Ilir Levonja: Shoferi i autobuzit që u bë president
1) Nga vendet e Amerikës Latine, venezuelianët, kilianët, argjentinasit. Deri diku edhe uruguajanët. Seç kanë një sharm europian. Gjë që nuk e shikon tek të tjerët si ekuadorianët, kolumbianët, meksikanët, hondurasit, panamezët e me radhë. Brazilianët janë dy ekstreme. Aq sa vajza të bukura kanë, një lloj tipizimi i epshit amazonas me ritmin e sambas. Aq edhe vajza apo djem të lodhur që i ngjasojnë robëve të minierave të karbonit. Venezuelianët dallojnë. Jo rastësisht ishin ata të parët që u shpallën të pavarur nga Spanja më 1811-ën. Ndaj gjithmonë kam bërë habi se si është e mundur që një vend si ai, me sharm europiani, me pasuri nëntokësore si ari apo nafta, vendi me rezervat më të larta të hidrokarbureve, të vuaj nga politika të çmendura shtetarësh. Si politika e kopoerativave të Hugo Çavezit. Apo koha shortage, ose mungesa e madhe e gjërave të së përditshmes. Deri tek letra higjenike. Tregjet socialiste ishin, bosh. Sa Maduros iu desh të urdhëronte tregtarët private, pasi në Venezuelë operon edhe tregu privat, një lloj ekonomie kineze, të mbushnin marketet e punëtorëve. Dhe kjo jo më larg se dy vjet më pare.
2) Një kolegia ime, të shtunën mbrëma, më kërkoi me shumë mirësjellje që të lutesha për vendin e saj. Si katolik të thekur që janë, ata e besojnë zotin e tyre, si njeriu i kthjellët dashurinë. Të dielën e kaluar më 16 korrik vendi i saj mbante një referendum popullor. Arsyeja, presidenti kërkon të ndryshojë kushtetutën e vendit. Me qëllim që të ndërrmarri disa reforma. Por që në fakt nuk janë të tilla. Pavarsisht se zgjidhet nga populli, presidenti nuk ka pushtet absolut. Eshtë edhe asambleja kushtuese si një lloj balance. Kësisoj Nikolas Maduros, presidentit me profesion shofer autobuzi, që të vrasi e presi sipas qejfit i duhet pushtet. I duhet të mos ndaj pushtet. Apo t’i marri dorën asamblesë kushtetuese.
Vet ajo do shkonte në një fushatë sensibilizimi pro Jo-së. Pasi në rrethinat e Miamit jeton një komunitet i madh venezuelianësh. Afro 100 mijë votues në shtetin e Floridës. Do ndihmojmë atdheun në rrugën e demokracisë. Kanalet lokale, mediat, webe, blogje, shfaqnin pamje venezuelianësh me ngjyrat e flamurit, dekoruar me kapele e bojra fytyre që shkonin drejt jo-së gjithë hare. Nga Venezuela vinin lajme me shumicë, stacionet televizeve më në zë trasmetonin njerëz nga rrugët e Karakasit. Opozita bënte thirrje për jo, e quante një marrëzi jo referendum kushtetues. Në fund rezultati erdhi. Jo-ja fitoi. Rreth 7.2 million votues i thane jo ndryshimeve kushtetuese. Kjo do të thellojë krizën politike në vend, e për rrjedhoj ekzistencën e sojit të presidentëve të tillë. Ca diktatorë që kalojnë pushtetin nga vetja, tek besnikët e tyre. me vjedhje votash dhe manipulime popullore, duke përdorur shtresat e varfëra.
3) Ndofta dikujt i duket për të qeshur, por me të vërtetë Nikola Maduro ka qenë shofer autobuzi. Ka bërë vetëm një vit shkollë partie, në Kubën e Fidel Kastros. Eshtë rreth 56 vjeç. Në vitin 2006 Hugo Çavez e bëri minister të jashtëm. Do mbahet mend se deri atë botë, ishte i pari minister i jashtëm i Venezuelës që nuk fliste asnjë gjuhë të huaj. Por fliste gjuhën e partisë, dhe besnikërisë së lakejve karshi diktatorit. Unë e shpesh e kam theksuar se, diktaturat nuk bëhen vetëm. Madje lakejtë janë më të rrezikshëm se shefat e tyre. Kjo vlen edhe për diktaturën tone. Ai u përzgjodh nga Hugo Çaves për të vazhduar revolucionin idiot, të ashtuqujtur bolivarian, që veç emrit nuk asgjë të përbashkët me heroin latino-amerikan, Simon Bolivar.
Eshtë një revulocion fallco, gjoja me politika sociale të mahnitshme, si banesat shtetërore, shëndetësia falas. Apo kooperativat e klasës punëtore. Një lloj ekonomie e dështuar që thith nga fitimet e eksportit të naftës, aluminit dhe metaleve të tjera. Ose zhvat tregtarët e mëdhenj dhe mbush mapot e punëtorëve. Qysh nga viti 2013 që ai ka ardhur në pushtet, pas një fitoreje të disktutuar. Të ngushtë… nga ruralistët. Një lloj si ndodhi pak muaj më pare me diktatorin e Turqisë Erdogan. I cili u refuzuan nga metropolet dhe fitoi me votën e rretheve. Pra që nga ardhja e tij në pushtet, e shoferit të autobuzit, në Venezuelë nuk kanë pushuar një ditë revoltat. Kjo ka domethënien se vendi ndodhet në një lloj lufte nervash. Që një fije peri e ndan nga lufta civile. Ndaj kolegia ime më kërkoi të lutesha për vendin e saj. Dhe sot kur e takova gëzonte si fëmijë për fitoren e jo-së.
4) Çfarë lidhje kanë të gjitha këto me Shqipërinë.
E para ne vimë nga një kohë diktatoriale të katastrofës së ekonomisë së përbashkët. Të zhvatjes së pronave private. Të shtetëzimit të tyre. Dhe luftës pa kompromis të mendimit ndryshe. Kjo për shkak të etjes për pushtet të njëshave. Për pushtet të pakufizuar. I cili tek ne qëndron tek ekzekutivi dhe dështimi i tij me luftën karshi informalitetit. Edhe ne jemi një vend i pasur në burime natyrore, por nga më të varfrit në raport me rajonin. Për shkak të paaftësisë për shfrytëzimin e tyre. Politikës së dështuar. Kemi përvojën e kuadrove me kurse partie, që i bëm deri ministra. Me kurse 6 mujore drejtësie etj. Por asesi se kemi vënë mend…
E dyta, po shohim me sytë tanë, përditë se si deformohet demokracia. Me vote. Me mënyrat më të pista. Të njëshave që kanë për model Fidel Kastron e Bosforit. Rexhep Taip Erdoganin. Aq sa pa frikë mund të themi se jemi vendi i absurdit njerëzor. Kur shqiptarët festojnë të ashtuqujturin grusht të shtetit të vitit të kaluar në Turqi. Një sajesë e revolucionit të Hugo Çavez-it, Kastros, Maduros, Kim Yongut… Dhe aq më absurde në Kosovë. Të festosh a celebrosh ergonazmin aty, në Kosovë, është dyfish absurditet. Figurat më të rëndësishme të shqiptarëve në luftën për shkëputjen nga Turqia, ia ka dhënë Kosova. Si Sulejman Vokshi, Isa Boletinin, Hasan Prishtinën etj. Megjithatë në Kosovë dalin e festojnë për Turqinë. Eshtë pjesë e mendësisë së diktatorit me lakejtë. Edhe Enver Hoxha modelet andej i kishte. Nga Beogradi, Moska, Pekini, Laosi…., kështu edhe bijtë.
Dhe e treta një e përbashkët e kundërt, një peng emigranti, fakti që emigrantët venezuelas votojnë. Kudo që janë…., ashtu si shumë kombësi të tjera, kurse ata shqiptarë, jo. As që e çon kush në mëndje.