Nga Semih Idiz

Menjëherë pasi u emërua kryeministër nga presidenti Rexhep Taip Erdogan, Binali Jildirim tha se një nga objektivat e tij si kreu i qeverisë do të ishte rritja e numrit të miqve të Turqisë dhe zvogëlimi i numrit të armiqve të saj. Marrëveshja për t’u pajtuar me Izraelin dhe Rusinë tregoi, në kundërshtim me pritshmëritë fillestare, se këto nuk qenë vetëm fjalë boshe. Unë argumentova asokohe se Jildirim mund të arrijë këtë qëllim të lartë, vetëm nëse ndryshon Erdogan, për shkak se është presidenti ai që dikton ritmin e ngjarjeve në Turqi. Pohoja gjithashtu se nuk ka gjasa që ai të ndryshojë qasjen e tij të ashpër dhe ideologjike në politikën e jashtme, dhe se Jildirim ishte një zë në shkretëtirë. Megjithatë paralajmërimi im, qe se s’do të mërzitem, nëse provohet që e kam gabim.

Nuk është ende e qartë nëse Erdogani po ndryshon apo jo. Në vend se të flitet për një ndryshim, mund të thuhet se zhvillimet e fundit pozitive në politikën e jashtme dëshmojnë se presidenti turk thjesht ka kuptuar se aftësia e tij për të ndryshuar botën, është shumë më e kufizuar nga sa mendonte ai. Nëse Erdogani do t’i shkojë deri në fund kësaj qasje të re dhe përmirësojë marrëdhëniet me Egjiptin, sa për të marrë një shembull të rëndësishëm, atëherë do të ketë më shumë arsye për të besuar se ai po ndryshon.

Megjithatë mbetet të shihet nëse ai mund të përballojë dhënien e përshtypjes se po e tradhëton Muhamed Morsin, ish presidentin islamik të Egjiptit, që u burgos pasi u rrëzua nga pushteti nga ushtria. Në pamje të parë, ky duket si një hap shumë i largët për të, duke patur parasysh se po has jo pak vështirësi me shpjegimin mbështetësve të tij islamikë të nevojës për një pajtim me Izraelin.

Prova më e rëndësishme nëse Erdogan është duke ndryshuar, do të vijë nga fusha e politikës së brendshme dhe jo ajo e jashtme. Deklaratat e Çemil Çiçek – një deputet nga Ankaraja i Partisë për Drejtësi dhe Zhvillim (AKP), dhe një nga anëtarët themelues të partisë, një ish-ministër  Drejtësie dhe ish-kryetar i parlamentit – janë me vlerë të përmenden.

Duke folur me një grup gazetarësh ditën e martën, Çiçek tha se ishte dakord me politikën e rritjes së numrit të miqve të Turqisë, dhe zvogëlimin e numrit të armiqve të saj. “Nëse e shihni këtë nga këndi kundërt, kjo do të thotë se numri i armiqve është më i madh se ai i miqve”- pranoi Çiçek. “Duke ndërmarrë këto hapa jashtë vendit, ne gjithashtu duhet të rrisim numrin e miqve tanë në shtëpi. Është e qartë se kemi tensione në Turqi”- shtoi Çiçek, duke treguar se ka patur një nevojë për të “ndërtuar ura zemre” për kapërcimin e kësaj situate.

Ai vazhdoi të ankohet se politikanët në vend qenë duke këshilluar për unitet në momentin që mbillnin farën e përçarjes, ndërsa nënvizoi se Muaji i Ramazanit kishte siguruar një klimë të mirë për pajtimin e brendshëm, porse kjo ishte konsumuar. Duke theksuar se vetë-kritika është thelbësore për Turqinë, Çiçek tha:”Nëse ne nuk e bëjmë këtë, atëherë do të mbetemi në pikën kur do ndjejmë se kemi kurdoherë të drejtë, dhe janë të tjerët ata që e kanë gabim”.

Këto janë fjalë të urtë nga dikush me ndikim në partinë e tij. Megjithatë pyetja është se cilin ka patur ndërmend Çiçek kur i tha këto fjalë. Dikush mund të supozojë se meqë nuk përmendi askënd në mënyrë të veçantë, ai ishte gjithashtu duke iu referuar Erdoganit, i cili kryeson listën e atyre që kanë ushqyer përçarjet në këtë vend, përmes sulmeve të rënda ndaj kundërshtarëve politikë.

Erdogan nuk do të ketë dëshirë të ndryshojë dhe vazhdojë rrugën që këshillon Çiçek, pasi ai ka një axhendë të brendshme që mund të jetë në kundërshtim me atë që dëshiron gjysma e vendit, por të cilin ai qartazi nuk është i përgatitur ta braktisë për hir të konsideratave demokratike dhe nevojave për paqe në vend.

Prandaj ajo çfarë tha Çiçek, nuk është më shumë se sa një shprehje e një dëshire. Nuk ka shumë shumë gjasa që Erdogan të dëgjojë fjalët e tij. Por nëse ne provojmë ta kemi gabim, dhe Erdogani arrin të rishpikë politikisht veten e tij, s’do të kemi asnjë keqardhje, pasi do të flasim për një Turqi që është kthyer në gjendjen normale të punëve. Edhe pse nga këndvështrimi ynë aktual, ky duket të jetë një bast i vështirë.

“Hurryjet Daily News”