Amerika nuk është ende e humbur

Paul Krugman

Shumë prej nesh përjetuan 2017-n duke pritur më të keqen. Dhe në shumë mënyra, më e keqja është ajo që morrëm deri më tani.

Donald Trump ka qenë po aq i tmerrshëm sa mund të kishte pritur dikush; ai vazhdon, ditë pas dite, për të provuar veten si krejtësisht të papërshtatshëm për detyrën që ka, moralisht dhe intelektualisht. Dhe Partia Republikane – duke përfshirë edhe të ashtuquajturit të moderuar – rezulton të jetë edhe më keq sesa mund të kishim pritur. Në këtë pikë është dukshëm e përbërë tërësisht nga aparatçikë cinik, të gatshëm të shesin çdo parim – dhe çdo copë të dinjitetit të tyre – përderisa donatorët e tyre të marrin shkurtime të mëdha taksash.

Ndërkohë, mediat konservatore kanë hequr dorë nga pretendimet për të bërë raportime reale dhe janë bërë organe të hapura të propagandës së partisë në pushtet.

Megjithatë unë po mbaroj këtë vit me një ndjenjë shprese, sepse dhjetëra miliona amerikanë i janë kundëvënë situatës. SHBA-të mund të bëhen ende një Turqi ose Hungari – një shtet që ruan format e demokracisë, por që në praktikë është bërë një regjim autoritar. Por kjo nuk do të ndodhë aq lehtë ose shpejt sa shumë prej nesh kishin pasur frikë.

Në fillim të këtij viti, komentatori David Frum paralajmëroi se rrëshqitja në autoritarizëm do të ishte e pandalshme “nëse njerëzit do të tërhiqen në jetën private, nëse kritikët do të bëhen më të qetë, nëse cinizmi bëhet endemik.” Por deri më tani kjo nuk ka ndodhur.

Ajo që ne kemi parë në vend të kësaj është shfaqja e një rezistencë të fuqizuar. Kjo rezistencë u bë e dukshme një ditë direkt pasi Trump mori detyrën, me marshime të mëdha të grave që ndodhën më 21 janar, duke “errësuar” turmat e vogla të inaugurimit. Nëse demokracia amerikane mbijeton këtë episod të tmerrshëm, unë sugjeroj të përkujtojmë shpëtimin tonë nga e keqja.

Rezistenca vazhdoi me turmat në qeveri që u përballën me ligjvënësit republikanë, ndërsa ata u përpoqën të shfuqizonin Aktin e Kujdesit të përballueshën. Dhe në rast se dikush mendonte nëse turmat vokale anti-Trump dhe sondazhet jashtëzakonisht negative të Trump do të përktheheshin në veprime politike, një varg zgjedhjesh të veçanta – të mbuluara nga një valë demokratike gjigante në Virxhinia dhe një shqetësim mahnitës në Alabama – i kanë vënë fund dyshimeve të tilla.

Le të jemi të qartë: Amerika siç e dimë është ende në rrezik vdekjeprurës. Republikanët ende kontrollojnë të gjitha levat e pushtetit federal, dhe kurrë në historinë e kombit tonë nuk kemi qenë të sunduar nga njerëzit më pak të besueshëm.

Kjo qendron për vetë Trumpin, i cili është qartë një diktator i dobët, pa asnjë respekt për normat demokratike. Por kjo gjithashtu shkon për republikanët në Kongres, të cilët kanë treguar përsëri dhe përsëri se nuk do të bëjnë asgjë për të kufizuar veprimet e tij. Ata e kanë mbështetur atë ndërsa ai e përdor zyrën e tij për të pasuruar vetveten dhe shokët e tij, ndërsa nxit urrejtjen raciale, ndërsa përpiqet të bëjë një spastrim të ngadalshëm të Departamentit të Drejtësisë dhe FBI-së.

Në fakt, ka pasur një dinamikë të çuditshme gjatë muajve të fundit: ndërsa gjërat më të këqija po influencojnë Trump, aq më shumë republikanët e lidhin veten me të. Dikush mund të ketë pritur që humbjet e fundit elektorale të japin moderuarve të qeverisë një shtytje më të madhe. Në vend të kësaj, senatorë si John McCain dhe Susan Collins, të cilët fituan lëvdata të gjëra për ngritjen në këmbë kundër shfuqizimit të Obamacare gjatë verës, u pajtuan mjerisht me një projekt ligj të tmerrshëm për taksat.

Dhe dëshmitë në rritje se fushata e Trump-it bashkëpunoi me Rusinë nuk duket se ka nxitur ndonjë republikan të shquar të cilët nuk ishin tashmë anti-Trump për të mbajtur një qëndrim. Në vend të kësaj, ne kemi parë kritikët e dikurshëm si Lindsey Graham të bëhen servil ndaj qendrimeve të Trump.

Pra, nuk mund të mbështetemi në ndërgjegjen e republikanëve për të na mbrojtur. Në veçanti, duhet të jemi realistë në lidhje me rezultatet e mundshme të hetimit të Robert Mueller. Basti më i mirë është se pa marrë parasysh çfarë Mueller gjen, pavarësisht akuzave dhe pa marrë parasysh se çfarë bën Trump – edhe nëse ajo përfshin pengesë të hapur të drejtësisë – shumica republikane në Kongres do të mbështesin presidentin e tyre dhe do të vazhdojnë të këndojnë lëvdata ndaj tij.

Me fjalë të tjera, për aq kohë sa republikanët e kontrollojnë Kongresin, kontrollet kushtetuese dhe balancat janë në mënyrë efektive një letër e vdekur.

Pra, gjithçka varret nga populli amerikan. Edhe njëherë ata duhet të dëgjohen në rrugë. Ata do të duhet të tregojnë peshën e tyre në kutinë e votimit.

Do të jetë e vështirë, sepse loja definitivisht është e manipuluar. Mos harroni, Trump humbi votën popullore, por gjithsesi përfundoi në Shtëpinë e Bardhë dhe zgjedhjet afatmesme do të jenë gjithçka tjetër përveç se të ndershme. Gerrymandering dhe përqendrimi i votuesve demokrat në rrethet urbane kanë krijuar një situatë në të cilën demokratët mund të fitojnë një shumicë të madhe të votave por përsëri të mos fitojnë Dhomën e Përfaqësuesve.

Edhe nëse votuesit ngrihen në mënyrë efektive kundër njerëzve të tmerrshëm që aktualisht janë në pushtet, ne do të jemi larg nga rivendosja e vlerave themelore amerikane. Demokracia jonë ka nevojë për dy parti të përshtatshme, dhe në këtë pikë qeveria duket se është e korruptuar në mënyrë të pakthyeshme.

Në rastin më të mirë, me fjalë të tjera, do të duhet një luftë e gjatë për ta kthyer veten tonë në vendin që duhej të ishim. Megjithatë unë jam, siç thashë, me më shumë shpresë seç kam qenë  një vit më parë. Amerika nuk është ende e humbur./The New York Times – Lexo.al/