Qysh në fillim të prezantimit ai tha që përmes kësaj kumtese ka për qëllim që të paraqesë të veçantën e Lasgushit dhe të poezisë së tij, me theks në identitetin poetik që e dallon shumë nga autorët tjerë dhe vargjet e tyre.

Jeta Zymberi

Vepra poetike e poetit Lasgush Poradeci është vlerësuar nga studiues të ndryshëm, madje studimet për veprën e tij vazhdojnë edhe sot kur ende mendohet se kjo vepër nuk është studiuar sa duhet dhe si duhet dhe madje shpeshherë edhe është keqkuptuar.

Mendimet e thella të poetit kanë bërë që studimet të marrin frekuenca të ndryshme e të sjellin dilema. Një studim të radhës për veprën poetike të Lasgushit e ka bërë edhe studiuesi Vebi Bexheti, i cili këtë studim erdhi ta prezantonte në Seminarin Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare. Në këtë prezantim Bexheti shpalosi studimin e tij me temën “Identiteti poetik i Lagushit në poezitë: “Zog’ i Qiejve” dhe “Kënga Pleqërishte”.

Qysh në fillim të prezantimit ai tha që përmes kësaj kumtese ka për qëllim që të paraqesë të veçantën e Lasgushit dhe të poezisë së tij, me theks në identitetin poetik që e dallon shumë nga autorët tjerë dhe vargjet e tyre.

“U përcaktuam për këto poezi emblematike do të thoja, edhe pse është vështirë për një vlerësim të tillë të dy poezive në mesin e tërë veprimtarisë poetike të Lasgushit, sepse në to më duket është theksuar vula identifikuese e këtij poeti të madh shqiptar”, tha në fillim të fjalën së tij, Vebi Bexheti.

Zog’ i qiejve

Këng’ e lasht’ e vjershërisë më pëlqeu aq fare pak…
Do t’ja marr që sot e tutje si bilbili parëverak.
Që nga fund’ i vetëvetes do këndoj një mall të ri:

(pasazh..)

Nga e gjithë veprimtaria poetike e Lasgushit që gjithsesi identifikohet me vetë poetin, poezitë, “Zog’ i qiejve” dhe “Kënga pleqërisht”, dallojnë dukshëm edhe brenda llojit të vet.

“E këtë dallim ishte munduar ta paraqes në punimin e tij Bexheti, ku tha se poezia e parë shpalos programin e krijimtarisë së tij poetike dhe shërben si parathënie e gjithë poezive tjera, ku Lasgushi përmes figurave të reja poetike të papara deri atëherë e promovon misionin e vetë poetik duke paralajmëruar se në poezinë shqipe po vjen një frymë e re origjinale.
“Vargjet e ndërtuara me figura poetike autori i ngre nga toka në qiell, atje ku mendonte se e ka vendin edhe ai, duke u shkëputur nga mesi i të tjerëve, atyre të zakonshmëve. Një zhvendosje të këtillë nga poshtë lart, atje ku do komunikojë me perënditë, Lasgushi e realizon përmes figurës së zogut”, tha në fjalën e tij Bexheti.

Ndërsa poezia “Këngë Pleqërishte”, sipas Bexhetit, e dëshmon prirjen e re poetike të Lasgushit, nostalgjinë për të vjetrën dhe një fillim të ri. “Edhe kjo poezi na vjen me tipare krijuese të autorit, si në temën që e trajton, në gjuhën poetike specifike të tij, në leksikun me kuptime që simbolizojnë botën e pasur të poetit të veçantë, që për art e konsideronte vetëm poezinë, atë të mirëfilltën, sepse sipas tij poezia duhet të jetë vetëm kulminante, ai nuk pranonte poezi të dobët apo të mesme”, pohoi Bexheti.

Në këtë studim ai iu qas konceptit të përbashkët dhe afërsisë së këtyre dy poezive me ato të Bodlerit dhe Verlenit, veçmas në praninë e kontrasteve, antitezave dhe frymës së simbolizmit. “Ashtu si Bodleri që përmbledhjen poetike e hap me poezinë “Lexuesit”, edhe Lasgushi, poezinë parathënie “Zog’ i qiejve”, e konsideron si hyrje në botën poetike. Poeti ynë e pranon konceptin e tjetrit, kur thotë: “asnjë nga të gjithë veprat artistike në jetë të përbotshme s’është origjinale, trupi i tyre është i “huaj”, vetëm shpirtin-them unë s’i-a diskuton dot njeri”, përfundoi Vebi Bexheti kumtesën e tij.

Pseudonimi letrar me të cilin njihet vjen nga rrudhja e emrit të tij përfshi atësinë, Llazar Sotir Gusho (La-S-Gush) dhe si mbiemër ka përdorur endonimin e vendlindjes, Poradeci. Përpos dy vëllimeve, Poradeci botoi tregime në prozë ndër të përkohshmet e viteve ’30-’40. Veçanërisht tek “Përpjekja shqiptare” e Branko Merxhanit.

Shkrime prej tij janë shfaqur edhe në të përkohshmet Drita dhe Nëntori, të cilat të bluara siç qenë nga censorët e kohës ishin hapësira më të volitshme për serën e shqipëruesve.