‘Veting’-u, kush ka dhënë ryshfet mund të denoncojë në Komisionin e Posaçëm
“I garantohet mos ndëshkimi dhe rimbursimi i shumës”
BLEDAR HOTI
Çdo person që ka korruptuar një gjyqtar apo një prokuror në favor të një vendimi gjyqësor mund ta denoncojë pranë komisionit të posaçëm të Vetingut, duke i garantuar atij mos ndëshkimin si vepër penale që ka kryer, por mbi të gjitha do ti rimbursohet dhe shuma që ka dhënë.
Kjo është parashikuar në projektligjin e Vetingut, një risi që shihet sipas hartuesve të draftit si një mundësi për të gjetur “togat e zeza” e prokurorët e korruptuar. Sipas nenit 48 të këtij drafti çdo person që vjen në dijeni të fakteve ose rrethanave që mund të përbëjnë prova në lidhje me komponentët e rivlerësimit ka të drejtë të informojë drejtpërdrejtë institucionet e rivlerësimit. Institucioni është i detyruar të kontrollojë nëse informacionin është dhënë nga një person i njohur ose anonim. Informacioni duhet të përmbajë përshkrimin e të dhënave për të vlerësuar shkeljen ligjore sipas komponentëve të rivlerësimit, veçanërisht mbi veprimin apo praktikën e dyshuar, pasojat ligjore dhe rrethanat për faktet që krijojnë bindjen se ka pasur shkelje ligjore, si dhe të dhënat mbi identitetin e personit.
- Heqja dorë nga raportimi i personit, nuk sjell pushimin e hetimit, nëse Komisioni ose Kolegji i Apelimit çmon se veprimi apo praktika e dyshuar, përmbajnë shkaqe të mjaftueshme për fillimin e hetimit kryesisht. Komisioni dhe Kolegji i Apelimit publikojnë një model denoncimi me qëllim që të lehtësohet paraqitja e informacionit nga publiku. Të drejtat dhe interesat e personave që denoncojnë mbrohen automatikisht në mënyrë të besueshme, të efektshme dhe të përshtatshme sipas standardeve të parashikuara në ligji nr. 60/2016 “Për sinjalizimin dhe mbrojtjen e sinjalizuesve”. Por neni 49 i draftit parashikon dhe rolin e bashkëpunëtorëve të drejtësisë. “Çdo person mund të bëhet bashkëpunëtor i drejtësisë nëse jep prova të mjaftueshme për kryerjen e një vepre penale të korrupsionit nga subjekti i rivlerësimit. 2. Personi i drejtohet zyrës së Prokurorisë kompetente për hetimin e veprave penale të korrupsionit, sipas legjislacionit penal. Ai ka të drejtë të përfaqësohet nga mbrojtësi ligjor”, thuhet në këtë nen. Më tej, autodenoncuesit i jepet garancia se nuk do të ndiqet penalisht. “Nëse arrihet marrëveshja e bashkëpunimit, bashkëpunëtori i drejtësisë duhet të japë informacion të plotë dhe pa asnjë rezervë ose kusht, për të gjitha faktet, ngjarjet dhe rrethanat që shërbejnë si prova vendimtare për zbulimin, hetimin dhe parandalimin e korrupsionit të subjekteve të rivlerësimit. Marrëveshja e bashkëpunimit mund të revokohet në rast se bashkëpunëtori i drejtësisë nuk dorëzon provat pranë institucioneve të rivlerësimit ose jep dëshmi të rreme për të cilën mban përgjegjësi penale sipas legjislacionit penal. Dëshmia e dhënë me shkrim nga bashkëpunëtori i drejtësisë përpara prokurorit përbën një provë thelbësore për procesin e rivlerësimit dhe procese të tjera ligjore. Një kopje e dëshmisë dhe e marrëveshjes së bashkëpunimit, i jepet bashkëpunëtorit të drejtësisë, dhe institucioneve të rivlerësimit. Bashkëpunëtori i drejtësisë nuk mund të ndiqet penalisht për veprat e korrupsionit që ka kryer me subjektin e rivlerësimit, sipas dëshmisë së dhënë. Ai përfiton rimbursimin e shumës që ka paguar. Rimbursimi i shumës së paguar u kërkohet drejtpërdrejt, subjektit të rivlerësimit ose personave të lidhur, nëse vërtetohet se u ka kaluar një shumë deri në 100.000 ALL pa një shkak ligjor, nga 1.01.2006. Subjekti i rivlerësimit dhe personat e lidhur kanë të drejtë të paraqesin në gjykatë padi regresi ndaj personit që ka përfituar shumën përkatëse”, thuhet më tej në nenin 49 të këtij drafti.