Plani i Macron për Evropën

Ju mund të mendoni se Emmanuel Macron meriton një moment për të rregulluar frymëmarrjen e tij. Vetëm gjysëm viti më parë ai realizoi një nga grushtet më të guximshme politike në historinë e kohëve të fundit evropiane, duke menjanuar një establishment politik të lodhur për t’u bërë udhëheqësi më i ri i Francës që nga Napoleoni.

Ai krijoi një parti politike nga e para dhe e coi atë në një shumicë të trefishtë në parlament. Ai është i vendosur energjikisht për reformimin e tregut të punës të Francës dhe sistemin e taksave. Megjithatë, duke bërë të gjithë këto në shtëpi, Z. Macron tani shpreson të përsërisë këtë truk në të gjithë Bashkimin Evropian.

Duke analizuar kontinentin, Z. Macron vë në dukje një mosfunksionim të ngjashëm me atë që ai pa në Francë dhe dëshiron të aplikojë mjete të ngjashme. Lejoni që globalizimi të funksionojë i papërmbajtur, ai llogarit, dhe ju krijoni kundërvënje vicioze të stilit la Brexit dhe Donald Trump.

I udhëhequr nga një mision për të shpëtuar BE-në nga populistët si Marine Le Pen, të cilen ai  mposhti në zgjedhjet presidenciale me platformën më pro-evropiane që votuesit francezë kishin parë për një gjeneratë, Z. Macron ka një përgjigje: “një Evropë që mbron”.

Udhëheqësit e tjerë kanë mësuar shpejt se çfarë do të thotë kjo. Z. Macron është përpjekur të ulë frenat në marrëveshjet e shpejta tregtare që mund të injektojnë një dozë rritjeje në ekonominë e Evropës, por që ai ka frikë se mund të largojnë qytetarët dhe parlamentet. Ai i ka përgatitur armët e tij mbi rregullat që lejojnë evropianët lindorë që të shmangin akuzat e rënda sociale ndaj perëndimit.

Pyesni punonjësit francezë që të gëlltisin reformat e punës, ndërsa ata janë të sfiduar nga polakët që punojnë së bashku me ta, z. Macron gjykon, dhe ju bëni punën e zonjës Le Pen për të. (Një marrëveshje e kohëve të fundit për këta “punëtorë të postuar” i dha Z. Macron fitoren e tij të parë të madhe evropiane). Pa marrë parasysh nëse përpjekjet e tilla bëjnë pak për xhepat e evropianëve; Z. Macron beson në simbole.

Ai gjithashtu beson në reforma, veçanërisht në monedhën e përbashkët gjysmë të ndërtuar të BE. Z. Macron është i dëshpëruar për të shpërndarë dyshimet në Gjermani se ai dëshiron një “transfert të unionit”, në të cilin taksapaguesit e kujdesshëm të Evropës veriore detyrohen për të subvencionuar diku tjetër.

Kjo është me të vërtetë një karikaturë e vrazhdë e një vizioni që në të mirë të saj kombinon propozimet financiare, makroekonomike dhe institucionale për të ndihmuar euron deri në stuhinë e ardhshme. Por vitet e gjata të konfliktit të brendshëm të eurozonës kanë lënë plagë të thella. Ka një shkëputje të mrekullueshme mes optimizmit që vazhdon në Paris dhe rritjes së vazhdueshme të pritëshmërive në Berlin, pasi bisedimet e ashpra të koalicionit të Angela Merkelit, vazhdojnë të influencojnë.

Më shqetësuese për të gjithë mund të ishte përpjekja e z. Macron për të rishikuar politikën partiake të BE përpara zgjedhjeve të Parlamentit Europian më 2019, më saktë ashtu si La République en Marche e tij grisi sistemin francez.

Grupimet e parlamentit bashkojnë së bashku partitë me mendje të njëjtë nga e gjithë BE-ja: Partia Popullore Evropiane strehon qendrën e djathtë, grupi i Socialistëve dhe Demokratëve u drejtohet të majtëve dhe kështu me radhë. Ndryshe nga pothuajse çdo parti tjetër kombëtare në Evropë, zoti Macron është në linjë me asnjë prej tyre.

Kjo është pjesërisht për shkak se ajo është mezi 18 muajshe. Por këshilltarët e zotit Macron mendojnë se grupet e paqëndrueshme të Evropës kanë tendenca për përçarje. PPE, për shembull, grumbullon Kristian Demokratët e qendrës së Merkelit me nacionalistët hungarezë të Fideszit.

Ashtu si në Francë, këshilltarët e zotit Macron duan të rikonfigurojnë politikën evropiane për të vendosur avokatë të hapjes dhe bashkëpunimit kundër populistëve dhe euroskeptikëve dhe të kërkojnë partnerë që ndajnë këtë pikëpamje. Feelers janë caktuar si pro-evropianët në Spanjë, Holandë dhe gjetkë. Me kalimin e kohës, ALDE, një grupim i centristëve liberalë, edhe pse të vegjël, mund të shërbejë si bazë.

Përmes një sërë “konventash demokratike” në Evropë (një ide tjetër e provuar në Francë) e kulluar nga Nathalie Loiseau, ministrja i tij për Evropën, zoti Macron do të kërkojë të organizojë një program për zgjedhjet e vitit 2019 dhe ndoshta bazën për grupin e tij në parlament.

Kjo do t’i japë atij një platformë për të ndihmuar në përcaktimin e një zëvendësimi për Jean-Claude Juncker, i cili do të dalë në pension si president i Komisionit Evropian, qendra e burokracisë së fuqishme të Brukselit, menjëherë pas zgjedhjeve.

Një emër që vërtitet në Paris është Margrethe Vestager, cari i konkursit të komisionit. Fryma e saj, shija për marrëdhëniet me publikun dhe sulmet e ashpra ndaj firmave të teknologjisë kundër shmangjes së taksave, e bëjnë atë një përshtatje të natyrshme për Z. Macron.

Oreksi për shkatërrim

Europa ishte bërë aq e dhënë pas një France të dobët, saqë ka luftuar për të përshtatur atë që Pascal Lamy, një ish-drejtor i përgjithshëm francez i Organizatës Botërore të Tregtisë, e quan “metoda e lëvizjes së Macron”.

Energjia e z. Macron ka elektrizuar Evropën, por ka ngritur gjithashtu frikë – dhe jo vetëm në lindje – që nëse nuk mbetet i pakontrollueshëm, mund të rezultojë më ndarëse sesa konstruktive. Z. Macron i pëlqejnë zënkat kur është e domosdoshme, veçanërisht me Poloninë. Ivan Korcok, ministri i Sllovakisë për Evropën, e krahasoi qasjen evropiane të zotit Macron me ngritjen lart në majën e malit Everest pa oksigjen.

Më mirë të presësh në kampin bazë për të siguruar që i gjithë ekipi është i pranishëm. Të tjerë dyshojnë se po dëshmojnë jo më shumë se sa një riadresim të proteksionizmit të vjetër francez në rroba më me shkëlqim.

Kjo paraqet një sfidë të re për Z. Macron. Ai vuri re para të tjerëve se votuesit francezë ishin gati për një rregullim të sistemit të tyre politik të kalbur dhe kapën momentin për ta siguruar atë. Paralelizmi në Evropë nuk është i saktë.

Një vëzhgues optimist paralajmëron se disa europianë do të hezitojnë të bashkohen me “përpjekjet napoleonike” të zotit Macron nëse ai përpiqet të përzihet në politikën e tyre partiake. Më shumë ngut, Z. Macron do të duhet të gjejë një mënyrë për të nxitur energjinë e tij nën kujdesjen e znj. Merkel, ndërsa ajo po shkon drejt muzgut të saj politik.

Ambicia e zbutur paksa nuk mund të jetë gjë e keqe për një president me një tendencë për të qenë kryelartë. Shpërthimet e shumëfishta të Europës dhe neurozat e identitetit nuk lejojnë për zgjidhje të drejtpërdrejta. “Macron është kandidati i racionalitetit në një kontinent të shqyer nga pasioni”, thotë Dominique Moïsi, një studiues në Institut Montaigne, një think-tank në Paris.

Franca ishte gati për revolucionin e zotit Macron. Europa mund të ketë nevojë për pak më shumë kohë. /The Economist – Lexo.al/