Lavires që mori poezitë e mia
Një tufë me poezi nga Charles Bukowski, lindur në Andrenah në Gjermani me 16 gusht të vitit 1920. Pas dy vjetësh nga lindja e tij e gjithë familja emigron në Amerikë. Ata vendosen në Los Anxhelos, ku Bukowski qëndroi gjithë jetën. E gjithë jeta e tij është e shkruar në libra. Emri i tij i plote është Henry Charles Bukowski Jr., por atë thjesht e thërrisnin Henk. Ka vdekur me 9 mars të vitit 1994 nga leucemia në San Pedro. Është autori i 34 vëllimeve poetike dhe i tri romaneve dhe një skenari filmi. Njihet si një ndër themeluesit e rrymës Underground
Charles Bukowski
Zogu Blu
ka një zog blu ne zemrën time që
do të dalë jashtë
por unë jam shumë i ashpër me të,
unë them,
rri aty,
nuk do të lejoj
askënd të t’shohë.
Ka një zog blu në zemrën time që
do të dalë jashtë
por unë i hedh uiski dhe thith
tym cigareje
dhe kurvat, dhe baristët
dhe shitësit e ushqimoreve
kurrë nuk e dinë
që ai është
aty.
ka një zog blu në zemrën time
që do të dalë jashtë
por unë jam shumë i ashpër me të,
unë i them,
rri aty,
do që të më bësh lëmsh?
do që të më çosh për lesh gjithë punën?
do që t’i marrë lumi shitjet
e librave të mi
në Europë?
Ka një zog blu në zemrën time
që do të dalë jashtë
por unë jam shumë i zgjuar, e lë të dalë
vetëm ndonjëherë netëve
kur të gjithë flenë.
Unë them, e di që je aty
kështu që mos u trishto
dhe e fus brenda sërish.
por ai po këndon pakëz atje
nuk e kam lënë të vdesë
përfare
dhe ne flemë bashkë
ja ashtu
me paktin tonë sekret
dhe është boll bukur
të bësh një burrë
të qajë, por unë
nuk qaj,
qan ti?
Lavires që mori poezitë e mia
Ca thonë që duhet të mbajmë ca keqardhje në vetvete nga
poezia,
të qëndrojmë abstraktë, dhe ka ca kuptim kjo,
por Jezus:
dymbëdhjetë poezi më ikën dhe unë nuk ruaj kopje
dhe
ke pikturat e mia, më të mirat; është mbytëse:
po përpiqesh të më shkatërrosh si të tjerët?
Pse nuk more paratë e mia? Kështu bëhet zakonisht
nga xhepat e pijanecit që fle në qoshe.
Herën tjetër merr krahun tim të majtë ose një pesëdhjetëshe,
por jo poezitë e mia;
unë nuk jam Shekspiri
por ndonjëherë thjesht nuk do të jenë më abstrakte apo jo;
gjithmonë do të ketë para, kurva dhe pijanecë
deri në bombën e fundit,
por siç dhe Zoti tha,
duke hedhur këmbën përmbi këmbë,
Unë shoh se kam bërë shumë poetë,
por jo dhe aq shumë
poezi.
Leximet poetike
Leximet poetike duhet të jenë një nga gjërat më të trishtuara
e më të mallkuara.
Mbledhje e burrave dhe grave të klaneve,
javë pas jave, muaj pas muaji, vit
pas viti,
plaken bashkë,
duke lexuar në mbledhje të vockla,
duke shpresuar akoma që do t’u zbulohet
gjenialiteti
duke bërë regjistrime të njëri-tjetrit, disqe,
duke u djersitur për duartrokitje.
Ata lexojnë në thelb për njëri-tjetrin
nuk mund të gjejnë një botues nga New York-u
apo asnjë botues për be
për milje të tëra
por ata lexojnë e lexojnë
në vrimat poetike të Amerikës
pa u zmbrapsur,
pa u shkuar asnjëherë nëpërmend që
talenti i tyre mund të jetë
i hollë, i padukshëm pothuaj,
ata lexojnë e lexojnë
para nënave të tyre, motrave, burrave,
grave, miqve, poetëve të tjerë
dhe një tufë idiotësh që kanë mbirë aty
prej askundit.
Më vjen turp për ta,
më vjen turp që ata duhet të përkrahin njëri-tjetrin,
më vjen turp për egot e tyre të gjymtuara,
për mungesën e tyre të kurajos.
Nëse këta janë krijuesit tanë,
ju lutem, ju lutem më jepni diçka tjetër:
një hidraulik të dehur në një rrugicë të ngushtë,
një djalë që bën grusht në një kryqëzim,
një kalorës që tërheq kalin e tij prej kapistre
buzë shinave të trenit
një barist në thirrjen e fundit,
një kamariere që më shërben kafenë,
një pijanec që fle në një prag porte të braktisur,
një qen që lëpin një kockë të tharë,
një elefant që pjerdh në një tendë cirku
një rendim trafiku në ora gjashtë pasdite,
postierin që tregon një barcaletë të pistë.
Çfarëdolloj gjëje
çfarëdolloj gjëje më jepni,
përveç
kësaj.
Kështu pra, do të bëhesh shkrimtar
Nëse nuk shpërthen në flakë prej teje,
pavarësisht gjithçkaje,
mos e bëj.
Nëse nuk del pa pyetur
prej zemrës sate, prej mendjes dhe gojës sate
prej lukthit tënd,
mos e bëj.
Nëse të duhet të ulesh për orë të tëra
duke vështruar kompjuterin
apo të kruspullosesh mbi makinën e shkrimit
duke kërkuar fjalët,
mos e bëj.
Nëse po e bën për para,
apo për famë,
mos e bëj.
Nëse po e bën sepse do
të kesh femra në shtratin tënd,
nëse të duhet të ulesh
dhe të shkruash e ta rishkruash
sërish e sërish,
mos e bëj.
Nëse është kaq e vështirë edhe vetëm ta mendosh,
mos e bëj.
Nëse po mundohesh të shkruash si dikush tjetër,
harroje.
Nëse të duhet të presësh që të ulërijë brenda teje,
prit me durim.
Nëse asnjëherë nuk ulërin brenda teje,
bëj diçka tjetër.
Nëse më parë të duhet t’ia lexosh gruas,
të dashurës apo të dashurit
apo prindërve apo kujtdo,
nuk je gati.
Mos u bëj si ata shkrimtarët e shumtë,
mos u bëj si ata mijëra njerëz që e quajnë veten shkrimtarë,
mos u bëj i plogësht dhe i mërzitshëm
nga ata që duan të duken, mos u konsumo
nga dashuria për veten.
Librarive të botës u hapet goja
për gjumë,
nga ata të llojit tënd.
Mos u shto edhe ti.
mos e bëj.
Nëse nuk del prej shpirtit
si një raketë,
nëse duke ndenjur në vend
nuk do të t’çonte në çmenduri,
vetëvrasje apo vrasje,
mos e bëj.
Nëse dielli brenda teje
nuk po të shkrumbon,
mos e bëj.
Kur të jetë vërtet koha,
e nëse je i zgjedhur,
do të bëhet vetë,
dhe do vazhdojë të bëhet
derisa ti të vdesësh
ose ajo të vdesë brenda teje.
Nuk ka mënyrë tjetër,
dhe nuk ka pasur mënyrë tjetër,
asnjëherë.
Birrë
Nuk e di sa shishe birrë
kam pirë në pritje që gjërat
të bëheshin më mirë
Nuk e di sa verë dhe uiski
dhe birrë
kryesisht birrë
kam pirë pas
ndarjes me gratë-
në pritje të ziles së telefonit
në pritje të zhurmës së hapave,
dhe telefoni s’bie kurrë
deri tepër vonë
dhe hapat s’mbërrijnë kurrë
deri tepër vonë
kur stomaku më ka ardhur në grykë
ato vijnë të freskëta si lule pranvere:
“çfarë dreqin i ke bërë vetes?
do duhen tre ditë para se të bëjmë prapë seks!”
Femra është e qëndrueshme
ajo jeton shtatë vjet e gjysmë më shumë
sesa mashkulli, dhe pi shumë pak birrë
sepse e di që të bën keq për pamjen.
Ndërsa ne jemi duke shkalluar
ato janë jashtë
duke kërcyer e qeshur
me kaubojse të eksituar.
Në fakt, ka kuti birre
dhe kuti me shishe birre të boshatisura
dhe kur e kap njërën
shishja bie nëpër fundin e lagur të
kutisë prej kartoni
rrokulliset
kërcet
duke derdhur hi gri të lagur
dhe birrë bajate,
ose kutia rrëzohet në katër të mëngjesit
duke bërë të vetmen zhurmë në jetën tënde.
Birrë
lumenj dhe dete me birrë
në radio dëgjohen këngë dashurie
dhe telefoni hesht
dhe muret qëndrojnë
drejt në këmbë
dhe s’ka asgjë tjetër
përveç birrës.
lopë në orën e Mësimit të Artit
moti i mirë
është njësoj
si gratë e mira-
nuk ndodh gjithmonë
dhe kur ndodh
nuk zgjat.
burri është
më i qëndrueshëm:
nëse është i keq
ka më shumë shanse
të vazhdojë të jetë,
ose nëse është i mirë
mund të rezistojë,
por një grua ndryshon
nge fëmijët,
mosha
dieta
bisedat
seksi
hëna
mungesa apo
prania e diellit
apo kohëve të mira.
një grua duhet ushqyer
që të jetojë
me dashuri
këtu një burrë mund të bëhet
më i fortë
duke qenë i urryer.
Unë po pi sonte në barin e Spanglerit
dhe më kujtohen lopët
që pikturova një herë në orën e mësimit të Artit
dhe ato dukeshin mirë
ato dukeshin më mirë se çdo gjë tjetër
këtu. Unë po pi në barin e Spanglerit
duke pyetur veten kë të dua e kë
të urrej, por rregullat u fashitën:
Unë dua dhe urrej vetëm
veten-
ata qëndrojnë jashtë meje
si një portokall që ka rënë nga tryeza
e iken rrokullimthi; kjo është ajo që duhet
të vendos:
ta vras veten
apo ta dua veten?
cila është tradhëti?
nga po vjen ky
informacion?
libra…
si xhama të thyer:
s’do fshija as menderen me to
prapë, po errësohet,
e sheh?
(ne po pimë dhe flasim
me njëri-tjetrin dhe
duket sikur dimë.)
por lopa me gjinjtë më
të mëdhenj
blen lopën me bisht
më të madh.
krahë prezent.
baristi më shtyn një birrë
ajo vrapon mbi banak
si një vrapues olimpik
dhe një palë pinca që janë duart e mia
e ndalojnë,e ngrenë,
shurrë e artë tundimi bajat,
unë pi dhe rri aty,
moti është i keq për lopët
por sfurku im është gati
të mbledhë
syrin e kashtës së barit jeshil
trishtimi më mbështjell të tërin
dhe unë e pi birrën me eks
porosis një tjetër
shpejt,
të më japë kurajo dhe dashuri
që të
vazhdoj.
Gjeniu i turmës
ka boll tradhëti, dhunë, urrejtje, absurditet tek
njeriu mesatar për të furnizuar çfarëdo ushtrie në çfarëdo ditë.
dhe më të mirët në vrasje janë ata që predikojnë kundër saj
dhe më të mirët në urrejtje janë ata që predikojnë dashuri
e më në fund, më të mirët në luftë janë ata që predikojnë paqe.
ata që predikojnë Zotin, kanë nevojë për Zotin
ata që predikojnë paqe, nuk kanë paqe
ata që predikojnë paqe nuk kanë dashuri
ruhu nga predikuesit
ruhu nga të diturit
ruhu nga ata që gjithmonë lexojnë libra
nga ata që ose e përçmojnë varfërinë
ose janë krenarë për të.
ruhu nga ata që janë të shpejtë në lavdërime
sepse lavdërimet kanë nevojë t’ua kthesh
ruhu nga ata që janë të shpejtë në censurë
ata kanë frikë nga ajo që nuk dinë
ruhu nga ata që kërkojnë turmat vazhdimisht
sepse ata vetëm nuk janë asgjë
ruhu nga burri mesatar dhe gruaja mesatare
ruhu nga dashuria e tyre, sepse dashuria e tyre
është mesatare, kërkon mesataren
por ka diçka gjeniale në urrejtjen e tyre
ka mjaft aq sa për të t’vrarë ty
aq sa për të vrarë këdo
duke mos dashur vetminë
duke mos e kuptuar vetminë
ata do të përpiqen të shkatërrojnë gjithçka
që është ndryshe.
të paaftë për të krijuar art
ata nuk do e kuptojnë dot artin
ata do i quajnë dështimet e tyre si krijues
vetëm si dështimet e botës
të paaftë për të dashuruar plotësisht
ata do besojnë se dashuria juaj është e paplotë
dhe pastaj do t’ju urrejnë
dhe urrejtja e tyre do t’jetë e përkryer
si një diamant shkëlqyes
si një thikë
si një mal
si një tigër
si një bimë helmuese
arti i tyre më fin.
Përktheu: Mirela Kapaj