Sot mbushen 4 vjet pa Arbën Xhaferin, politikanin që me filozofinë e tij politik solli një frymë të re në skenën politike mbarëshqiptare.

Përveç se u dallua si politikan i zgjuar dhe intelektual i përmasave kombëtare, ai u dallua edhe për opusin e pasur të analizave e kolumnave politike, studimeve dhe shkrimeve publicistike, të cilat shquhen për thellësinë e mendimit dhe qasjen intelektuale.

Ai ra në gjendje kome për gati 7 ditë dhe shkak u bë një hemorragji cerebrale në tru, që pati mbrëmjen e 8 Gushtit rreth orës 21:00 në banesën e tij në Tetovë.

Ish kryetari i PDSH-së, Arbër Xhaferi, vuante nga sëmundja e Parkinsonit, që ishte edhe shkak për tërheqjen e tij nga aktivitetet partiake Arbën Xhaferi lindi në qytetin e Tetovës më 24 janar të vitit 1948.

Xhaferi ka qenë deputet i Parlamentit të Maqedonisë që nga viti 1994. Ai synonte krijimin e një sistemi dydhomësh në institucionin ligjvënës. Në kohën e konfliktit të armatosur në vitin 2001, partia e tij ishte në pushtet. Ai është një nga nënshkruesit e Marrëveshjes së Ohrit, por me zvarritjen e zbatimit të saj, ai synonte një marrëveshje të re midis shqiptarëve dhe maqedonasve.

Xhaferi njihej për opinionet filozofike gjatë paraqitjeve në media dhe është autor i shumë eseve dhe artikujve analitikë, pas tërheqjes nga politika aktive.

Ja kush ishte Arben Xhaferi

Arbën Xhaferi lindi në Tetovë më 24 janar të vitit 1948. Shkollën fillore dhe të mesme e ka kryer në Tetovë, ndërsa studimet për Filozofi i kreu në Universitetin e Beogradit. Pas universitetit ka punuar si gazetar në radiotelevizionin e Prishtinës deri në rrëzimin e regjimit komunist në Jugosllavinë e atëhershme. Me ndryshimet që ndodhën, Arbën Xhaferin nuk e mbante vendi në Prishtinë, miqve të tij të ngushtë, ndër ta ishte dhe Veton Surroi, u tha se do të rikthehej në vendlindje.

Shumë nga shokët e tij nuk e kuptuan këtë vendim të beftë për largimin nga Prishtina, në një qytet më të vogël e të zymtë siç ishte Tetova në atë kohë. Por në kokën e tij, Arbën Xhaferi e kishte vendosur misionin pa marrë parasysh çmimin. Të luftonte fort, me armën e tij, dijen, me pushtetin dhe elitën maqedonase, e cila i cilësonte shqiptarët e prapambetur dhe jo të arsimuar. Por këtë nuk mund ta bënte natyrisht nga një dritare e vogël, por nga “ballkoni”.

Me ndërmjetësimin e Veton Surroit, i kërkoi ish-Presidentit të Shqipërisë, Sali Berisha, që ta ndihmonte për të t’u ngritur në drejtimin e Partisë së Prosperitetit Demokratik, e vetmja forcë politike e shqiptarëve në Maqedoninë e fillimviteve ’90. Përpjekja për hyrjen në politikë shkaktoi një ndarje politike, që çoi në themelimin e Partisë Demokratike të Shqiptarëve, ku Arbën Xhaferi u zgjodh kryetar.

Menjëherë në rezervimin e poltronit kryesor te skena maqedonase, nisi zbatimi i planit të vjetër të Arbën Xhaferit. Artikuloi shpejt, por pa u nxituar, tezat dhe idetë e forta për federalizmin në Maqedoni, krijimin e një shteti ku shqiptarët dhe maqedonasit duhet të jenë etnitete shtetformuese. Polemizoi fuqishëm me intelektualët dhe elitën maqedonase dhe kërkoi te krerët e Shkupit që të hartojnë marrëveshjen për rikrijimin e shtetit. Arroganca e nacionalistëve të djathtë çuan në acarimin e situatës, radikalizmin e saj, krijimin e Ushtrisë Çlirimtare Kombëtare dhe fillimin e konfliktit të armatosur.

Në skenë doli një grupim i ri politik dhe udhëheqës Ali Ahmetin, që sfidoi politikën e ndjekur nga PDSH-ja. Por Arbën Xhaferi nuk pati dilema dhe nuk ndoqi rrugën e LDK-së në Kosovë. Përkrahu fuqishëm Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës dhe Hashim Thaçin, punoi ngushtë me Tiranën zyrtare, dhe dy vite më pas, së bashku me Ali Ahmetin, ideoi dhe negocioi Marrëveshjen e Ohrit, që u dha shqiptarëve të drejtën e shtetformimit. Më pas u rikthye në politikën normale, por shëndeti po e sfidonte rëndë.

Që prej kohës kur në Vlorë, ndërsa po pushonte me familjen e goditi sëmundja e Parkinsonit, kalvari i jetës së Arbën Xhaferit do të ishte sfilitës. Por ai nuk u ankua kurrë, nuk rreshti kurrë të shtronte idetë dhe mendimet e tij, të cilat gjithnjë linin shenjë dhe gjenin një konsensus te të gjitha grupet e shtresat. U tërhoq nga politika, por hodhi një ide të fortë, atë të ndarjes së Maqedonisë, pasi bashkëjetesa ishte e pamundur me elitën refuzuese të Shkupit. Por kjo tezë e tij nuk gjeti shumë vend.