Avokati i Popullit, një garë që kërkon më shumë hapësirë për konkurim!

(Letër e hapur për Komisionin për Çështjet Ligjore, Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut të Kuvendit të Shqipërisë)

Institucioni i Avokatit të Popullit është një institucion Kushtetues, i cili është i ngarkuar nga Kushtetuta dhe ligji për të mbrojtur të drejtat, liritë dhe interesat e ligjshme të individit nga veprimet ose mosveprimet e paligjshme e të parregullta të organeve të administratës publike, si dhe të të tretëve që veprojnë për llogari të saj. Ai është nxitës i standardeve më të larta të të drejtave dhe lirive të njeriut në vend. Ky institucion udhëhiqet midis të tjerash nga parimet e paanësisë, konfidencialitetit, profesionalizmit dhe pavarësisë. Së fundmi, ndryshimet kushtetuese i kanë dhënë Avokatit të Popullit të drejtën të vëri në lëvizje Gjykatën Kushtetuese si një subjekt me të drejtë të përgjithshme. Ky institucion ka edhe një seri kompetencash dhe instrumentesh ligjore që e bëjnë atë të renditet midis institucioneve më të rëndësishme në vend.

Aktualisht, Avokatit të Popullit i ka mbaruar mandati dhe Kuvendi ka filluar prej disa muajsh procesin e zgjedhjes së Avokatit të Ri. Nisur nga rëndësia e këtij institucioni, si dhe në respektim të të drejtave dhe lirive themelore të njeriut në RSH, Kuvendi është i ngarkuar me përgjegjësinë për të siguruar një garë të drejtë, transparente, gjithëpërfshirëse dhe bazuar mbi meritat e secilit prej kandidatëve.

Gjithsesi, ky proces nuk është zhvilluar në transparencë të plotë sikur e kërkon rasti dhe ligji. Kjo për arsye se njoftimi për hapjen e postit vakant sikurse përcakton ligji, është bërë vetëm në faqen e Kuvendit të Shqipërisë (faqe që lexohet shumë pak në tërësi) dhe në asnjë mjet tjetër të informimit publik. Sigurisht, unë besoj që kjo gjë ka ardhur për shkak të një neglizhence apo pakujdesie mbi nevojën e shpërndarjes së këtij njoftimi, kjo pasi çdo logjikë e kundërt s’do të kishte kuptim, kur praktika normale kërkon që edhe për një vend pune të zakonshëm të bëhet njoftim nëpërmjet shtypit të shkuar dhe medias radiotelevizive etj.

Në këto kushte, mendoj dhe kërkoj nga ana e Kuvendi që të rihapë garën, kjo pasi edhe bazuar në ligjin nr. 8454, datë 4.2.1999 “Për Avokatin e Popullit”, i ndryshuar, nuk ka ndonjë afat përsa i përket pranimit të kandidaturave. I vetmi afat që përcakton ligji, është që zgjedhja e Avokatit të Ri bëhet brenda një muaji pasi i ka mbaruar mandati Avokatit ekzistues. Në rastin tonë, mandati i ka mbaruar më datë 22 dhjetor 2016, çfarë do të thotë që Kuvendi nëpërmjet Komisionit për Çështjet Ligjore, Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut të Kuvendit të Shqipërisë mund të pranojë ende kandidatura të tjera, përsa kohë nuk ka filluar as dëgjesat publike me kandidatët që kanë paraqitur kërkesat brenda afatit që ka përcaktuar ky komision në njoftimin përkatës. Çdo qëndrim i kundërt jo vetëm që do të ishte shkelje e të drejtë së çdo shtetasi që plotëson kriteret për të kandiduar, por do të ishte edhe një cenim i një gare të ndershme, transparente dhe të drejtë. Gjithashtu, një garë e tillë bie ndesh me garancitë kushtetuese dhe do të prodhonte një rezultat, i cili në thelb do të cenonte edhe integritetin dhe figurën e Institucionit të Avokatit të Popullit që do të zgjidhej nga një garë si kjo.

Kësaj situate i ka prirë edhe shoqëria civile, e cila me të drejtë ka ngritur shqetësimin që fillimi i procesit nuk është njoftuar siç duhet për publikun dhe ka kërkuar formalisht rihapjen e tij.

Sigurisht, nga këndvështrimi im personal edhe si një kandidat, i cili ka parashtruar kërkesën para këtij Komisioni, në kushtet e mospasjes dijeni objektivisht për njoftimin e mëparshëm gjykoj, se rihapja e garës jo vetëm që do të ishte gjëja më e mirë për të siguruar një garë të hapur, gjithëpërfshirëse dhe të drejtë, por do t’i jepte mundësinë Komisionit dhe Kuvendit të Shqipërisë për të treguar edhe me vepra që vendi ynë është i vendosur për t’ju bashkuar Bashkimit Evropian dhe për të jetësuar reforma madhore si ajo e sistemit të drejtësisë.

Jam i bindur që maturinë dhe përgjegjshmërinë që tregoi Kuvendi duke miratuar me votim unanim reformën në drejtësi, do ta vazhdojë ta tregojë edhe në procese të tjera vendimtare për axhendën tonë të integrimit evropian, sikurse është edhe zgjedhja e institucionit kushtetues të Avokatit të Popullit.

Shqiptarët meritojnë një Avokat Populli, mbi palët, profesional, me integritet dhe sikurse e përcakton ligji me një aktivitet dhe njohuri të shquar në fushën e të Drejtave të Njeriut dhe ligjit.

Të nderuar zotërinj Deputetë, rihapeni garën dhe le të fitojë më i miri!

Nga Prof. Asoc. Dr. Jordan DACI