“Është një rrugë e ngushtë dhe e vështirë. Nuk ecet dot aty me biçikletë,” më tha pronari i një lokali modest në fshatin Shupal të Tiranës, pak përtej grykës së Tujanit në Malësinë e Tiranës, ndërsa e pyeta se nga i binte rruga për të kaluar nga Lumi i Tiranës për në Qafëmollë dhe Qafë Priskë me synimin për t’i rënë përqark Malit të Dajtit. “Unë jam nga kjo zonë dhe nuk më ka rënë rasti kurrë t’i bie andej,” më tha një banor tjetër i Shupalit. “Do ta kesh të vështirë ta gjesh.”

Ajo zonë është shumë pak e banuar dhe vështirë se has njerëz rrugës për t’i pyetur.

Rruga doli pak a shumë kështu. E vështirë për t’u dalluar përgjatë një degëzimi të Lumit të Tiranës, kërkonte kapërcimin e lumit në të paktën dy raste dhe mund të ngatërrohet me një rrugë tjetër e cila, efektivisht nuk gjendet në Google Maps dhe që të shpinte në një fshat të vogël malor të quajtur Selitë.

Rrugëtimi rreth e përqark Dajtit duke i nisur nga qendra e Tiranës zgjati për rreth 49 kilometra dhe hëngri plot nëntë orë, përfshirë disa orë të humbura në ngatërresa rrugësh.

Segmenti i parë, nga Tirana deri në fshatin Shupal, eci mirë. Të 15 kilometrat që të shpien përmes Shish-Tufinës dhe Tujanit kërkuan 1 orë e 50 minuta, përfshirë nja pesë kilometra aspak të këndshme nga fshati Brrar për te Gryka e Tujanit, ku rruga nisi së ndërtuari shumë vite më parë, por punimet u ndërprenë duke e lënë të paasfaltuar. Miliona euro të shpenzuara (përfshirë edhe një tunel) për një rrugë që sot duket se është në gjendje edhe më të keqe nga sa qe para se ato miliona të shpenzoheshin. Makinat e rënda ngrenë vazhdimisht pluhur, ndërsa një pjesë e rrugës është tepër e pjerrët dhe plot gurë e gropa që e bëjnë të nevojshme ta marrësh biçikletën për dore. Shkurt, nuk është rruga më e mirë për t’u përshkruar me biçikletë.

Përgjatë rrugës që nuk përfundoi kurrë, Lumi i Tiranës gjarpëron në një kanion të ngushtë dhe piktoresk, shumë i pastër në këtë pjesë dhe krejtësisht ndryshe nga imazhi që krijohet kur i njëjti lum shihet disa kilometra më poshtë rrjedhës. Të shtunën, disa të rinj kishin gjetur një pellg për të bërë një dorë plazh.

Pastaj, pasi kalon Grykën e Tujanit, atë hapësirë as një metër të gjerë mes shkëmbinjve nga ku Lumi i Tiranës kalon nga mali në fushë, rruga në ndërtim mbaron dhe rruga e lashtë me kalldrëm ofron panoramat e fshatrave malorë.

Zona e njësisë administrative të Zall Bastarit është si një gropë në nivelin 400-600 metra mbi det e rrethuar nga të gjitha anët nga male të larta me dy dalje të ngushta, Gryka e Tujanit dhe Kanionet e lumit Tërkuzë. Është një zonë e varfër dhe e depopulluar që në Tiranë është njohur gjerësisht si zonë internimi për “elementët problematikë” të shoqërisë gjatë kohës së Komunizmit.

Segmenti i dytë

Segmenti i dytë zgjati për shtatë kilometra, (përshirë edhe një ngatërresë rruge prej dy kilometrash) dhe më çoi përgjatë lumit të Tiranës drejt burimit të tij malor pranë fshatit Selitë e Malit. Rruga ecën përgjatë të gjithë kohës në krahun e majtë të lumit të Tiranës por në kilometrin e pestë merr papritur një kthesë djathtas. Unë nuk e ndoqa me vëmendje hartën në celular dhe vazhdova për një kilometër tjetër në rrugën që nuk qe e shënuar në hartë. Prej aty u desh të ndjek një shteg të ngushtë dhe të lodhshëm këmbësorësh për të dalë në Qafmollë, zonën ku kalon e ashtuquajtura rrugë kombëtare SH 54.

Ato pak kilometra ngjitje nga lugina e Lumit të Tiranës në kuotën 550 deri në kuotën 720 metra mbi nivelin e detit, gjithsej as tre kilometra, kërkuan tre orë të mira. Ngjitja vijoi më tej deri te Qafa e Priskës, e cila gjendet në kuotën 960 metra mbi nivelin e detit.

Pjesa e fundit e rrugës, zbritja nga Qafa e Priskës për në Tiranë, qe afro 17 kilometra e gjatë dhe u përshkrua për 1 orë e dhjetë minuta.

Meqë ra fjala te Qafa e Priskës, rruga që zbret poshtë drejt luginës së Erzenit për në Shën Gjergj është rikonstruktuar para disa viteve duke krijuar mundësinë për të vizituar një pjesë të malësisë së Tiranës shumë të gjelbëruar dhe të bukur. Rruga sakaq ka rrëshqitur në disa vende kështu që, nëse ju ngacmon ideja të shkoni, nxitoni sepse së shpejti mund të mos ketë më rrugë të asfaltuar.

Fotot janë vendosur në rend kronologjik.