Studentët, motiv në jetën e Elisabeta Grecës
Studentët e Elisabeta Grecës, vijnë nga të katër cepat e botës. Të gjithë janë emigrantë, të sapoardhur ose që nuk kanë më shumë se tre vjet në Amerikë. Është një punë e vështirë, në klasë përballet me probleme të natyrave të ndryshme .Ka studentë që vijnë nga vende që janë të përfshira në luftë, ka që kanë emigruar për arsye ekonomike. Për pasojë të luftes apo shpërnguljes, ka studentë qe kanë ndërprerë shkollimin për vite, dhe u duhet të rikuperojnë kohën e humbur. Shumë prej tyre janë ndarë prej prindërve për shkak të dokumentacionit dhe jetojnë me të afërm. Historitë e tyre të dhimbshme i kujtojnë fillimet e saj si emigrante dhe vështirësitë që ka kaluar. Gjithnjë, mundohet t’i afrojë dhe t’i ndihmojë brënda kushteve dhe mundësive . Por shumë herë, i është dashur të ndalë mësimin dhe të bashkëbisedojë e të gjeje mënyra si të lidhen me realitetin. Ka momente, si në festat e krishtlindjeve apo festën e nënës që bëhen melankolikë dhe e kanë vështirë të fokusohen. Atëherë Elisabeta duhet të sillet si mjeku me një pacient të vështirë, që ka nevojë për fjalën e ngrohtë. Ka shumë momente që merr kënaqësi nga puna me studentët e e saj. Ajo përmend kënaqësinë që i dhurojnë kur diplomohen, kur vazhdojnë studimet në kolegje dhe pastaj vijnë ta takojnë për të ndarë arritjet e tyre. Ndihet shumë mirë në çaste të tilla; arritjet e tyre janë motivimi i saj. Punën pranë New World High School në Bronx e nisi si praktikante në vitin 2007, ndërsa një vit më vonë siguroi një vend pune në këtë shkollë. Si studente universiteti arriti të rrisë përgatitjen profesionale dhe nivelin e mësimdhënies, aryse që bordi drejtues i shkollës në vitin akademik 2013-2014 e shpalli “Mësuesja e vitit”. Tashmë, prej 8 vitesh jep mësim gjuhë dhe letërsi. Është një shkollë e re dhe e vogël që u shërben 400
F.N : Fëmijëria juaj ka qënë e lidhur me Shqipërinë ,çfarë do të mund të tregonit në këtë intervistë ?
E.G : Fëmijëria ime…! Nuk di çfarë të kujtoj prej saj. Ajo endet si ëndërr e largët në qytetin tim të Lushnjës, në lagjen e skajshme, që lidhej me Darësinë, vendlindjen e babait tim, nga e cila kujtoj fragmentet e mbetura të rrugës së vjetër Egnatia, ku ende shquhen qemerët e harqet e urave të gurta dhe rrugët e kalldrëmta. Babai ma ka ushqyer fëmijërinë me rrëfenja e legjenda të Krahinës së Darësisë, një krahinë fort e veçantë me kodrat e buta dhe luginat pjellore, si dhe me histori interesante. Fëmijëria ime i takon një periudhe të vështirë social-ekonomike, që lidhet me fundin e sistemit të dështuar komunist, ku jeta ishte tepër e vështirë.Unë i takoj brezit të fëmijëve që janë ushqyer me tollona. Prindërit e mi ngriheshin me radhë në 4 të mëngjesit, për të marrë një shishe qumësht e një shishe kos. Më pas kujtoj pasigurinë e krimit në vitet 1991-92, ku jeta ishte e pasigurtë dhe ne shkonim me frikë në shkolle, të shoqëruar nga prindërit, ndryshe mund të binim viktima të trafikut. Fëmijëria e brezit tim ishte e privuar nga shumë gjëra. Jam çuditur fort kur motra dhe unë provuam çimçakezin në vitin 1989, kur tek fqinji ynë bujti motra e tij, që jetonte në Detroit, SHBA. Pas shkollës 8 vjeçare në qytetin e lindjes, shkollën e mesme e kreva në atë të Gjuhëve të Huaja”Asim Vokshi” në Tiranë. Ruaj si kujtim nga ajo kohë pasionin për gazetarinë. Bashkëpunova me gazetën Koha Jonë dhe Republika në rubrikat e Kulturës, duke përkthyer dosier nga revistat italiane “Oggi”, “Gente”, “Panorama”, etj.
F.N : A vazhdoni të mbani lidhje më vendlindjen tuaj?
E.G: Po, në një fare mënyre i ruaj lidhjet. Familja ime e ngushtë jeton këtu në Nju Jork, dhe falenderoj Zotin për këtë dhuratë. Por në Shqipëri, kam shume familjarë që jetojnë, sidomos, gjyshërit, prindërit e babait, me të cilët kam shumë lidhje shpirtërore. Po ashtu në Shqipëri jetojne edhe prindërit e tim shoqi. Këtë verë, bashkë me bashkëshortin dhe djemtë do të shkojmë të pushojmë prane tyre në Sarandë.
F.N : Gjithsesi si e shihni ju sot Shqipërinë?
E,G: Ne e ndjekim jetën në Shqipëri përmes ekranit të një pakete televizive shqiptare, por edhe nëpërmjet realitetit nga të afërmit tanë. Në sytë e mi, Shqipëria përjeton një tranzicion të tejzgjatur për shkak të paaftësisë së klasës politike. Ma coptojnë shpirtin rrëfimet e njerëzve tanë që vuajnë nga efektet e korrupsionit, veçanërisht në shëndetësi, ku u duhet të paguajnë nën dorë, po ashtu ndihem keq kur shoh pamje televizive të spitaleve të degraduar, ku mungojnë pajisjet më elementare. Nuk po flas për tablot e mjerimit që ofrojnë emisionet “Stop” të TV KLAN apo ”FIKS” i Top Chanel, por për realitetin e përditshëm të shumicës së shqiptarëve.Mendoj se Shqipëria me kushtet e mrekullueshme natyrore që ka nuk e meriton nivelin e ulët të jetesës.
F.N : Si u përballët më Amerikën dhe jeten amerikane ?
E, G: Natyrisht që fillimi, si kudo dhe në Amerikë ishte i vështirë. Por Amerika të mëson vlerën dhe kulturën e punës. Sapo kisha ardhur, flisja dy gjuhë të huaja dhe puna e parë që më është ofruar në Amerikë ishte në një market të vogël organik, që atëhere ishte një koncept i ri për mua. Pikësynimi ishte vajtja në kolegj, por më duhej të prisja një vit që të plotësoja kushtin bazë dhe të konsiderohesha rezidente e shtetit të Nju Jorkut para se të filloja.Ndërkohë që kisha aplikuar për në kolegj, fillova punën menjëherë.Një punë shumë e lodhshme fizikisht ku lodhja kalonte në stërmundim. Më shumë se 12 orë në ditë në majë të këmbëve dhe pagesa jo më shumë se $6.00 në orë.
F.N : Si do të mund ta përcaktoni sot Amerikën ?
E. G: Amerika është shteti i mundësive të mëdha, kur ke vullnet për t’u kualifikuar e për t’u përshtatur me kushtet e këtushme. Amerika është në kuptimin e plot një vend demokratik, që të jep liri të plota në çdo aspekt të jetës dhe nuk ndërhyn në jetën e individit. Ndjehem vërtetë e lirë dhe me fat që jetoj në vendin më demokratik në botë.
F.N : Ju keni studiuar në Hunter College në shtator të 2001, për shkenca politike dhe letërsi…
E.G: Po kam studiuar në Hunter College, një nga kolegjet që ofron programe për letërsi, mësuesi, infermieri, etj. Letërsia, politika dhe gjuhët e huaja kanë qenë pasioni im, dhe nuk e pata shumë të vështirë të vendosja përqëndrimin e studimit. Fillimi i kolegjit ka qenë i vështirë, sa u ambjentova me sistemin universitar këtu që në fillim më dukej shumë i vështirë, po që arrita ta vlerësoj shumë.Veçantoj sidomos lirinë e zgjedhje së lëndëve në bazë të interesit tim që më ndihmuan të zgjedh degën e duhur që më pëlqente dhe më përshtatej.Gjithashtu, punoja paralelisht për një zyrë avokatije si sekretare ligjore për të siguruar të ardhurat e studimeve që të mos i rëndoja financiarisht prindërit.Unë kam studiuar me vullnet dhe kam arritë rezultate të larta, duke qenë gjithnjë një ndër studentët e dalluar dhe pjesë e Listës së Dekanit. Meritat më janë njohur edhe me scholarships të ofruar nga organizata pranë kolegjit dhe vetë kolegji.
F.N : Ju keni kryer praktikën pranë zyrës së senatores Hillary Clinton, çfarë do të kujtonit nga kjo eksperiencë kaq e vyer ?
E, G: Ishte një fat për mua që isha e përzgjedhur në grupin e vogël të studentëve që e kryen praktikën tek zyra e Senatores Hillary Clinton. Bashkë me një grup prej 5-6 studentësh na caktuan të mbulonim problemet e emigracionit. Më qëllonte që të shfletoja shumë letra dhe kërkesa të bashkatdhetarëve të mi emigrantë, të cilët kishin problem me statusin e emigracionit dhe me plot besim e shpresë i drejtoheshin përfaqësueses së tyre Hillary Clinton. Në emër të zyrës së senatores dhe nën drejtimin e këshilltarëve të saj, unë përgatisja informacionet, përpiloja korrespondencën, dhe kontaktoja zyrat e Emigracionit duke paraqitur shqetësimin e zgjedhesve të senatores. Jam ndjerë mirë kur ndërhyrja ishte e efektshme dhe bashkatdhetarëve të mi apo emigranteve te tjeter u zgjidhej problemi.Isha vetë një emigrante që kisha përfituar nga statusi i babait tim si azilant politik.
F.N : Çfarë ishte për ju diplomimi nga Hunter College me Honors në pranverë të vitit 2006. për të vijuar me studimet pasuniversitare Hunter College për MA nëTESOL (Teaching English to Speakers of Other Languages)….
E,G: Gjatë gjithë kohës që vazhdoja universitetin me kohë të plotë, isha në marrëdhënie pune me kohë të plotë. Objektivat ishin që të përfundoja sa më shpejt studimet dhe synoja rezulate të larta. Pranvera e 2006 ishte pikërisht kjo: arritja e qëllimeve të mia që më pas të integrohesha sa më shpejt në jetën profesionale. U diplomova me një mesatare të lart dhe me Honors Cum Laude. E kënaqur me ekperiencën time në Hunter College, vendosa që studimet pasuniversitare ti vazhdoja po aty, për pedagogji – TESOL.Ndoshta ishte pasioni im për gjuhët dhe Letërsinë që ndikuan.
F.N : Ju punoni si mësuese Letërsie dhe ESL në gjimnaz, New World High School në Bronx të Shtetit të Nju Jork-ut, na tregoni diçka më shumë…
E. G: Në vitin 2001, pasi unë i kalova të gjithat provimet kualifikuese për pranimin në universtitet, asnjëherë nuk kam qenë studente ESL dhe nuk kam marr klasa të tilla. Megjithatë, duke qenë se kam qenë përherë e rrethuar nga emigrantë, të cilët në çdo kohë ndodhen në nevojë për shkak të mungesës së gjuhës, vendosa të bëhem mësuese e gjuhës së huaj.Tek ky profesion kam gjetur veten dhe gjej kënaqësi të ndihmoj pikërisht këtë grup shoqëror, ku shpesh nuk mungojnë edhe fëmijët e bashkatadhetarëve të mi. Punën pranë New World High School në Bronx e kam nisur si praktikante në vitin 2007 dhe vitin tjetër arrita të siguroj një vend pune po tek kjo shkollë. Megjithëse vetë fillova si studente universiteti arrita ta ngre përgatitjen profesionale dhe nivelin e mësimdhënies, aq sa bordi drejtues i shkollës në vitin akademik 2013-2014 më shpalli “Mësuesja e vitit”. Tashmë, prej 8 vitesh jap mësim gjuhë dhe letërsi. Eshtë një shkollë e re dhe e vogël që u shërben 400 studentëve. Shkolla është ESL,shkollë që pranon vetëm studentë që kanë Anglishten gjuhë të dytë. Jap mësim nga viti i parë deri në vit të katërt dhe niveli i gjuhës së studentëve varion nga fillestar deri në të avancuar. Gjithashtu, në bashkëpunim me një kolege jam e angazhuar dhe punojmë për të zhvilluar më tej kurrikulën e letërsisë për shkollën tonë që ta modifikojmë sipas nevojave të studentëve tanë.
F.N : Cilat janë marrëdhëniet që keni me nxënësit?
E. G: Studentët vijnë nga të katër cepat e botës. Të gjithë janë imigrantë, të sapoardhur ose që nuk kanë më shumë se tre vjet në Amerikë.Është një punë e vështirë, për faktin se në klasë përballem me probleme të natyrave të ndryshme.Ka studentë që vijnë nga vende që janë të përfshira në luftë, ose që kanë emigruar për arsye ekonomike. Per pasojë të luftes apo shpërnguljes, ka raste që studentët kanë ndërprerë shkollimin për shumë vite, dhe u duhet të rikuperojnë kohën e humbur. Ose shumë prej tyre janë ndarë nga prindërit për shkak të dokumentacionit dhe jetojnë me të afërm. Historitë e tyre të dhimbshme më kujtojnë fillimet e mia si emigrante, dhe vështirësitë që kam kaluar vetë. Gjithnjë, mundohem t’i afroj dhe t’i ndihmoj brenda kushteve dhe mundësive të lejueshme. Por shumë herë, më është dashur të ndal mësimin dhe thjesht të bashkëbisedojmë e të gjejmë mënyra si të koperojmë me realitetin që hasin. Ka momente, si për shembull, në festat e krishtlindjeve apo festën e nënës që i bëjnë shumë melankolikë dhe është shumë vështirë të fokusohen. Atëherë duhet të sillem si mjeku me një pacient të vështirë, që ka nevojë edhe për fjalën e ngrohtë. Ka shumë momente që marr kënaqësi nga puna me studentët e mi. Për tu përmendur është kënaqësia qëmë dhurojnë kur dipllomohen, vazhdojnë studimet në kolegje pastaj vijnë më takojnë për të ndarë me mua arritjet e tyre.Ndjehem shumë mirë nëçaste të tilla; arritjet e tyre janë motivimi im.
F.N : Po me letërsinë shqipe, a merreni?
E G: Përfitoj se në shtëpi kemi një bibliotekë të pasur që im atë e freskon çdo vit. Lexoj letërsi shqipe, kryesisht autorë të njohur.Veçoj Ismail Kadarenë, më pëlqen stili i tij dhe temat që ai trajton.Gjithashtu ndjehem mirë që e kam takuar Kadaren gjatë një bisede që ai zhvilloi në Columbia University disa vite më parë.Ruaj edhe fotografi nga ai takim.Veçse, ruaj dhe një shije jo të mirë nga ai takim. Bashkatdhetarët tanë pas ligjëratës të shkrimtarit krijuan një rresht të gjatë për t’i bërë pyetje, duke mos u lënë kohë amerikanëve të bashkëbisedonin me Kadarenë. Dhe në vend të pyetjeve, dëgjoja se bashkatdhetarët i bënin”gjyqin” shkrimtarit: Pse nuk e denoncove komunizmin, pse ke thënë kështu për Pipën…, pse ke thënë kështu për Fishtën…Pse ke shkruar për Enverin ? Kisha marrë disa shoqe studente amerikane në atë takim dhe ato nuk u ndjenë mirë…”. Po le të kthehemi tek letërsia; në shkollën ku jap mësim mësueset kanë liri për përzgjedhjen e materialeve në bazë të temave që ndjekim. Shumë herë mundohem që të përzgjedh figura letrare apo historike shqiptare dhe të ftoj studentët të bëjnë kërkime rreth tyre.
F.N : Në NYC jetojnë një numër i konsiderueshëm shqiptarësh… sa të integruar i shihni në jetën amerikanë…
E.G: Integrimin ta dikton jeta amerikane, ndryshe nuk mund ta përballosh atë. Amerika të lejon që ta promovosh kulturën e vendit tend, por të dikton edhe integrimin. Shumë shqiptarë janë të integruar, shumë prej tyre janë të suksesshëm.
F.N : Po gruan shqiptare në këtë komunitet, e sheh të integruar ?
EG: Si individe ka shumë femra që kanë shënuar suksese, por si bashkësi, ka probleme.Nuk e shoh shumë të organizuar gruan shqiptare ose thënë shqip ka një lloj formalizmi në organizimin e veprimtarive, ka dhe folklorizëm. Nuk mund të jetë i mjaftë organizimi i një apo dy veprimtarive gjatë një viti, si dita e Nënave ose Dita e gruas. Por është lehtë të kritikosh dhe unë nuk dua të jem kritizere sepse edhe vetë jap pak në këtë drejtim. Ngarkesa e përditshme në shkollë, përgatitja, fëmijët, janë shumë faktorë që ta pamundësojnë një aktivitet të përditshëm.
F.N : Cili mendoni është sipas jush imazhi i gruas së shekullit të XXI ?
E. G: Gruan e shekullit XXI unë e shoh si luftëtare të paepur për t’i prirë lëvizjes së barazisë gjinore.Unë kam besim se gruaja është faktor thelbësor për arritjen e ndryshimeve sociale dhe ekonomike për të cilat kemi nevojë si shoqëri globale.Duhet guxim, vullnet dhe ide.