SHBA: Hebrenjtë duan të bëhen gjermanë
Që kur është zgjedhur President i ri i SHBA Donald Trumpi, gjithnjë e më shumë hebrenj të New Yorkut kërkojnë nënshtetësinë gjermane. Shumë kanë të drejtë ta marrin – dhe prandaj shohin një shans në të.
75 përqind e hebrenjve të SHBA votuan në nëntor 2016 për Hillary Clintonin. Por ajo humbi përballë Donald Trumpit, i cili ndër të tjera u dallua për retorikë nacionaliste. Që atëherë, numri i hebrenjve që kërkojnë nënshtetësinë gjermane në Konsullatën Gjermane në New York është shtuar.
Sipas nenit 116 të Kushtetutës Gjermane, mund ta marrin nënshtetësinë gjermane të gjithë ata, të cilëve kjo nënshtetësi u është hequr midis viteve 1933 deri 1945. Kjo e drejtë vlen edhe për pasardhësit. Në vitet 2014 dhe 2015 këtë të drejtë e shfrytëzuan përkatësisht midis 50 deri 70 hebrej të New Yorkut – çdo vit. Vetëm në nëntor 2016 ishin 124 të tillë. Që atëherë, numri i aplikuesve është rritur vazhdimisht – në 235 në mars 2017.
“Të mbyllësh një qark”
Njëri prej tyre është Adam Bencan. Ai është nga Philadelphia, por ndërkohë jeton në Nju Jork, ku në janar 2017 aplikoi për nënshtetësinë gjermane. Për të kishte pasur më pak rëndësi situata politike, thotë Bencan. Ai ndihet i lidhur thellë me trashëgiminë gjermane të gjyshit të tij, të cilin, edhe në anglisht e ai e thërriste me fjalën gjermane për gjysh “Opa”. “Unë e doja nënshtetësinë gjermane për të mbyllur qarkun pas asaj që ka humbur atëherë gjyshi im.” Prandaj, dikur ai e përfytyron që njëherë në vit të jetojë në Gjermani. Fitorja e Trumpit ndoshta e ka përforcuar pak dëshirën e tij, thotë Bencan: “Përballë ndryshimit të klimës politike ky moment mund të jetë më i afërt.”
Sinagoga Park East në New York
Të shmangësh rrezikun
Edhe në vende të tjera në SHBA njerëzit u referohen paraardhësve të tyre gjermanë. Për Terry Mandel nga Berkeley i Kalifornisë, shkaku për të aplikuar për nënshtetësinë gjermane është i qartë: “Në 99 përqind ishte dëshira për të pasur një opsion, një rrugëdalje”, i shpjegon ajo DW. “Për mua kishte rëndësi që të kisha një plan B”.
Për herë të parë Mandel aplikoi për nënshtetësinë gjermane në vitin 2000, kur President u bë konservatori George W. Bush. Kur në shtator 2016 ajo shkroi një informacion për hebrenjtë, të cilëve u kujtohet nënshtetësia gjermane që u ka skaduar, ajo vuri re se i kishte skaduar pasaporta. Një ditë para fitores së Trumpit ajo kërkoi zgjatjen e pasaportës. Fitorja e Trumpit, tha Mandel, e bëri këtë hap më pas, “shumë më urgjent dhe më të rëndësishëm”.
Një jetë në Gjermani
Terry Mandel gradualisht po mësohet me mendimin që të shpërngulet në Gjermani – të paktën për një periudhë kohe: “Jam e pavendosur”, thotë ajo. “Po në klimën e tanishme politike – në botë, në Evropë dhe në SHBA, Gjermania më duket më e sigurtë, më mikpritëse dhe më e hapur ndaj botës se shumë vende të tjera”.