Albspirit

Media/News/Publishing

“METEOR”, libri që u kushtohet të rënëve të Forcave Ajrore Shqiptare

Image result for albert zholi

Albert Z. ZHOLI

Botimi i një libri është një ndërmarrje dhe nismë e guximshme, por në radhë të parë një ngjarje e madhe dhe e bukur në jetën e një autori.“Librat janë miqtë më të qetë dhe më të përhershëm; ata janë këshilltarët më të gjindshëm dhe më të mençur dhe mësuesit më të durueshëm.”, ka thënë Charles Ëilliam Eliot. Ndërsa Cassandra Clare thotë: “Duhet të bëni kujdes prej librave, çfarë është brenda tyre, fjalët, kanë fuqinë të na ndryshojnë”.  

Një libër që  nga koha që fillon derisa e merr në dorë të shtypur kërkon punë, kohë mund të madh por edhe një përgjegjësi e madhe. Shkrimi i këtij libri mbi jetën dhe aktivitetin e të rënëve të aviacionit shqiptar kërkonte përgjegjësi dhe vërtetësi të madhe për të grumbulluar fakte nga dokumente dhe njerëz të shumtë, pasi ata që janë pjesë e këtij libri interesant janë konkret, me jetë interesante dhe të vrullshme. Siç shkruan në libër për përgjegjësinë autori Aleksandër Çala thekson se: “Unë ndjehem i detyruar ndaj Dëshmorëve të Aviacionit që, me jetën e tyre shkruan një nga faqet më të ndritura të historisë së aviacionit luftarak shqiptar. Ata djem e burra ishin të dashuruar me profesionin e pazakontë të fluturimit. Njerëzit e rënë në dashuri nuk kanë kohë të merren me vdekjen, apo të mendojnë për të. Në përfytyrimin tim, të gjithë pilotët, që nga më të vjetrit deri tek ata djem të rinj që akoma nuk e kishin vënë briskun të faqe, kishin pamje heronjsh dhe vdekja nuk ka punë me heronjtë. Tipar dallues i heroizmit të tyre është këmbëngulja për të realizuar detyrat me çdo kusht, pa marrë parasysh vështirësitë”.

Në libër vëren se nisma për këtë libër është marr për vetë arsyen se autori duke filluar nga viti 2000 e në vazhdim për një periudhë gati 15-vjeçare punoi në komandën e Forcës Ajrore, ku njohu nga afër, në punë e në jetë, gati të gjithë pilotët që shërbenin në komandë dhe në reparte të tjera. Tek kjo njohje, autorit i kanë lënë gjurmë puna dhe sakrificat e pilotëve dhe teknikëve në realizimin e fluturimeve në kushte ekstreme të motit gjatë operacioneve shumë të vështira për Emergjencat Civile në të gjithë territorin e Shqipërisë.

Në libër del në pah se vetë Aleksandri përjetoi me zemër gjatë kësaj kohe ngjarjet ku humbi jetën shoku i tij Jani Tarifa dhe ngjarjen e fundit ku humbën jetën dy pilotët e rinj kapiten Floran Delia dhe toger Donald Hoxha.

Siç shkruhet në libër nga Shqipëria jonë e dashur kanë dhënë jetën e tyre 39 pilotë dhe 4 teknikë gjatë gjithë historisë së aviacionit shqiptar. Janë tepër të rralla krahinat  që të mos kenë  bij të tyre në radhët e Dëshmorëve të Aviacionit Shqiptar.  Me detyrën e Shefit të Degës së bashkëpunimit civilë-ushtarak, bëri atë që autori të njihej nga afër me shumë nga familjet e dëshmorëve të aviacionit. Ja si shprehet ai:

“Në këto radhë unë dua ti falënderoj nga zemra të gjithë, prindërit, bashkëshortet, djemtë dhe vajzat, motrat dhe vëllezërit e të rënëve të Forcës Ajrore, të cilët ndanë me mua kujtimet dhe mbresat për njerëzit më të dashur të tyre, që me aktin e lartë të rënies në krye të detyrës na përkasin të gjithëve, janë nderi dhe krenaria e gjithë shqiptarëve. Ata janë shumë dhe po të përmendja emrat e tyre do të mbusheshin faqe të tëra të këtij libri. Të falënderoi kryetarin e Shoqatës “Familjet e Dëshmorëve të Aviacionit”, Z. Kujtim Serani për ndihmën e madhe që më ka dhënë për të kontaktuar me shumë prej të intervistuarve që me kujtimet dhe mbresat e tyre janë bërë pjesë e këtij libri. Ndjehem i detyruar dhe dua të falënderoj në mënyrë të veçantë anëtarët e Shoqatës Kulturore-Atdhetare Shqiptaro-Amerikane “Bijtë e Shqipes” dhe Unionit të Ish Ushtarakeve pranë kësaj Shoqate në Filadelfia të SHBA, të cilët financuan botimin e librit. U jam mirënjohës të gjithë pilotëve të Aviacionit Luftarak Shqiptar, për kontributin e dhënë me kujtimet e tyre për shkrimin e këtij libri. Gjithçka që është e mirë në këtë libër ndodhet në të sepse atë e bënë të bukur dhe të sigurt të gjithë këta njerëz të mirë”.

Libri është shkruar me kulturë me një gjuhë të pastër, me emocion dhe mbi të gjitha me ndjenjë. Edhe pse ka shumë detaje, dokumente, ngjarje, histori rrëqethëse autori thotë se: “Libri “Meteor” është një kontribut modest për t`i njohur këta heronj që pa bujë e zhurmë, larg tribunave, pranë posteve luftarake, me djersën, përkushtimin dhe me jetën tyre, në qiell dhe në tokë shkruan një nga faqet më të ndritura të Forcës Ajrore”.                                                

 

Dëshmorët e Aviacionit

U rritët me ëndrra

Me shikimin tretur në qiell

Çdo germë e emrit tuaj

Shndrit e artë si diell

Gjaku juaj i kuq

Derdhur në flamur

Shqiponja plot me dritë

S`do të harroheni kurrë

 

U ngritët lart në qiell

Dhe mbetët përjetë atje

Pilotët, shokët tanë të mirë

Yje, kurorë për Atdhe

 

Jeta juaj ishte pranverë

Ju si lule çelni në çdo stinë

Do të mbeteni mes nesh përherë

Jetojmë bashkë me Ju krenarinë.

 

Efektivë të Aviacionit Luftarak Shqiptar rënë në krye të detyrës.

 

  1. Ibush Ibrahim Vokshi                         1925 – 12/05/1947
  2. Qemal Sadedin Mërtiri                         1929 – 12/10/1951
  3. Fuat Alim Sulaj                         12/05/1934 – 23/05/1957 
  4. Vasil Nikolla Trasha                  24/06/1923 – 24/03/1958
  5. Islam Myrteza Xhani                 27/07/1940 – 14/07/1958
  6. Jovan Llazi Kaçori                     05/05/1938 – 27/06/1960
  7. Hektor Eftim  Lako                   01/09/1929 – 23/03/1962
  8. Sokrat Gori Basha                      18/05/1938 – 17/07/1963
  9. Niko Selman Hoxha                  01/02/1926 – 20/11/1965
  10. Stilian Vani Tanku                    15/10/1943 – 27/09/1967                    
  11. Muharrem Murat Hida               13/03/1938 – 05/09/1970
  12. Refat Asllan Jazo                       09/03/1930 – 050/9/1970
  13. Kaso Salo Petoshati                   09/07/1937 –  06/05/1971
  14. Shyqëri Aziz Balla                     13/03/1931 – 06/05/1971
  15. Hazbi Ramadan Serani               01/03/1940 – 04/10/1972
  16. Islam Sinan  Mani                     30/03/1945 – 21/11/1973
  17. Bego Isa Hoxha                         23/12/1943 – 07/03/1974
  18. Dhimitër Spiro Robo                  26/10/1949 – 12/06/1974
  19. Veiz Halil Kovaçi                      28/09/1949 – 05/08/1974
  20. Sefedin Hasan Tomçini              07/06/1942 – 07/06/1977
  21. Vasil Thoma Noni                     01/10/1951 – 15/08/1978
  22. Shpëtim Selman Sula                29/12/1951 – 30/08/1979
  23. Sabri Shefki Toçi                       12/10/1942 – 29/03/1980
  24. Armando Liman Gjoka              01/04/1954 – 29/03/1980
  25. Luto Refat Sadikaj                     01/02/1944 – 29/03/1982
  26. Ndue Mëhill Logu                     08/05/1940 – 13/09/1986                    
  27. Haki Abaz Skuqi                        01/03/1958 – 22/10/1986
  28. Jorgji Llazi Fane                        03/08/1950 – 5/07/1989
  29. Agron Hasaf Galanxhi               11/01/1939 – 22/11/1989
  30. Vangjel Vangjel Postoli            19/03/1940 – 22/11/1989
  31. Pandeli Jorgo Zhupa                  15/09/1946 – 22/11/1989
  32. Tafil Njazi Agai                         10/01/1950 – 22/11/1989
  33. Veledin Delo Resuli                  26/11/1950 – 22/11/1989
  34. Enver Osman Haka                   14/04/ 1956 – 22/11/1989
  35. Fluturim Qani Molla                  19/08/1958 – 22/03/1991
  36. Eduart Qirjako Kostdhima        10/11/1968 – 22/03/1991
  37. Idriz Ibrahim Hoxha                  15/07/1945 – 20/08/1993
  38. Jani Prokop Tarifa                       12/12/1958 – 17/9/2004
  39. Vangjel Kiço Çondi                     20/06/1950 – 16/7/2006
  40. Demush Hajdar Heba                  22/02/1960 – 16/7/2006
  41. Qemal Bilal Koni                          01/051950 – 16/7/2006
  42. Floran Jahja Delia                      01/10/1973 – 06/04/2016
  43. Donald Vesel Hoxha                 17/08/1988 – 06/04/2016

 

Yjeve të qiellit që mbetën në përjetësi.

 

Ndoshta ky libër me vlera të rënët në krye të detyrës i kujton dhe i nderon me krenari pasi jetës dhe ngjarjeve të ndarjes nga jeta të këtyre “fajkonjve” qiellorë të mbuluar me lavdi u bëhet jehonë por dhe bëhet thirrje që të kujtohen në përvjetorë e në raste të tjerë. “Duke i mbledhur të rënët në krye të detyrës, në të njëjtin vend (libër), ata ngjajnë si një tufë me trëndafila të lidhur me një fjongo të bukur, sikur të ishte një tufë e vetme me lule.

Libri nuk të lë ta heqësh nga dora, jo për faktin se ka kuriozitete që zgjojnë interes njohje, por për mënyrën e paraqitjes së materialit historik. Rrjedhshmëria, kultura e të shkruarit, saktësia historike e ndodhive, gjuha e pastër shqipe, dhe stili i mirëfilltë gazetaresk, si dhe  horizonti që hap, janë vetëm disa nga vlerat e këtij libri të mrekullueshëm. Kur merr në dorë këtë libër e nis ta lexojë, një lexues i interesuar për të nxënë, “mban frymën”, për të përthithur së bashku me kuriozitetin e natyrshëm edhe begatinë e shkruar bukur të kësaj pune vlera shumë.

Do të thosha se mendja pjellore që është endur nëpër kohë të shkuara për të na dhënë këtë shkrim dinjitar, meriton vëmendje, respekt e mirënjohje. Prandaj, mes emocioneve dhe kënaqësisë që më dhuron leximi i këtij libri, më duhet ti shpreh gjithë respektin dhe mirënjohjen e çiltër penës që gatoi këtë mrekulli.

Na fute në borxh, miku ynë, me këtë “perlë” që na dhurove, në këtë përvjetor të lavdishëm të aviacionit tonë dhe për apelin që na drejton, me këtë rast, për të mos harruar historinë, e cila, në aviacion është përjetuar me lavdi, por na ka kushtuar shtrenjtë!”, përfundon një miku i tij pilot për rëndësinë e këtij libri kaq interesant.

Please follow and like us: