Albspirit

Media/News/Publishing

Kompetencat e presidentit amerikan

Kompetencat e Presidentit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës (ShBA) nuk kufizohen vetëm në ato që ia jep kushtetuta, autoriteti i Presidentit zgjerohet nëpërmjet konceptit te kompetencave të qenësishme si dhe përmes veprimit legjislativ.

 

Cilat janë kompetencat e presidentit amerikan?

Në kontrast  me  shumë kompetenca  që Kushtetuta Amerikane i jep Kongresit  Amerikan, Kushtetuta  i jep  kompetenca  specifike  Presidentit  amerikan. Pjesa me e madhe e Artikullit  II  të Kushtetutës,  e cila merret me  komponentin ekzekutiv të qeverisjes, për sa i përket mënyrës se zgjedhjes, termat  dhe kriteret  për këtë funksion, procedurat për zëvendësimin dhe praktikën  e akuzimit sesa  me atë që një  President duhet të bëjë në detyrën e tij. Kompetencat e Presidentit  nuk  kufizohen vetëm në ato qe ia jep  Kushtetuta. Autoriteti i Presidentit  zgjerohet  nëpërmjet konceptit te kompetencave  të natyrshme (qenësishme)  si  dhe përmes  veprimit legjislativ.

Kompetencat mbi traktatet Presidenti ka autoritetin për të negociuar marrëveshjet me kombet e tjera. Këto marrëveshje formale ndërkombëtare nuk do të hyjnë në fuqi,  deri sa të ratifikohen nga dy të tretat e votave të Senatit. Edhe pse shumica e traktateve  janë miratuar në mënyrë rutinore, Senati hodhi poshtë Traktatin e Versajës (1919), i cili i dha fund Luftës së Parë Botërore dhe të cilin presidenti Woodrow Wilson e kishte nënshkruar, dhe, më së fundi, ka refuzuar të ndërmarrë veprim në rastin e Traktatit te Kufizimit te Armëve  SALT II  nënshkruar nga Presidenti Carter (1979).

Kompetencat e  emërimeve Presidenti zgjedh shumë njerëz për të shërbyer për qeverinë në një gamë të gjerë të institucioneve më të rëndësishme: në mesin e tyre janë ambasadorët, anëtarët e Gjykatës së Lartë dhe gjykatave federale, sekretarët e kabinetit. Më shumë se 2,000 prej këtyre pozicioneve kërkojnë konfirmim (miratim) nga Senati  bazuar ne dispozitën “këshillim dhe pëlqim” të Kushtetutës. Seancat e konfirmimit mund të bëhet e diskutueshme, siç bëri dëgjimin për Clarence Thomas, kandidat i presidentit George H. W. Bush për Gjykatën e Lartë. Ndonjëherë emërimet për ambasadorët janë dhënë si shpërblim për shërbimin besnik ndaj partisë politike të presidentit ose për kontribute të rëndësishme të fushatës. Emërimet e tilla janë konsideruar patronazh.

Kompetencat legjislative Presidenti është i autorizuar të propozojë projektligje. Një president zakonisht paraqet agjendën legjislative të administratës në fjalimin vjetor (State of the Union), që është  një mesazh i përvitshëm që Presidenti ia drejton Kongresit  çdo janar. Vetoja e presidentit është një kontroll i rëndësishëm në Kongres. Nëse presidenti refuzon një projektligj, ajo duhet të marre  dy të tretat e votave të të dy dhomave, e cila është e vështirë të arrihet, për të kryer refuzimin e  vetos.

Kompetencat e tjera të  veçanta Presidenti mund të thërrasë Kongresin në seancë të veçantë dhe mund të shtyjë Kongresin në qoftë se Dhoma e Përfaqësuesve dhe Senati nuk mund të bien dakord në një datë përfundimtare. Fuqia për të dhënë falje për krime federale (me përjashtim të fajësimit) është dhënë edhe për presidentin. Presidenti Gerald Ford ka falur ish-Presidentin Richard Nixon për çdo krim që ai mund të kishte kryer gjate kohës  në detyrë, dhe ai ishte në gjendje për ta bërë këtë për shkak se Nixon dha dorëheqjen përpara se akuzat për dyshim të paraqiteshin .

Kompetencat e natyrshme Kompetencat e  natyrshme janë ato që mund të nxirren nga Kushtetuta. Bazuar në rol të madh që Kushtetuta i jep Presidentit në politikën e jashtme (domethënë, autoriteti për të negociuar traktate dhe të emërojë dhe të presë  ambasadorët), presidenti George Washington ka deklaruar se Shtetet e Bashkuara do të mbetet neutral në luftën 1793 në mes të Francës dhe Britanisë së Madhe.

Për të kryer politikën e jashtme, presidentët gjithashtu kanë nënshkruar marrëveshje ekzekutive me vendet e tjera që nuk kërkojnë veprim të Senatit. Gjykata Supreme vendosi se këto marrëveshje janë në kuadër të kompetencave qenësore të presidentit.

Bazuar në  privilegjin ekzekutiv, Presidenti vendos kur informacioni i zhvilluar në kuadër të pushtetit  ekzekutiv  nuk mund të jepet për Kongresin apo gjykatat.

Një kërkesë e privilegjit ekzekutiv bazohet në ndarjen e pushteteve, nevojës për të mbrojtur sekretet diplomatike dhe ushtarake, dhe idenë se njerëzit rreth presidentit duhet të ndjehen të lirë për të dhënë këshilla të sinqerta. Shumë presidentë kanë përdorur  privilegjin ekzekutiv – duke përfshirë Bill Clinton gjatë skandalit Monica Lewinsky dhe Xhorxh W. Bush gjatë hetimit në shkarkimin e një numri të avokatëve të ShBA-së.

Si komandant i përgjithshëm i forcave të armatosura, presidentët kanë dërguar trupat amerikane në luftë pa autorizim të kongresit. Përvoja e Luftës së Vietnamit çoi në përpilimin e Aktit të Kompetencave për Luftë(1973), e cili kërkon që presidenti të konsultohet me  Kongresin dhe për të tërhequr trupat pas 60 ditësh nëse Kongresi nuk miraton vazhdimin e operacionit ushtarak. Kongresi autorizoi përdorimin e forcës në Irak në vitin 2002. Si kundërshtim për zhvillimin e luftërave, Kongresi e gjen te vështirë faktin për të për të detyruar presidentin të ndryshojë politikën me çdo mjet duke bërë dhe shkurtimin e  fondeve që përdoren për një konflikt luftarak të caktuar. Kompetencat e natyrshme  lejojnë një president për t’iu përgjigjur një krize. Shembujt përfshijnë reagimin eAbraham Linkolnit në Luftën Civile, reagimin e  Franklin D. Roosevelt ndaj Depresionit të Madh dhe Luftës së Dytë Botërore, dhe reagimin George W. Bush ndaj ngjarjeve të 11 shtatorit. Veprimet presidenciale në bazë të kompetencave të natyrshme mund të kufizohen nga legjislacioni ose shpallet antikushtetues nga Gjykata e Lartë.

Delegimi i kompetencave Kongresi i ka dhënë Presidentit pushtet  të ekzekutivit në fushën e politikës së brendshme. Presidenti Franklin Roosevelt kërkoi dhe mori autoritet të jashtëzakonshme për të bërë atë që ai mendonte se ishte e nevojshme për të nxjerre  vendin nga Depresioni i Madh. Kongresi ka krijuar departamente të reja të qeverisë dhe u ka  dhënë agjencive federale, presidentit dhe ekzekutivit  amerikan kompetenca të gjera për të adresuar probleme të tilla si arsimi, mirëqenia, mjedisi, dhe, më së fundi, sigurinë kombëtare.

Trendi gjatë gjithë shekullit të 20-të ka qenë për të rritur kompetencat presidenciale në kurriz të Kongresit.

Please follow and like us: