Komuniteti shqiptar në SHBA mësoi dje se kishte ndërrur jetë, aktivisti i mirënjohur veteran, Ahmet Zherka.  

Për jetën dhe veprimtarinë është shkruar bukur në librin “Shqiptarët e Amerikës”, të autorit Vehbi Bajrami, botuesit të gazetës “Illyria”. Këtë pjesë të librit po e ribotojmë me këtë rast

 

NEW YORK

Disa nga bashkatdhetarët tanë në Amerikë, edhe pse kanë ardhur këtu, nuk kanë ndryshuar pothuajse fare në sjelljet e traditat shqiptare. Kanë kaluar dekada të tëra në kontinentin e ri e ata siç i kanë sjellë me vete traditat, vazhdojnë t’u përmbahen me përpikëri. Madje kanë mbetur shumë “të ftohtë” në raport me vendin ku kanë kaluar një pjesë të madhe të jetës e ku kanë gjetur mirëqenien materiale që nuk e kanë pasur në vendin e tyre.

– Këtu kemi ardhur mysafirë e do të mbetemi gjithmonë të tillë,- shfryn gjatë bisedës Ahmet Zherka, një nga ata shqiptarë që nuk ka ndryshuar e ndjek traditën e të parëve, traditën e motshme shqiptare që përmblidhet në tri fjalë: besë, burrëri e bujari.

Kur erdha në Amerikë, më 1990, një nga shqiptarët e parë që njoha qe edhe Ahmeti. Që nga dita e parë e njohjes e deri më tani nuk besoj që të kem takuar ndonjë shqiptar tjetër të mos mungojë gati në çdo veprimtari të komunitetit, qofshin ato demonatrata, mbledhje, mitingje etj. Ahmetin e takova në demonstratë. Ahmetin e takova në mbledhje të LDK-së e në mbledhje që organizoheshin për ndihmë UÇK-së. E ku nuk e takova këtë njeri që gjatë gjithë kohës flet për bashkimin e shqiptarëve!

– Veç bashkimi i shpëton shqiptarët e ndarë në territore e parti politike,- përsërit Ahmeti dhe merr rrugën për të shkuar në një funeral.

Diaspora e vjetër po vdes ngadalë e ajo e reja po rritet shpejt dhe atij i bie gati në çdo javë të jetë i pranishëm në ceremonitë e përcjelljes së personave për në botën tjetër. Dhe njerëzit e pikëlluar kërkojnë t’u flasë Ahmeti që me fjalët e tij t’u zbutë sadopak zemrat e brengosura.

Ai ka qenë njeriu me të cilin gati për çdo javë kam kaluar orë të tëra në shoqëri dhe nuk kam shkruar një rresht për të. Në vend të tij unë kisha zgjedhur për personazhe djemtë e baca Ahmetit.

Ky libër që flet për shqiptarët e Amerikës m’u duk i mangët pa figurën e bacës. Po ç’do të na tregojë ai për jetën e vet? Caktova takimin dhe Ahmeti erdhi në zyrë.

– Ti më njeh mirë. Shkruaj çka të duash? – më thotë Ahmeti.

Kisha përgatitur një varg pyetjesh. I bëra pyetjen e parë.

– A di çka? – më ndërpret Ahmeti që nuk pëlqen të flasë për vete – Të rrokim ndonjë muhabet tjetër! Cilat janë lajmet e fundit nga trojet tona, – më drejtohet ai mua, për të mësuar diçka të re nga lajmet e fundit?

Dhe pasi ndez cigaren më vështron në sy.

Unë këmbëngula sërish për të vazhduar intervistën.

– Leje atë punë. Nxirrja tymin, – flet prapë Ahmeti dhe më zgjat cigaren e ngrihet si djalë i ri hopa në këmbë të ma ndezë. – Ti m’i njeh mua mendimet e s’ke nevojë të humbësh kohë me pyetje. Për kaq kohë sa njihemi besoj se mund të krijosh diçka meqenëse, siç thua, të duhet ky shkrim për atë libër.

Më në fund bëmë kompromisin. Një ditë tjetër ai do të më sillte disa shkrime që flisnin për jetën e tij e të famljes dhe në bazë të tyre do të sajoja diçka për të. Dhe Ahmeti erdhi. Me vete kishte sjellë gazeta, libra e letrat e tij drejtuar politikanëve të botës, nga të cilët kërkonte drejtësi për Kosovën.

Ky shkrim pra u bë duke shfletuar shtypin shqiptar që ka informuar herë pas here mbi veprimtarinë e Ahmetit duke evidentuar kështu edhe historinë e familjes së tij.

Ahmeti u lind në fshatin Zherkë, të Tropojës, një krahinë shqiptare që nuk ka qenë kurrë e qetë ndaj pushtuesve të huaj. Prindërit e tij, Hasan Isufi Zherka e Zadja, kanë pasur edhe gjashtë fëmijë të tjerë. Të gjithë ata vdiqën brenda viteve 1939 – 1947, nga pasojat e Luftës së Dytë Botërore, sëmundjet ngjitëse etj. Ahmeti është i vetmi prej tyre që rron edhe sot. 7 prilli i vitit 1939 prindërit e tij i gjeti me armë në male duke luftuar kundër okupatorit fashist. Ahmeti, së bashku me motrat dhe gjyshen, kapet nga italianët dhe burgoset në Tropojë ku e mbajnë deri më 1941, kur lirohet nga forcat shqiptare të cilat e dërgojnë ilegalisht në Kosovë. Së bashku me nënën dhe motrat qëndron atje i fshehur për dy vjet, në shtëpinë e Salih Hajdarit. Pas shumë vuajtjesh, në prag të kapitullimit të Italisë, kthehet sërish në vendlindje me nënën dhe motrat. I ati i tij, nën udhëheqjen e Gani Kryeziut, vazhdoi luftën kundër okupatorit gjerman. Pas rënies së Shqipërisë në duart e komunistëve, shtabi i Kryeziut asgjësohet nga bandat titiste në Gjakovë, ndërsa Hasan Isufi arrestohet nga organet e pushtetit të ri shqiptar dhe mbahet për disa vjet në burg.

Ahmeti u rrit me ndjenjën antisllave e antigreke, duke dëgjuar  rrëfimet e pleqve për fqinjët jugor e verior e duke lexuar libra mbi ngjarje të përgjakshme historike, kundër shqiptarëve. Kur emigroi në ish Jugosllavi, më 1949, bashkë me prindërit, këto ndenja iu forcuan edhe më tepër. Ai nuk ndejti duarkryq. Për të kundërshtuar edhe me forcë regjimin e Titos, bashkë  me shokët e shkollës, në organizatën “Për bashkimin e Shqipërisë” merr pjesë në veprimtari të ndryshme  gjatë kohës që ishte nxënës në Ferizaj, duke kryer sabotime të fshehta, duke shpërndarë trakte e duke u konfrontuar direkt me organet e sigurimit jugosllav. Veprimtaria e tij nuk kaloi pa rënë në sy të regjimit. Për pasojë, ai arrestohet nga UDB-ja jugosllave e përjashtohet nga shkolla, pa të drejtë regjistrimi në asnjë shkollë tjetër. Fillon dimri i egër dhe i gjatë i vuajtjeve për të dhe familjen e tij. I internojnë në kampe sekrete e u ndërrojnë vendqëndrimet nga një qytet në tjetrin: Në Kosovë e në Mal të Zi. Gjatë qëndrimit në Plavë – Guci, për shkak të një dueli fizik me forcat policore malazeze, Ahmeti ndiqet hap pas hapi. Vetëm me ndihmën e disa bashkatdhetarëve, e konkretisht, të Hysen Biberajt, shpëton nga burgu. Më 1967 detyrohet të ikë jashtë vendit. Jeta atje i ishte bërë e vështirë dhe e rrezikshme. Nuk kishte rrugë tjetër ndaj vendosi të arratisej. Bashkë me Idriz Lamajn kalon ilegalisht në Itali. Pas një viti bashkohet me anëtarët e tjerë të familjes dhe emigron në SHBA me ndihmën e Kishës Katolike e të Komitetit “Shqipëria e lirë”.

Ardhjen e tij në Amerikë e ka regjistruar Idriz Lamaj në gazetën “Shqiptari i lirë”, më 1970. Në këtë shkrim autori flet për babain e tij, Hasan Isufin e Zherkës, atëherë 85 vjeç, njeriu që “tri herë e mban në mend të bame rrafsh me tokë kullën e të parëve të tij”.

“Hasan Isufi e ka një çifteli, tash 35 vjet, gjithkund e ka pasur me vete, në mal kundër komunistëve, në kampe të internimit në Jugosllavi, e ma në fund, edhe këtu në New York. Edhe pse moshë e kangës i ka kalue, Hasani e ka zanin piskë sikur me qenë tridhet vjeçar dhe këndon shumë bukur. Rrallëkush din kangë si Hasan Isufi, ndaj dhe mund të quhet me të drejtë si një rapsod me vlerë. Heroizmin e të parëvet tanë, luftërat e tmerrëshme dhe protagonistat kryesorë i paraqet të gjalla në çdo kangë që këndon, tue i përcjellë me instrumentin e lashtë, çiftelinë”, shkruan Lamaj.

Ahmet Zherka qëkurse erdhi në Amerikë, u përfshi në veprimtari kombëtare.  Disa vjet pasi u vendos në kontinentin e ri, themeloi organizatën “Bashkësia shqiptare” e cila për disa vjet botoi edhe organin e saj periodik, nën përkujdesjen e vetë Ahmetit. Ai ka qenë i pranishëm me shkrimet e tij në shtypin e diasporës dhe vazhdon akoma të shkruajë për problemet që e preokupojnë kombin tonë. Mendjen e kishte tek Kosova, të cilës i shërbente me devocion. Por atje nuk mund të kthehej dot ndaj i digjej shpirti prej mallit dhe brengës. Kishte sakrifikuar aq shumë që vendi i tij të ishte i lirë, por mbi të vërtiteshin përherë retë e zeza të diktaturës sllave. Vetëm tani vonë iu lirua zemra prej vuajtjeve. Një ditë ai u ndodh në Kosovë për të cilën kishte vuajtur e luftuar aq shumë.

Ahmeti u kthye në Kosovë pas 36 vjetësh. Ja si e përshkruan ai vizitën në një intervistë dhënë gazetës “Zëri” të Prishtinës:

“Adhjen në Kosovën e lirë pas 36 vjetësh e kam përjetuar me emocione të jashtëzakonshme; kam qarë nga gëzimi, duke puthur tokën e nënës Kosovë. Ishte e madhërishme të shihje tek valonte flamuri shqiptar, anembanë Kosovës, tek dëgjohej kënga shqipe. Vizita ime në Kullat e Jasharajve dhe përkulja para varreve të dëshmorëve në Prekaz ishte një çast, sa mallëngjyes, aq edhe krenar, sepse aty po shihja tek shtriheshin varret e trimave, të heronjve të Kosovës së re…”.

Gjithësesi ky shkrim është i mangët për jetën e Ahmet Zherkës, i cili gjithë jetën luftoi për lirinë dhe bashkimin e kombit. Ai nuk pranoi që të flasë këtë herë për luftën që ka zhvilluar kundër titistëve këtu në Amerikë; nuk deshi të tregonte për sakrificat që ka bërë në emër të simboleve të kombit. Por, jam i bindur se një ditë jetëshkrimi i tij do të botohet me të gjitha detajet dhe atëherë shqiptarët do t’i shohin përmasat e  vërteta të bacës Ahmet.

“Më dhemb shpirti, kur dëgjoj lajme që pikojnë gjak, kur mësoj për vrasjet që ndodhin në hapësirët tona, ku shqiptari vret shqiptarin… Kjo s’është burrërore, nuk është shqiptare, nuk i shërben kombit”, shkruante baca Ahmet në një letër që i dërgoi gazetës “Illyria”. Pat shumë telefonata për atë letër. Ishte koha kur në Kosovë ishin të shpeshta vrasjet në prita e pas shpine. Shpirti i Ahmet Zherkës nuk gjen prehje nga lajme të tilla. Ai e dëshiron kombin të bashkuar. Për këtë luftoi tërë jetën e për këtë ai vazhdon të luftojë edhe sot.

 

Shkurt, 2003