Me çfarë kanë udhëtuar partizanët?
Edmond Kaceli
Pamflet
Të shpejtë këta trimat partizanë! Me 17 nëntori çliruan Tiranën. Hop më 20 çliruan Pukën! Tak fap më 23 nëntor çliruan Lezhën! E në vijim, sa hap e mshil sytë, më 28 në darkë, duke u zbardhë 29 nëntori çliruan qytetin e madh të Shkodrës! Me çka dreqin udhëtonin kaq shpejt partizanët në 1944-ën!
Të shpejtë, shumë të shpejtë këta trimat e kuq!
Gjysma e dytë e nëntorit është e mbushur plot e përplot me të ashtuquajturat Festa të çlirimit të disa qyteteve të rëndësishme në zonën veriore të vendit.
Kështu: Historianët thonë se kryeqyteti i Shqipërisë, Tirana u çlirua nga gjermanët më 17 nëntor. Krejt dakord! I rrethuam gjermanët, i vramë e i sakatuam. Rrëmbyem radiostacionin… bëmë edhe një paradë feste. Festa zgjati, dy ose tre ditë…
Pikërisht, ndërsa festohej çlirimi i kryeqyetit dhe gjermanët e shkatërruar keq nga forcat partizane(!) tërhiqeshin nga Shqipëria, filloi çlirimi i pjesës së mbetur të vendit.
Sipas historisë komuniste, ndërsa në Tiranë festohej fitorja, filloi dhe çlirimi i pjesës tjetër të Shqipërisë së Veriut.
(Mirdita, fqinjë e Lezhës, ishte çliruar rreth një muaj më parë!)
Më 20 nëntor rezulton të jetë liruar prej gjermanëve Puka, me 23 nëntor Lezha!
E rreth një javë më pas çlirohet Shkodra!
Gjithçka u bë pas luftimeve të ashpra, shumë të ashpra e shumë- shumë të ashpra. Deri këtu jemi në rregull me historinë komuniste!
(Këtu ka një problem të vogël! Psh. në luftën për çlirimin e Lezhës nuk rezulton asnjë gjerman i vrarë, dhe asnjë partizan i rënë në ditën e çlirimit, apo para e pas ditës së çlirimit!)
Unë kam dyshuar dhe vijoj të dyshoj gjithëherë, siç thoshte dhe Marksi (apo Lenini?!) “Dysho për të gjitha!”
Për 14 ditë! -si është e mundur që një ushtri e kequshqyer, e keqveshur, e keqorganizuar, e pastërvitur, pa asnjë mjet transporti motorik, të ketë lëvizur dhe luftuar për 15 ditë, e të ketë çliruar, me luftime të jashtëzakonshme, një linjë të tillë nga Tirana deri në Shkodër?
Të ecësh nga Tirana në Shkodër me makinat e kohës së sotshme, në rast trafiku, bën gati një ditë. E jo të ecësh maleve e kodrave të veriut, me armë në dorë, me barkun bosh, nën breshërinë e plumbave të ushtrisë më të egër të kohës. (Më duket gjermanët lëviznin dhe me mjete të motorizuara, e shkatërronin dhe urat e pakta që lidhnin të vetmen rrugë kryesore nacionale)
A ka mbetë gjallë, ndonjë nga ish-veteranët, apo historianët tanë të shquar, që më kthjellon trurin: Me çfarë lëvizën partizanët kaq shpejt? Se mua më duket të kenë lëvizuar si në filmat fantastiko -shkencorë…
Mos u merrni me sqarime bosh! Vetëm më thoni me çfarë udhëtonin partizanët në ’44 kur për një javë çliruan linjën nga Tirana në Shkodër!
Ma gëzofshi ditën e Lirimit që bie në datën kur t’iu mbushet rradakja!