Mary DEJEVSKY: Përse raketat e Trump po trondisin frontin e brendshëm të Putinit
U dhanë shumë arsye për vendimin e javës së kaluar të Donald Trump që urdhëroi të sulmohej një bazë ushtarake ajrore në Siri. Përveç justifikimeve që ai dha – interesi kombëtar i Shteteve të Bashkuara, nevoja për të treguar se përdorimi i armëve kimike vjen me kosto, përgjigje emocionale ndaj fotografive të fëmijëve të vdekur – ka edhe konsiderata spekulative që kanë të bëjnë me politikën e brendshme.
Këto të fundit kanë të bëjnë me dëshirën për të nxjerrë në pah ndryshimin mes vendosmërisë së tij parimore dhe dështimit të paraardhësit për të zbatuar kërcënimin e “vijës së kuqe”, një mundësi për të demostruar se ai nuk mbahet peng nga rusët, dhe një bast se sulmet pothuajse të parrezikshme për trupat amerikane, do të rrisnin mbështetjen popullore. Në mënyrë të drejtë apo të gabuar, konteksti i brendshëm nuk duhet shmangur asnjëherë.
E megjithatë, ky pohim bazohet shpesh në supozimin se ndërsa liderët perëndimorë duhet të llogarisin edhe efektin e brendshëm të çdo veprimi që ndërmarrin jashtë vendit, kjo nuk është e vërtetë, le të themi për liderët rusë që janë të lirë të propozojnë e të rregullojnë si të duan. Kjo do të ishte e gabuar. Sulmi me raketa i Trump mbi bazën ajrore Shayrat përfaqëson rreziqe potenciale për lidershipin rus, ashtu si edhe mund të lexohet midis rreshtave dhe nga tonaliteti i përgjigjes së tyre.
Fjalët e ardhura nga Moska në orët dhe ditët që pasuan ndërhyrjen amerikane mund të tingëllojnë të ashpra, por ato janë të buta krahasuar me llojin e fjalorit që mund të ishte përdorur. Kush flet është gjithashtu e rëndësishme. Dënimi më i ashpër nuk erdhi nga presidenti Putin apo ministri i tij i Jashtëm, por nga kryeministri, Dmitry Medvedev dhe zyrtarë të mbrojtjes. Vetë Vladimir Putin tingëlloi gati i matur.
Një gjë e tillë tregon efektet e mundshme negative sidomos për Rusinë për shkak të veprimit amerikan, përtej dëmit të menjëhershëm që i është bërë aleatit sirian. Këto efekte mund të jenë më të mëdha sesa mund të duken.
Në muajt e fundit, rusët kanë pasur disa suksese në bindjen që i kanë bërë palëve të ndryshme me interesa në konfliktin sirian për të qenë të pranishëm në bisedime në Astana. Amerikanët nuk ishin të përfshirë. Përpjekjet e tyre të mëparshme për të negociuar armëpushimin me Rusinë dështuan dhe u duk se Barack Obama hoqi dorë nga diplomacia siriane e ndoshta edhe nxiti pikëpamjen e Trump se Shtetet e Bashkuara nuk kishin asnjë interes vital në mbrojtjen e Sirisë.
Në këtë skenar, mungesa amerikane edhe mund t’i ketë ndihmuar gjërat. Mospërfshirja e tyre donte të thoshte se Turqia dhe Irani do të përqëndroheshin në detyrat e para, arritjen e një marrëveshjeje për Sirinë – më shumë sesa ndjekjen e qrmiqësive të vjetra apo rigjallërimin e aleancave të vjetra. Rënia e lindjes së Halepit tek forcat e Asadit nxiti një ndjesi realizmi tejk disa nga trupat kryengritëse. Kishte një pranim të heshtur se Asadi duhej të ishte pjesë, të paktën e një qeverie të përkohshme nëse lufta mbaronte pa ndarjen e Sirisë.
Të gjitha këto përllogaritje, që i dhanë Rusisë shpresën e imponimit të një marrëveshjeje dhe pamjen e një paqebërëseje sesa të një luftënxitëseje, tani janë tretur.
Dhe në lidhje me premtimin e famshëm ose famëkeq të Trump për të përmirësuar marrëdhëniet me Moskën? E besoni ose jo që Rusia u përpoq të manipulonte zgjedhjet amerikane- unë për vete nuk e besoj- ka prova të bollshme, se në momentin që Trump fitoi, Rusia ishte e etur, në mos e dëshpërruar për të kapur dorën amerikane, kurdo dhe nëse ajo shtrihej.
Me zgjedhjet presidenciale në Rusi vitin e ardhshëm, me ekonominë e brishtë, dhe me protestat kundër korrupsionit që mbahen në rrugët e shumë qyteteve, gjëja e fundit që Putin ka nevojë tani është të bllokohet në një luftë në Siri dhe në një ngërç me Shtetet e Bashkuara. Këto do të ishin të vështira për t’u maskuar me çdo gjë tjetër përveçse si dy dështime të atij lloji që madje edhe “heroi” i Krimesë do t’i përballonte me vështirësi. Fronti i brendshëm ka rreziqet e veta për politikanët, madje edhe për presidentët, edhe në Rusi.
*Mary Dejevsky, ish-korrespondente në Moskë e Uashington, tashmë gazetare e “The Guardian”, është edhe anëtare e kompanisë së sondimit të opinionit “Chatham House”.
Përktheu: Juli Prifti