DANIEL GAZULLI DHE “SOFRA E MADHE” E ADRIATIKUT
12 NANDOR 2012… 5 VJET…/
DETI ADRIATIK/
Nga Fritz RADOVANI/
Shumë vite perpara kishe ndigjue nga pleqtë per këte “sofer”. As nuk e kishe idenë e madhsisë së saj e, sa per thellësi, as që më shkonte mendja, veç me dashtë me rrejtë!E se, do të vij dita me shkrue per Te, as kjo nuk me ka trokllue kurrë nder tru!Rrezet e prarueme të diellit mbi siperfaqen e Adriatikut i kam adhurue gjithmonë… Po, asnjëherë nuk kam mendue se ku mund të depertojnë ato rreze që vezullojnë si ari. Në dukje të rrenë mendja se jemi para një misteri ! – Jo, jo… Sa ma shumë të mendojnë njeriu per Jeten e Pasosun, aq ma pranë je afrue nder misteret e fundit të “Detit”… Një “sofer” gjithmonë e shtrueme me sofrabeza ku janë ma të bukrit! Lulet e freskëta të joshin me ngjyrat e veta dhe aromen që shperthen pa da… Sejcili asht në vendin e vet. Në vitet e para mbas Luftës së Dytë Botnore, kryet e vendit e zune kolosët e letrave të Gjuhës Shqipe, ngjitë me At Gjergj Fishten, Don Ndre Mjedjen, Imzot Luigj Bumçin, dhe Don Gjon Gazullin, Burra të njohun per kah dija si: Don Ndre Zadeja, Don Lazer Shantoja e Don Nikoll Gazulli… Nuk mungonin dijetarët tjerë që u vranë per kulturen e Tyne Perëndimore Europjane në drejtësi, ekonomi e ku nuk të shkon mendja…
Fisi i njohun i Gazullorëve asht nder Ato sofra njëherit me Gjergj Kastriotin… Asnjëherë nuk asht shkëputë prej “Beslidhjes së Tij”, po vetem, shka i ka shtue Burra Asaj sofer. Nder vitet e fundit ishte Prof. Arshi Pipa që u rreshtue me Ata dijetarë të nderuem. Ai kishte një peng të madh në zemer, derisa shkoi me takue vllaun e vet Muzaferin. Ndoshta, shkuemja e Prof. Arshiut në sofren e Adriatikut, kje një kujtesë edhe per një nga Miqtë ma të mirë dhe të dijtun që pata fatin me u lidhë nder vitet e fundit… Ky ishte Daniel Gazulli (4 Tetor 1943 – 12 Nandor 2012). Ata që e kanë njoh besoj e kujtojnë menjëherë sa ta shohin të rreshtuem me Gazullorë! Shkuemja e parakohshme e Danielit në sofren e madhe të Adriatikut, edhe pse Ai atje po ban pesë vjetë që na la, prap sot më duket e pabesueshme! Në një artikull perkujtimor ndoshta, nder të fundit, Danieli pyet: “Po Atyne, kush do t’u vejë kunorë?”… A mos i ndjente zemra Danielit, se mbas pak ditësh do t’ ishte edhe Ky pranë Tyne ?! As atëherë, as sot, nuk due me e besue këte fatkeqsi per zonjen e Tij dhe kulturen tonë. Danieli nuk e kishte vendin atje, edhe pse në Shqipni sot nuk e gjenë një sofer per Te!Danieli vertetë trashigonte edukatë dhe kulturë, po përgatitja e Tij ishte një model i pashoq i kulturës Europjane Perëndimore, gja që sot mund të faktohet me paaftësinë e kundershtimit të studimeve të Tija, edhe pse kanë kalue pesë vjetë që Ai nuk asht…
DANIEL GAZULLI/Danieli shkruente, punonte, perkthente, mësonte, studjonte, nuk pushonte një minut, po me një vullnet të pathyeshem Ai ju perkushtue “Kodifikimit të Gjuhës Gegënishte”. Gegënishtja ynë letrare ishte fryma, jeta, mendja dhe shpresa e Tij e perjetshme! Më njoftoi se porsa të kthehet nga mjekimi në Itali, do të lidhej me Akademikun Kolec Topalli dhe me Prof. Primo Shllakun, me të cilët Danili kishte lidhje per Kodifikimin. Kapitulli i mbylljes së jetës la një brengë të hapun, per të cilen Ai punoi gjithë jeten. Kujtoj nder bisedat e fundit telefonike një kujtim që i kishte mbetë në kujtesë nga një dijetar i madh i Historisë së Shqipnisë, At Marin Sirdani, i cili i kishte thanë një ditë: “Daniel, kur kishim mundësi me lanë vepra të shkrueme, nuk na lane këta me shkrue… Tashti, nuk dij a po na len Zoti, me lanë të shkrueme ate qi duem na…!”
Dhe, me të vertetë thonte Danieli, nuk shkoi gjatë e At Marini vdiq… Kur pat vdekë Imz. Luigj Bumçi në vitin 1945 në Tiranë, në Meshen e Tij ka predikue i madhi At Pjeter Mëshkalla, dhe aty i ka thanë: “Imzot Bumçi, Ti nuk vdiqe po, plase!” Ndoshta, kjo thanje i pershtatet shumë Burrave që sot janë në Jeten e Pasosun…Pikrisht: Në “Sofren” e Madhe të Adriatikut… Aty ku pushon pergjithmonë edhe Daniel Gazulli! Po, kujtimi i Tyne në themelet e Gegënishtes letrare asht i pavdekshem nder shekuj! Gjuha dhe Flamuri i Gjergj Kastriotit, At Gjergj Fishtës e Dedë Gjo, Lulit, do të ushtojnë dhe, bashkë me Atë Flamur, do të valviten perjetsisht në Alpet e Shqipnisë Europjane!..