Nga Agim Musta, shkruar për Albanian-American Freedom House

“U trondita kur zbrita ne Shqiperi. 

Pashe nje vend ku pasojat e diktatures 

mund te krahasohen vetem me Kamboxhian” 

Jevtushenko 

Ne mars 1993 gazeta “Ringjallja”, organi i shoqates se ish te persekutuarve dhe te denuarve politike te Tiranes, ka botuar nje liste me 185 emra, te cilet i akuzon se kane ushtruar terror, dhune dhe kane denuar per motive politike, gjate viteve 1945-1990, rreth 10.000 familje. Personat qe permban lista e botuar ne gazeten “Ringjallja” mund t’i ndajme, sipas mendimit tone ne disa kategori:

1. Funksionare te larte te Ministrise se Puneve te Brendshme si: Koçi Xoxe, Nesti Kerenxhi, Mehmet Shehu, Kadri Hasbiu, Feqor Shehu, Hekuran Isai, Simon Stefani, Vaskë Koleci, Mihallaq Ziçishti etj.

2. Prokurore dhe gjykates, qe kane gjykuar per motive politike si: Bedri Spahiu, Aranit Çela, Faik Minarolli, Ago Çela, Mithat Goskova, Llazi Polena, Dhori Panariti, Sotir Qirjaqi etj.

3. Hetues per çeshtje politike, qe kane ushtruar torturen gjate proçesit hetimor si: Nevzat Haznedari, Avram Koja, Myftar Tare, Dilaver Bregasi, Muço Saliu etj.

4. Shefa Sigurimi ne qender dhe ne rrethe, qe kane ushtruar dhune e tortura si: Banush Goxhaj, Besim Selita, Dhosi Progri, Petrit Hakani, Lilo Zeneli, Qatip Dervishi, Kopi Niko, Zoi Themeli, Halim Xhelo, Hilmi Seiti, Gjolek Aliu, Nuri Çakerri, Mehdi Bushati.

5. Komandante burgjesh dhe kampesh me pune te detyruar me te burgosur politike, qe kane ushtruar dhune dhe tortura, gjate ushtrimit te detyres si: Tasi Marko, Besnik Çomo, Beqir Baja, Çelo Arrza, Bajram Korvafaj, Janaq Karapataqi, Vangjel Rrëmbeci, Niko Kolitari, Qamil Mane, Haxhi Pela, Haxhi Gora, Beqir Liço, Hazbi Lamçe, Burhan Beqari, etj.

Ne vijim po japim listen e emrave, te botuar ne gazeten “Ringjallja” te muajit mars 1993, organ i Shoqates se ish te perndjekurve politike te Tiranes, qe jane nxjerre nga kallezimet e ish te perndjekurve politike prane Shoqates Kombetare dhe ne ate te Tiranes. I bashkangjisim kesaj liste edhe emra te tjere, te denoncuar ne gazeten “Liria” dhe ne shtypin demokratik te kohes.

Lista e personave qe jane denoncuar se kane ushtruar terror, dhune, tortura dhe kane dhene denime oplitike ne kohen e Diktatures Komuniste ne Shqiperi

1. Aranit Çela, 

2. Arzem Leskoviku, 

3. Avram Koja, 

4. Azbi Lamçe, 

5. Ali Kubati, 

6. Angji Faberi, 

7. Angji Lubonja, 

8. Anastas Dushku, 

9. Ali Korbi, 

10. Ago Çela, 

11. Abedin Topi, 

12. Agim Shkupi, 

13. Ali Shtino, 

14. Arben Meço, 

15. Agron Tafa, 

16. Aleksander Nakolli, 

17. Adil Prishtina, 

18. Agim Alimeta, 

19. Ali Xhunga 

20. Asllan Liçi, 

21. Anastas Koroveshi, 

22. Aleksander Shundi, 

23. Asaf Kondi, 

24. Arqile Lole, 

25. Besnik Çomo, 

26. Bexhet Mema, 

27. Beqir Baja, 

28. Banush Goxho, 

29. Bujar Jazexhiu, 

30. Behar Xheka, 

31. Besim Selita, 

32. Bajram Tresova, 

33. Bedri Spahiu, 

34. Bajram Korvafa, 

35. Bejtash Kore, 

36. Burhan Beqari, 

37. Bilo Bregu, 

38. Çelo Arrëza, 

39. Çome Simaqi, 

40. Çome Vodica, 

41. Delo Balili, 

42. Dilaver Bregasi, 

43. Demir Prodani, 

44. Dusho Dushaj, 

45. Dulaq Lekiqi, 

46. Dyl Rrjolli, 

47. Dhosi Mborja, 

48. Dhosi Progri, 

49. Dhimiter Bonata, 

50. Dhori Panariti, 

51. Dhimiter Shahini, 

52. Dhimiter Shkodrani, 

53. Dhimiter Berati, 

54. Dhimo Sinani, 

55. Enrike Bilbili, 

56. Engjëll Backa, 

57. Edmond Caja, 

58. Qerem Anxhaku, 

59. Eleni Hado, 

60. Edmond Vodica, 

61. Qerem Xhafa, 

62. Esad Mane, 

63. Faik Minarolli, 

64. Florian Kolaneci, 

65. Ferhat Matohiti, 

66. Fadil Pineti, 

67. Fadil Kapisyzi, 

68. Flamur Xhemali, 

69. Fuat Brinja, 

70. Fatos Trebeshina, 

71. Fejzo Aloci, 

72. Frederik Nosi, 

73. Farudin Poçari, 

74. Faredin Jaho, 

75. Feçor Shehu, 

76. Feti Smokthina, 

77. Filat Muço, 

78. Gole Boshari, 

79. Gani Vajza, 

80. Gaqo Meçi, 

81. Galip Sojli, 

82. Gaqo Progri, 

83. Gani Kodra 

84. Gjolek Gërbi, 

85. Gjolek Aliu, 

86. Gjon Banushi, 

87. Gjeli Argjiri, 

88. Gjysh Tafili, 

89. Gjovalin Ndoi, 

90. Halim Xhelo, 

91. Hasaf Kondi, 

92. Hilmi Seiti, 

93. Hajdar Aranitasi, 

94. Hysen Hoxhati, 

95. Haki Dule, 

96. Hava Bekteshi, 

97. Haki Keta, 

98. Haki Vinçani, 

99. Hilmi Telegrafi, 

100. Hadër Isaj, 

101. Hamdi Meta, 

102. Hasan Ulqinaku, 

103. Harun Ismaili, 

104. Him Kolli, 

105. Haxhi Pela, 

106. Haxhi Gora, 

107. Hodo Habibi (toger Baba), 

108. Hazbi Lamçe, 

109. Hysni Ndoja, 

110. Hekuran Pobrati, 

111. Irakli Kocani, 

112. Irakli Bozo, 

113. Isuf Keçi, 

114. Ilo Vera, 

115. Ismail Qineti, 

116. Irfan Devolli, 

117. Ilo Qafa, 

118. Irfan Shaqiri, 

119. Isuf Çobani, 

120. Ilia Gaqo, 

121. Ilo Bodeci, 

122. Ilo Pano, 

123. Isamedin Resmja, 

124. Isa Halili, 

125. Idris Çoba, 

126. Janq Karapataqi, 

127. Jani Naska, 

128. Josif Gjika, 

129. Josif Gjipali, 

130. Josif Gegprifti, 

131. Jorgo Sulioti, 

132. Jaho Gjoliku, 

133. Janaq Syko, 

134. Koçi Xoxe, 

135. Kadri Hasbiu, 

136. Kadri Ismailati, 

137. Ksenofon Nushi, 

138. Koli Rrëmbeci, 

139. Koço Josifi, 

140. Kristo Mushi, 

141. Koço Konstandini, 

142. Kasem Kaçi, 

143. Kristofor Mërtiri, 

144. Kadri Bojaxhi, 

145. Kiço Caja, 

146. Kosta Prela, 

147. Kiço Gjonçi, 

148. Kapllan Sako, 

149. Kapo Kapaj, 

150. Kiço Proko, 

151. Kasem Troshani, 

152. Kamber Lipeshani, 

153. Kopi Niko, 

154. Lefter Lakrori, 

155. Lake Devolli, 

156. Luki Misha, 

157. Lola Mano, 

158. Lilo Zeneli, 

159. Laudin Bardhi, 

160. Lefter Kasneci, 

161. Luan Avdia, 

162. Lufter Hoxha, 

163. Leo Baba, 

164. Loni Dimoshi, 

165. Llambi Peçini, 

166. Llazi Stratobërdha, 

167. Llazi Polena, 

168. Llambi Titani, 

169. Llazi Petro, 

170. Mehmet Shehu, 

171. Mihallaq Ziçishti, 

172. Manush Myftiu, 

173. Muço Saliu, 

174. Myftar Tare, 

175. Memisha Stepa, 

176. Mustafa Iljazi, 

177. Manol Milo, 

178. Maqo Pecani, 

179. Mexhit Metohu, 

180. Mane Sevrani, 

181. Muharrem Shehu, 

182. Mynyr Tirana, 

183. Muharrem Vasjari, 

184. Mine Bejko, 

185. Mehdi Bushati, 

186. Meço Ahmeti, 

187. Mustafa Rrapushi, 

188. Mustafa Beqo, 

189. Mëhill Doçi, 

190. Mark Dodani, 

191. Mehmet Jaho, 

192. Mustafa Qilimi, 

193. Nevzat Hazdenari, 

194. Nesti Kerenxhi, 

195. Niko Ceta, 

196. Nexhat Hyseni, 

197. Naum Bezhani, 

198. Niko Paskali, 

199. Nysret Dautaj, 

200. Nuri Çakerri, 

201. Nasi Poloska, 

202. Niko Popllo, 

203. Nesti Saraçi, 

204. Ndreçi Plasari, 

205. Niko Kolitari, 

206. Nazmi Brinja, 

207. Nuçi Tira, 

208. Njazi Zjarri, 

209. Namik Cakrani, 

210. Namik Veizi, 

211. Nuredin Dobrusha, 

212. Nuri Luçi, 

213. Nazmi Biçoku, 

214. Namik Qemali, 

215. Nuçi Tira, 

216. Petrit Hakani, 

217. Pilo Shanto, 

218. Paskal Andoni, 

219. Petrit Arbana, 

220. Peçi Kalluci, 

221. Petrit Çakerri, 

222. Piro Laska, 

223. Petrika Mushi, 

224. Pelivan Luci, 

225. Pëllumb Kokona, 

226. Pëllumb Karkanaqe, 

227. Pandi Prifti, 

228. Qemal Bulluku, 

229. Qamil Mane, 

230. Qazim Myftiu, 

231. Qamil Gavoçi, 

232. Qemal Nallbani, 

233. Qatip Dervishi, 

234. Qazim Kondi, 

235. Qamil Lamaj, 

236. Qamil Meçe, 

237. Qazim Mysliu, 

238. Rexhep Kolli, 

239. Rasim Deda, 

240. Riza Lubonja, 

241. Raqi Iftica, 

242. Raqi Zavalani, 

243. Rexho Hyseni, 

244. Rustem Çipi, 

245. Ramazan Hoxha, 

246. Rrapi Dhima, 

247. Rrapi Mino, 

248. Stavri Xhara, 

249. Stefo Grabocka, 

250. Skënder Konica, 

251. Skënder Kosova, 

252. Sali Hoxha, 

253. Stavri Madhi, 

254. Sabri Bebeti, 

255. Skënder Backa, 

256. Skënder Baftjari, 

257. Sabri Hoti, 

258. Sylejman Maloku, 

259. Serafin Meçe, 

260. Sotir Vullkani, 

261. Stavri Naçi, 

262. Selman Vishocica, 

263. Stefi Trebicka, 

264. Siri Çarçani, 

265. Sotir Xheka, 

266. Spiro Xhai, 

267. Subi Bakiri, 

268. Sotir Mero, 

269. Salo Petroshati, 

270. Sotir Spiro, 

271. Selim Alimerko, 

272. Sami abazi, 

273. Spiro Lame, 

274. Sali Bundo, 

275. Skënder Myftari, 

276. Simon Stefani, 

277. Sulo Gradeci, 

278. Skënder Tashollari, 

279. Skënder Breca, 

280. Shefqet Peçi, 

281. Shemsi Totozani, 

282. Shim Kolli, 

283. Shuap Panariti, 

284. Shyqyri Kusi, 

285. Shkëlzen Bajraktari, 

286. Shkëlqim Zaloshnja, 

287. Tasi Marko, 

288. Tamaz Beqari, 

289. Tamaz Nepravishta, 

290. Thoma Karamelo, 

291. Thoma Fisniku, 

292. Thoma Nako, 

293. Thoma Napo, 

294. Thanas Caku, 

295. Vaske Koleci, 

296. Veli Hoxha, 

297. Vasil Milo, 

298. Vaskë Afezolli, 

299. Vangjo Mitrojorgji, 

300. Vangjel Pecani, 

301. Vilson Pecani, 

302. Vaniamin Martini, 

303. Veli Bakiri, 

304. Vaskë Dimoshi, 

305. Xhule Ciraku, 

306. Xhevdet Gavoci, 

307. Xhavit Struga, 

308. Xahvit Miloti, 

309. Xhafer Ramadani, 

310. Xhemal Selimi, 

311. Xhafer Pogaçe, 

312. Zoi Themeli, 

313. Zylfi Saliu, 

314. Zyhdi Aga, 

315. Zajë Hysa, 

316. Zihni Muço, 

317. Zef Lokja, 

318. Zoi Shkurti 

Shenim: 

Keta emra u moren nga “arkivat e gjalla”, nga kujtesa e disa ish te burgosurve politike. Ata qe kane qene ne “ferrin komunist” dhe kane mbijetuar, le t’i bejne te njohur emrat e xhelateve, te torturuesve dhe te shkaktareve te vuajtjeve fizike e shpirterore te ytre dhe te shokeve qe nuk jetojne me.

Ne kete liste, nuk jane pasqyruar te gjithe personat qe kane punuar ne organet e diktatures, qe kane marre pjese ne perndjekje, hetime, gjykime, ekzekutime per motive politike dhe qe gjate detyres se tyre, kane ushtruar dhune dhe tortura. Sigurisht, numri i tyre, gjate diktatures komuniste 45-vejçare, ka qene disa mijra. Koha e vdekja e nje pjese te madhe te te persekutuarve politike, ka bere qe shume emra persekutoresh, t’i mbuloje pluhuri i harreses.