Evropa, Turqia dhe fushata elektorale

Presidenti turk, Rexhep Tayyip Erdogan nuk vonoi ta japë gjykimin e tij: “Ata janë tepër të njëanshëm, tepër frikacakë”. Me këto fjalë e komentoi ai vendimin e Holandës për të mos lejuar hyrjen në Holandë të ministrit të Jashtëm turk. Konkluzioni i tij: “Ata janë pasardhës të nazistëve, janë fashistë”.

Që para kësaj deklarate të Erdoganit, Holanda e pati të vështirë që t’i vazhdonte bisedat me politikanët dhe diplomatët. Ministri i Jashtëm holandez raportoi në medie për rrjedhën e bisedimeve. Bisedat qenë në vazhdim e sipër, dhe pala holandeze po i afrohej një marrëveshjeje. Por pastaj partnerët turq në bisedime patën kërcënuar me sanksione politike dhe ekonomike. “Holanda nuk lejon t’i bëjnë presion”, tha Koenders. Përballë kësaj mënyre veprimi, qeveria holandeze pati vendosur që t’ia heqë lejen e uljes në Holandë avionit të ministrit të Jashtëm turk.

Refuzimi megjithatë nuk u argumentua politikisht, por duke iu referuar rezervave për shkak të gjendjes së sigurisë: një thirrje e Turqisë në Holandë për të marrë pjesë në mitingun e ministrit mund të rrezikonte rendin publik dhe sigurinë, u deklarua zyrtarisht.

Kërcënime dhe përpjekje për qetësim

Të dielën ministri i Jashtëm turk, Cavusoglu tha se pret që Holanda t’i kërkojë falje. Dhe se vendi i tij do të vazhdojë marrjen e masave kundër Holandës, deri sa të ndodhë kjo. Më vonë në të njëjtën ditë nuk u lejua të marrë pjesë në një miting në Rotterdam ministrja turke e Familjes, e cila vinte nga Gjermania. Policia holandeze e deklaroi person të padëshiruar dhe e shoqëroi pas në kufirin me Gjermaninë.

Erdogani kërcënoi se Holanda “do të paguajë çmim”

Kryeministri i Holandës, Mark Rutte deklaroi të dielën se ai nuk e kishte përjetuar kurrë më parë një situatë të tillë, “por ne duam të jemi pala më e matur”, tha Rutte. “Nëse ata e shkallëzojnë gjendjen, neve do ta na duhet të përgjigjemi, por ne do të bëjmë gjithçka që të jetë e mundur që ta qetësojmë gjendjen”, tha Rutte. Në mediet vendase ai e quajti “të çmendur” karakterizimin e holandezëve nga Erdogani si pasardhës të nazistëve. Dhe shtoi se Holanda është një komb krenar.

Përpjekjet e Holandës dhe të shteteve të tjera të BE për të mos përdorur një refuzim të qartë politik nxjerrin në pah sa të interesuara janë shtetet e BE që të kenë edhe më tej marrëdhënie të miira me Turqinë. Edhe në Austri autoritetet iu referuan në ndalimin që u bënë mitingjeve nevojës për ruajtjen e paqes dhe të sigurisë. Para çdo aktiviteti verifikohet nëse ka rrezik të shpërthejnë “trazira që mund të prishin qetësinë”.

Një projektligj që është paraqitur parashikon që kur bëhet kërkes për miting në të ardhmen në Austri të deklarohet edhe nëse në të do të marrin pjesë politikanë të huaj. Në një rast të tillë duhet të informohet ministri i Brendshëm. Dhe në marrëveshje me kabinetin ai mund ta anulojë në rrethana të caktuara mitingun. Kjo mund të ndodhë për shembull kur mesazhet, që priten në miting “janë të papajtueshme me vlerat bazë demokratike ose detyrimet e të drejtave të njeriut të Republikës së Austrisë ose kur ato kanë ndikim negativ në bashkëjetesën paqësore të njerëzve në Republikën e Austrisë”.

Për hapa të përbashkët

Kancelari federal i Austrisë, Christian Kern kërkoi një “mënyre veprimi të përbashkët të BE”. Kjo do të ishte me vend “në mënyrë që vende të veçanta si Gjermania, ku ndalohen aktivitete të tilla, të mos bihen nën presionin e Turqisë”. Por ministri i Jashtëm austriak, Sebastian Kurz është skeptik për këtë mënyrë veprimi, për shkaqe pragmatike. “Po të shohim situatën, atëherë e dimë se të prekura janë tre, ndoshta katër shtete evropiane”.

Në fakt diskutimi vlen për ato shtete të BE, ku numri i turqve me të drejtë vote është veçanërisht i madh. Në Gjermani këta persona janë 1,4 milionë vetë, në Austri 280.000 vetë dhe në Holandë 260.000 vetë. Ende këto shtete i përgjigjen në mënyrë të veçuar Turqisë – aleancat e mëvonshme megjithatë nuk përjashtohen.