaj si një nga shkaqet këtë, nuk kemi nxjerrë sa duhet ato detyra që na dalin ne për t’ju përgjigjur këtyre situatave.
Kur i diskutojmë me njerëzit, kur i trajtojmë këto çështje, themi se i kuptojmë. Por në fakt, në vetvete, në veprime praktike konkrete shohim pikërisht ato shfaqje të uljes së vigjilencës, të cënimit në këtë rast të gatishmërisë luftarake të shkeljeve të ndryshme të ligjshmërisë, pikërisht në këto momente, në këto situata, që ka të bëjë me një punë të cekët, me një punë globale, në të gjithë …..
Alia: Zef, më konkrete se deri tani asgjë s’ke thënë. Unë të paktën s’mora vesh asgjë. Fjalë të përgjithshme. Konkrete, konkrete!
Zef Loka: Tani, ne nuk vlerësuam sa duhet dhe nuk e lidhëm situatën e brendëshme që zhvillohet në vendin tonë, kryesisht në Tiranë, me situatën e jashtme. Ne patëm një intensifikim të veprimtarisë armiqësore, si tendenca për demostratë në janar, aktet diversioniste ndaj bustit të Stalinit në Korçë, dhe deri tek ngjarjet e korrikut, disa akte anonime të mprehta të cilat janë zinxhir i një veprimtarie intensive. Pra kjo vazhdimësi, kërkonte një punë të vazhdueshme, duke e kuptuar tamam edhe lidhur me situatën.
Alia: Po ju pse s’e bëtë, se ky është problemi. Zef Loka: Pikërisht këtë, shoku Ramiz! R. Alia: Po hë, pse, sipas mendimit tënd ku janë!
Zef Loka: Sipas mendimit tim janë disa çështje. Një herë, ne, vazhdojmë të punojmë me metodën e vjetër. Nuk e absolutizoj! R. Alia: Ç’do të thotë me metodën e vjetër.
Zef Loka: Ne konkretisht përpiqemi t’i kërkojmë spiunët nga radhët e ish ….. e grupeve të vjetra, nga bazat e bandave të diversantëve të cilat kanë vepruar, siç e dini, këto e 30-40 vjet përpara që në analizë të tyre edhe fizikisht sot nga këto përpunime që ndjekim nuk janë në gjendje të veprojnë kundër shtetit.
Alia: Por, edhe ka nga ato.
Zef Loka: Edhe ka. Por, ndërkohë që zbulimet e huaja kanë një kontigjent shumë më të përshtatshëm sot që u krijua në këto kushte, që ne i quajmë kanale …., që nga diplomatët, turistët, vizitorët, shoferët, specialistët, me të cilët edhe realizohen lehtë detyrat sepse janë të ligjëruara si takime. Por puna jonë, pikërisht pra ky konceptim jo i gjerë, jo aq sa duhet siç thekson Partia ka dobësi. Ne kemi patur të dhëna, qoftë nëpërmjet degës së dytë, që ndjek direkt diplomatët, lidhjet e tyre për kontaktet, për bisedat me elemente të veçantë. Por këto të dhëna nuk janë vlerësuar në shkallën e duhur për refleks mangësie.
Alia: Për shembull, çfarë ke patur të dhëna ti, e që thua që dega e dytë paska dhënë të dhëna për biseda të veçanta. Me cilin ka biseduar për këto çështjet e 2 korrikut. Cili, me cilën, e ke patur këtë të dhënë ti?
Zef Loka: Jo.
Alia: Çfarë atëhere, që duke ecur me makinë u ndal në rrugë dhe takoi një shofer?
Zef Loka: Takime të ndryshme.
Alia: Takime. Çfarë takimesh? Si edhe Xhelilin e ka takuar.
Zef Loka: Për bisedat.
Alia: Atëherë, për çfarë konkretisht?
Zef Loka: Këtu pikërisht.
Alia: Epo pikërisht, se këtë dua të di unë. Thanë gjëra konkrete, apo u takuan në Hotel Dajti me Pëllumb Dafën. Kjo është e dhëna?
Zef Loka: Kjo është. Këto janë marka e të dhënave
Alia: Jo, jo, këto janë të dhëna që mund të t’i japi edhe plaka rrugës. Punë sigurimi këtë quani juve?
Zef Loka: S’mund ta quajmë punë sigurimi, por pikërisht.
Alia: Po kjo dega e dytë këtë punë bën? Se këtu është problemi. Çfarë punë bën këto elemente, në dorë çfarë keni ju.
Zef Loka: Pikërisht, këtu është problemi shoku Ramiz, se nuk kemi disponuar ato të dhëna, që bëjnë fjalë për një organizim të tillë. Dhe sigurimi e ka për detyrë t’i sigurojë këto të dhëna. Me që jemi tek detyra e dytë, as kjo nuk arritur ta bëjë këtë. Por ne edhe në këto kontakte që kemi, vërejmë ç’kujdesje, mosvlerësime në kohë, vërejmë zvarritje. Se detyra jonë është që t’i diferencojmë, nuk i marrim të gjitha njësoj.
Alia: Zef, mos e quajtët juve që ju hoqën shumë detyra të organeve të Sigurimit të Shtetit. Mos ka dominuar një mendim i tillë në Sigurimin e Shtetit?
Zef Loka: Tani, me ndryshimin e sanksionit.
Alia: Po, po, me ndryshimin e ligjit. Mos kanë menduar shokët s’kemi më ne punë, ë? D.m.th. tani arratisja nuk konsiderohet më krim kundër shtetit, prandaj, ne Sigurimi i shtetit jemi në rregull.
………..: Sh. Ramiz, me se do të merret Sigurimi?
Zef Loka: Edhe kjo nuk përjashtohet.
Alia: Nuk them se përjashtohet, por si e keni ju mendimin?
Zef Loka: Ne jemi përpjekur shoku Ramiz, që ta shikojmë …
Alia: Ore, agjitacioni e propaganda nuk janë më, nuk dënohen me vdekje siç ishte … ligji, tani dënohen si veprimtarë, etj. etj., siç është përcaktuar aty në ligj.
Zef Loka: Në shpjegimin dhe në kuptimin e nenit sidomos për propagandën armiqësore, po ju them drejt shoku Ramiz që ka paqartësi.
Alia: Si?
Zef Loka: Ka paqartësi, ka luhatje.
Alia: Po ç’do të thotë paqartësi?
Zef Loka: Ka paqartësi, pikërisht se çfarë duhet të konsiderojmë propagandë armiqësore. Ka një problem në mes të drejtimit që i bëjnë organet e drejtësisë këtij problemi, të cilat për mendimin tonë e reduktojnë jashtë mase këtë, ose i ngushtojnë më shumë, për të mos thënë jashtë mase dhe atij mendimi që ne e kemi për një koncept diçka më të gjerë.
Alia: Tani, ti e di që unë s’të kuptoj? O e kam unë fajin se jam një çikë ashtu…
Zef Loka: Them unë, por.
Alia: Jo, jo, nuk e di, nuk kuptoj se s’janë konkrete këto që thoni ju, se unë s’marr vesh. Më konkrete, çfarë është.
Zef Loka: Interpretimi, shoku Ramiz.
Alia: Jo, lëre interpretimin. E kam punën me organet e sigurimit. Si ju e organizoni punën, ose pasi doli ligji, ka patur në organet e sigurimit një ulje të veprimtarisë tuaj, lëri gjykatat, ç’më duhen gjykatat, ti. Pse atëherë, pse ndodhi kjo? Atëhere nuk e fajin gjykata, e paske ti.
Zef Loka: Jo, gjykata s’e ka.
Alia: Epo, ç’më ngatërron me gjykatat?
Zef Loka: Pikërisht, këtë dua të shpjegoj: që nuk ka patur, dhe akoma plotësisht nuk ka kuptime të qarta.
Alia: Por si u reflektua kjo në punën tuaj.
Zef Loka: U reflektua plotësisht se u ul mjaft numri i të dhënave që ne morëm. Kjo do të ndodhte, por jo në atë masë që …
Alia: Përse do të ndodhte?
Zef Loka: Po do të ndodhte.
Alia: Përse?
Zef Loka: Se jo të tëra do t’i trajtonim si propagandë armiqësore.
………….: Përse mos të shkonte në ushtrimin e veprimtarisë tuaj më të kualifikuar dhe të mos ….
Zef Loka: Pikërisht, këtë u përpoqëm të shpjegojmë me shokët, por nuk e kemi arritur ta bëjmë.
………….: Kjo që thotë shoku Ramiz, arratisjet një dhe agjitacioni e propaganda kanë qenë gjërat më të dukshme në organet e punëve të brëndëshme.
Zef Loka: Po.
………….: ……….. u hoqën këto, sepse s’kishin veprimtari të mirëfillta për të ndjekur dhe për të zbuluar. E kishin vetëm në planin teorik.
(Hekuran Isai ?): Kjo që thotë shoku Ramiz, e kemi vënë re të gjithë. Mua më kanë ardhur zëra me se të merren puntorë operativë tani. Se ne morëm një numër dosjesh, i kemi veçuar gati për urdhërin e Ministrit që t’i ndjekim, qoftë për tendencë arratisje, qoftë për një numër të agjitacion e propagandës. Kështu që, vetvetiu ngarkesa e puntorëve operativë ra dhe lind pyetja, me se të merret puntori operativ. Këtë shtron. Pra, kjo pati një ulje. Ku e ka origjinën, thotë shoku Ramiz kjo ulje? Në këtë kuptim d.m.th. Kotingjentet. Është e vërtetë që ne kishim me dhjetra mijra kontigjente. Mund të ishte e vërtetë që kjo është një sasi e madhe, por këtu ka patur, ka edhe pretendime nga ana juaj meqënëse u reduktua në minimum e në minimum dhe kemi hequr vëmëndjen fare nga disa kontigjente që duhen, ka pasur një mendim të tillë. Dhe tani kontigjentet të gjithë u hoqën. Agjitacioni e propaganda po … tendenca e arratisjes po kështu. Atëherë, mirë del pyetja. Dhe kjo ndodhi mbas spjegimit dhe zbërthimit të këtyre ….
Zef Loka: Unë desha të them këtë pikërisht, është e drejtë se ne jemi mësuar, sidomos në propagandën armiqësore, në tendencën e arratisjes, të merremi kryesisht me ata që bien pre të kësaj propagande armiqësore dhe jo me nxitësit, me shkaktarët, me nxitësit që i nxisin për këtë veprimtari. Kuptohet ajo që u tha që këtë e kemi patur më të lehtë, e ka më të lehtë sigurimi që ta bëjë, por e ka më të lehtë që ta zbulojë këtë veprimtari armiqësore, është më e vështirë nga një intelektual.
Alia: Po mirë, Zef, mjaft, dakord, e mora vesh. Ai shoku i Durrsit është këtu?
(Hekuran Isai ?): Adriatiku.
Alia: Pa na thuaj, si e sheh ti këtë problem? Mjaft Zef, qartë.
Adriatik Muha: E vërteta, shoku Ramiz, për atë qëllimi jo pas ndryshimeve të legjislacionit.
Alia: Jo, si e shikoni ju problemin, por lere legjislacionin tani, e tha Zefi atë.
Adriatik Muha: Ndjehet ajo që organi i sigurimit të shtetit ka qenë në bisht të situatës.
Alia: Këtë dua të di unë, këtë po kërkoj, pse e konsideroni ju veten kështu në bisht, se është e para herë që e dëgjoj këtë shprehje, ë?
Adriatik Muha: Veçanërisht në Kavajë, që ne kemi qenë larg gjithë atyre që ndodhën, shoku Ramiz. Ne, edhe historikisht në Kavajë, nga studimi që i kemi bërë të gjithë aktivitetit armiqësor të zhvilluar, atje nuk është bërë një punë e mirëfilltë sigurimi, pasi edhe vigjilenca e shokëve tanë që kanë operuar atje nuk ka qënë në nivelin e duhur. Ata kanë rënë në pozitat e opinionit që në Kavajë nuk ka veprimtari armiqësore, Kavaja merret me probleme të tjera, këto çështje nuk i ka patur, pse janë të shtyrë nga jashtë. Veçanërisht mendohet që kanë ardhur nga Tirana dhe i kanë krijuar trazirat. Në fakt, siç na del tani nuk është …
Alia: Pse, tani ju del juve? Për Kavajën edhe në veprat e shokut Enver flitet, apo s’i keni lexuar.
Adriatik Muha: Jo, i kemi lexuar.
Alia: Thotë aty, në Gorë gjete filanin, një bej. Po Kavaja dihet! Në Kavajë i ke të gjithë kulakët e Shqipërisë kanë ardhur aty. Gjithë borgjezia e Durrsit që është larguar ka shkuar aty.
Zë: Në Kavajë, ashtu është.
Alia: të gjithë kriminelët që nga Isa Toska, vëllezërit, soj e sorollopi i tij, Hamit Matjani, soji i tij, aty, Ndreu i Dibrës atje, Niko Xoxin atje. Koçi Xoxen atje. Çfarë, sot i kërkoni këto ju?
Adriatik Muha: Po desha të them se atje kanë qenë këta.
Alia: Po, atje i kemi dërguar ne. Adriatik Muha: Janë bërë një me Kavajën këta shoku Ramiz.
Alia: A, nuk është bërë një, por është bërë një në kokën e ndokujt që s’ka koncepte politike. Se dihet që janë shkulur të tërë kontigjentet, a mund të thotë njeriu që në Çermë të Lushnjes janë të tërë? Ja i dini, apo s’di dini? Ë?
Adriatik Muha: Kanë qënë të internuar …
Alia: Hë pra, mos të themi gjënë sikur po zbulojmë sot Amerikën, se ka 5 shekuj që është zbuluar.
Adriatik Muha: Desha të them këtë shoku Ramiz. Vigjilenca e shokëve tanë, ndaj këtyre njerëzve nuk ka qenë në nivelin e duhur. Kjo na del ne nga dëmi material që shikojmë. Bile ne këtë e kemi kërkuar që në janar që filluan ngjarjet. More, çfarë thonë këta … Ata duken edhe tani sikur janë jashtë loje, sepse edhe ne për kontrollin e tyre kemi qenë jashtë loje. Ky është një realitet. Prandaj duken ato sikur s’janë përzier në këto trazira. D.m.th. ky fenomen ka ndodhur në Kavajë, dhe është: Atje është e lidhur edhe me disa probleme të tjera, edhe të indiferentizmit që do të thosha, aty është tradicional. Megjithëse ndodhën tërë ato ngjarje, është fakt që elementi armik shfrytëzoi shumë mangësi edhe të punës tonë, sa kur ndodhën ngjarjet, u krijua një hendek, midis organeve tona dhe popullit. Ne s’na qaste njeri atje, është një realitet. Nuk na afronte njeri. Forca zbuluese na u rrethua, na u dogj. Populli s’na afronte fare sepse edhe shokët tanë atje nuk e kishin krijuar me kohë këtë. Tani, mbas tërë atyre masave që mori Partia ne shikojmë një atmosferë tjetër, është krijuar si të thuash edhe një favor edhe për ne. Kanë filluar edhe njerëzit të na afrohen, kanë filluar edhe njerëzit forcat zbuluese të na japin informacione sa dhe disi kemi piketuar disa koka që na dalin edhe si organizatorë të këtyre trazirave në Kavajë.
Alia: Po.
Adriatik Muha: Por, armiku e ka bërë punën e vet, atje, sa që shumë thashetheme sociale tani janë kthyer në thashetheme politike dhe për faktin që shumë çështje atje janë lënë pas dore. Dhe njerëzit janë ftohur. Me ta nuk është marrë njeri. Mbi 2000 të pa punë ka patur deri në fillim të vitit dhe thuajse pjesa më e mirë e tyre, grupe, grupe flisnin deri hapur. Kjo na doli qysh në janar. Por
Alia: (e ndërpret) – Tani se e keni gjendjen
Adriatik Muha: Po, në Kavajë …
Alia: Në Durrës.
Adriatik Muha: Në Durrës situata është më ndryshe se sa në Kavajë, shoku Ramiz. Pa ulur vigjilencën, ne themi që e kemi më mirë situatën se sa në Kavajë. Atje, elementin me rrezikshmëri e kemi në kontroll. Nuk pretendojmë se kemi arritur atë që duhet, por është fakt kjo që aty edhe njerëzit janë më optimistë, edhe forca jonë zbuluese është më optimiste, është e interesuar, e shqetësuar për këto probleme; dhe vazhdimisht na informon. Ne kemi një shqetësim me të huajt aty. Durrësi, duke qenë edhe rreth turistik, atje vijnë mjaft të huaj. Probleme të mëdha na kanë krijuar këto grupe kosovarë, sepse atje mblidhen nga të gjithë ku i kanë lidhjet, veçanërisht nga zona verilindore, dhe na del ajo që në këto lidhje u flasin poshtërsisht për situatën në ….. I zmadhojnë gjërat. Ne jemi munduar të bëjmë një punë parandaluese në këto lidhje, por ndjejmë që në organizimin e punës për kontrollin e të huajve …
Alia: Si bëni në rastin kur thua kështu flasin poshtërsisht. Juve çfarë bëni? Ju regjistroni?
Adriatik Muha: Ne, në këto raste, pasi e vërtetojmë, kemi ndjekur rrugën e këshillimit nëpërmjet komitetit të Partisë.
Alia: Kur, pas 5 muajsh.
Muha: Jo, edhe gjatë kësaj periudhe. Por më shumë ka patur nga ne një paqartësi si të thuash ose, edhe ndonjë orientim të saktë deri tani, për këto çështje ne s’kemi patur.
Alia: Çdo të thotë orientim të saktë?
Muha: Për kontaktet që bëjnë qytetarët tanë me të huajt. Mbase jo të gjitha kontaktet, se shumica prej tyre janë kontakte të justifikuara, ka të bëjë me lidhjet e tyre të afërta. Por, na del një fenomen i tillë, që pa e njohur fare, krijon lidhje me të, kërkon adresën e tij, kërkon t’i bëjë garancinë që ta ftojë nesër për interesa gjithmonë materiale si vizitor.
Alia: Po!
Adriatik Muha: Para kësaj situate, ne e biseduam.
Alia: Sa raste ka në Durrës kështu?
Adriatik Muha: Deri tani, evidencohen rreth 20 raste.
Alia: 20 raste, tërë Durrsi.
Adriatik Muha: Deri tani kaq janë evidencuar.
Alia: E di, e di. Për 20 raste është tërë ky problem? Ky është tërë problemi?
Adriatik Muha: Por sa vjen edhe shtohet, p.sh. pardje një visitor
Alia: Ja, u bë edhe një, 21.
Adriatik Muha: Jo 5 veta u kanë kërkuar një garanci, pa i njohur, pa patur asnjë lidhje.
Alia: Po mirë, po ju ç’bëni me këtë rast, prandaj këtë pyeta unë.
Adriatik Muha: Me këtë rast, unë e konsumova me Komitetin e Partisë.
Alia: Po pse me Komitetim e Partisë? Pse, thuaje direkt, ore, çfarë bëni juve këtu? Po ti mor kosovar, çfarë je ti, patriot i thua vetes? Ç’i ke këto ti, çfarë bën ti kështu, për këtë ke ardhur në Shqipëri ti? Pse s’bëni kështu juve? Apo keni frikë se mos prishen mardhëniet diplomatike me Jugosllavinë. Çfarë? Adriatik Muha: ………….
Alia: Jo, por edhe juve jo se, ju çdo gjë, edhe gjënë më të thjeshtë i fusni në ca kanale të fshehta që s’meret vesh. Pse? Ti me këtë sebep edhe atë kosovarin demaskon. Pse, për këtë ke ardhur në Shqipëri ti? Për të folur kështu si po flet? Jo, mos u trembni. Ju keni frikë, e di unë, se keni hall se ju digjet bashkëpuntori. Ai bashkëpuntor që e la Zef Lokën në rrugë. Ai keni frikë se digjet, juve? Hë, mos u trembni nga këto. Kur e shikoni të nevojshme, se duhet të gjykoni edhe juve. N.q.s. ju e gjykoni se është momenti për të vendosur për një gjë, s’ka ku pyes se i doli boja një bashkëpuntori, punë e madhe se i doli, pse ç’u bë? Sa u futën në ambasada nga bashkëpuntorët?
Zë:
Alia: A, e shikon ti? Pra, ka për të marrë, ka dhe për të lënë. Jo, jo, por duhet të jemi më aktivë, më ashtu, më të vendosur për këto gjëra. Nuk e marr vesh, kur u mbushën ato raportet, janë edhe të tilla llafe. Kështu me siguri ka edhe ai i Shkodrës, ë? Me siguri. Po ai i Gjirokastrës, kush është?
Zë: Ka.
Alia: Ka, ë? Edhe ai i Sarandës ka, edhe ai i Vlorës ka, të tërë kanë. Dhe të tërë i shkruajnë në raporte dhe i vijnë drejtorisë, kush i ka këto.
Zë: Drejtori e I-rë.
Alia: Drejtori e I-rë, i vijnë këtu. Dhe drejtori e I-rë thotë, po bëhet një presion nga kosovarët dhe i shkojnë edhe zbulimit mbase. E, të vijnë edhe ty? Me siguri. E qarkullojnë këto.
………..: Kjo duhet bërë, kjo s’është bërë.
Alia: I hapni punë vetes kot. I hapni punë vetes kot dhe jo vetëm, por krijoni edhe probleme kot. Duhet vepruar me guxim të madh; edhe për kosovarin edhe për shqiptarin. Ç’janë këto budallallëqe që bëni. Pastaj, i them edhe ndryshe: Ty edhe sikur të di, pasaportë s’të jap, ja, po ta shënoj që këtu, nuk të jap pasaportë, nuk e meriton ti pasaportën. Ja, kështu. Prandaj, mos rrini pasivë, se po ndenjët ju kështu kam frikë…, dhe këtu e kam unë atë dyshimin e madh që juve i ruani shumë nëpër dosje. Kurse do më shumë aksion, më shumë veprim, më shumë kontakt me njerëzit dhe jo fut nëpër ato.
Adriatik Muha: Është hezituar në këtë drejtim shoku Ramiz!
Alia: A, jo, jo, s’ka pse të hezitohet.
Adriatik Muha: Se ne i shohim edhe me sytë tanë atje.
Alia: Epo, mirë!
Adriatik Muha: Bëjnë veprime që edhe skandalizohesh ndonjëherë edhe kur vjen puna deri atje që nuk rezulton të marrësh ndonjë masë aty.
Alia: Ç’do me thënë masë, ti, ore! Adriatik Muha: Në këtë kuptim, këto që thoni ju.
Alia: Masë!? Masë!? Ja them hapur unë. Ç’është kjo! Po s’është turp kjo? Ti po… Po për… kosovar, nuk është turp? I thua burrë vetes, burrë Kosove! Çfarë ke ardhur këtu, për me, çfarë do të na bësh këtu ti: Ik ore, ou, po ta mbledhi mendjen edhe ai se s’është burrë Kosove, është burrë i UDB-së, se ndryshe s’ka se si kuptim tjetër. Jo, me këto raste duhet edhe juve vetë të veproni një çikë më ashtu. A, është tjetër n.q.s. janë të njohur, n.q.s janë miq, janë ashtu është tjetër problem. Se ka ngandonjëherë edhe nga këta, që janë edhe miq. Dhe ja, ankohen shokët e Sarandës, ose shokët e Gjirokastrës, se vete thotë, 3 muaj ai tjetri andej, dhe punoka një muaj atje, ë, dhe ardhka këtej. Po mirë, po vendin e punës, pse ja ruani 3 muaj juve? Ka mundësi të pyes unë, ë?
Zë: …
Alia: Epo, atëherë, çfarë, kush e ka fajin këtu? Ai që rri tre muaj, apo ti që e le këtu, ja ke lënë edhe vendin në fabrikë!
Zë: Ja lë edhe rrogën!
Alia: E pra, ja jep edhe rrogën. E shikon… jemi ne, apo jo. Pastaj, ç’faj ka ai? Ti ja jep të tëra mundësitë që ai të punojë, atje të vejë, të rrijë një muaj, dy muaj, të punojë si hamall, se këtë punë bën, s’bën gjë tjetër, dhe këtu merr edhe rrogën. Dhe ti i ke dhënë pasaportën. Ti ja jep pasaportën. Kur i thua pasaportën, shikoj “ku e ke lejen e qendrës së punës?”. Po, bëni edhe këto! Urdhëro lejen, thotë ai. “Sa ta kanë dhënë lejen këtu? Një muaj”. “Ja dhe pasaportën po ta jap për një muaj, por shiko se po s’u ktheve pas një muaji në punë, atje, mbarove. A, shko puno në gurore e ku të duash ti, por kur të vish këtu, qendra e punës të thotë, në bazë të Kodit të Punës, fishek, ike nga puna. Ike nga puna, s’ke pasaportë më për të dytën herë”. Këto gjëra tani, mos doni t’u bëjmë një udhëzim neve? Ë? Duhet të jeni pak më të shkathët juve, se ….