Shaban Murati: Thellim i çarjes strategjike në Ballkanin Perëndimor

Katër shtete të Ballkanit Perëndimor, Shqipëria, Mali i Zi, Kroacia dhe Maqedonia, iu bashkuan qëndrimit të shumicës së shteteve të BE dhe të NATO-s për të dëbuar diplomatë rusë, kurse dy shtete Serbia dhe Bosnjë-Hercegovina nuk iu bashkuan këtij qëndrimi. U kristalizua edhe njëherë vija e ndarjes në rajon midis kampit properëndimor dhe kampit prorus. Ndodhi e njëjta gjë si me sanksionet ekonomike të BE kundër Rusisë në vitin 2014, të cilat Brukseli i vendosi si dënim për aneksimin e dhunshëm të Krimesë nga Rusia dhe për ndezjen e luftës separatiste proruse në Ukrainën Lindore. Tre shtete të Ballkanit Perëndimor: Shqipëria, Mali i Zi dhe Kroacia iu bashkuan në atë kohë sanksioneve të BE, kurse Serbia, Bosnjë-Hercegovina dhe Maqedonia e drejtuar nga kryeministri prorus Nikolla Gruveski kundërshtuan sanksionet dhe përkrahën Rusinë. Tani qeveria e re e kryeministrit Zaev iu bashkua linjës së përbashkët properëndimore, duke dëbuar një diplomat rus, me gjithë kundërshtimin e presidentit prorus të Maqedonisë, Gjorgje Ivanov, i cili doli me komunikatë se ishte kundër.

Ndarja rajonale në dy kampe në zhvillimet e tanishme, njësoj si në kohën e krizës ukrainase, dëshmon thellimin e vijës së çarjes strategjike të Ballkanit Perëndimor. Pavarësisht se kjo çarje është në fushën e politikës së jashtme, ajo provon se sa i vështirë është integrimi real europian i rajonit të quajtur “Ballkan Perëndimor”. Fakti që një shtet si Serbia, shtet kandidat që ka filluar bisedimet e pranimit në BE, dhe një shtet si Bosnjë-Hercegovina, që aspiron të hyjë në BE, po i kundërvihen politikës së jashtme të BE, krijon një situatë absurde ballkanike dhe e vë shumë në dyshim orientimin e tyre zyrtar për anëtarësim në BE. Këto ndarje provojnë se Ballkani Perëndimor po thellon pozicionimet strategjike në dy pole të ndryshme, njeri grup drejt integrimit euroatlantik dhe grupi tjetër drejt integrimit rus.

Kjo çarje strategjike në Ballkanin Perëndimor po merr drejtime negative për situatat e sigurisë në formën e kërcënimeve të drejtpërdrejta për përdorimin e forcës në rajon midis shteteve.  Serbia dhe Rusia ditët e fundit kanë demonstruar një kërcënim flagrant për përdorimin e forcës kundër shteteve të rajonit. Në datën 28 mars, presidenti i Serbisë Aleksandër Vuçiç deklaroi publikisht se ai kishte marrë në konsideratë ndërhyrjen ushtarake dhe dërgimin e ushtrisë serbe në Kosovë në rastin e dëbimit nga Kosova në 5 mars të zyrtarit provokator Marko Gjuriç, i cili kishte hyrë pa leje në një shtet tjetër. Presidenti serb kërcënoi se çdo herë që ndeshemi me një situatë të tillë, ju duhet ta konsideroni, gjithashtu, dërgimin e ushtrisë. Natyrisht presidenti serb e di se dërgimi i ushtrisë serbe do të thotë luftë. Në datën 29 mars ambasadori i Rusisë në Maqedoni, Oleg Shçerbak, si kundërpërgjigje ndaj vendimit të qeverisë së Maqedonisë për të dëbuar një diplomat rus, kërcënoi hapur Maqedoninë që të mos hyjë në NATO, sepse mund të përballet me goditje ushtarake ruse. “Nëse shkohet në një konflikt midis Rusisë dhe NATO-s, ju do të keni rolin e një objektivi legjitim”,-kërcënoi ambasadori rus.

Gjëja e parë, që bie në sy, është që Serbia dhe Rusia në të njëjtën frekuencë toni dhe kohe adresojnë kërcënime për përdorimin e forcës në rajon kundër shteteve, që ndjekin kursin properëndimor. Kjo fushatë kërcënimi ushtarak evidenton një aktivizim më të madh të Serbisë në funksion të strategjisë së politikës së jashtme të Rusisë për influencë nëpërmjet krijimit të tensioneve, trazirave dhe konflikteve në shtetet e rajonit. Po manifestohet një koordinim i ngushtë midis Moskës dhe Beogradit në këtë drejtim, siç dëshmon edhe biseda telefonike e presidentit rus Vladimir Putin me presidentin serb Vuçiç në 28 mars, ku, siç deklaroi vetë Vuçiç, i ka kërkuar Putinit këshilla se “si të përballojë dhunën dhe agresionin e Kosovës ndaj serbëve”. Dhe presidenti rus, në vend që t’i kujtojë presidentit serb se Rusia i arreston, i dënon dhe i dëbon të gjithë ata shtetas të huaj, që kalojnë kufirin rus pa vizë dhe pa leje, si provokatori Gjuriç kufirin e Kosovës në 25 mars, e inkurajon agresivitetin e Serbisë. Presidenti serb, pasi deklaroi se kishte konsideruar ndërhyrjen ushtarake në Kosovë, kërcënoi se “Ne do të kemi mbështetje të çdo lloji nga Rusia”. Kjo ringjallje e gjuhës së luftës të kohës së Millosheviçit, anëtar i kabinetit të të cilit ka qenë Vuçiçi, duhet të tërheqë vëmendjen e veçantë të Brukselit, të Prishtinës, të Tiranës dhe kryeqyteteve të tjera të rajonit.

Duhet pritur që Serbia ta shkallëzojë situatën në Kosovë dhe rreth Kosovës. Jo rastësisht Beogradi, sipas gazetës serbe “Danas” të 30 marsit, që citon burime qeveritare, planifikon të përsërisë provokacionin, duke dërguar në mënyrë të paligjshme Gjuriçin prapë në Kosovë në 20 prill. Kjo do të thotë që Beogradi po kërkon me qëllim të hapë sherr të madh dhe konflikt me shtetin e pavarur dhe sovran të Kosovës. Qeveria e Aleksandër Vuçiçit i ka hipur karros së luftës. Ndërkaq në parlamentin serb deputetët po kërkojnë që Serbia të anëtarësohet sa me shpejt në organizatën ushtarake ruse CSTO, të krijuar dhe të drejtuar nga Moska. Në këtë organizatë ushtarake ruse Serbia ka statusin e shtetit vëzhgues në parlamentin e CSTO.

Gjëja e dytë, që bie në sy, është se kërcënimet e Serbisë dhe të Rusisë po drejtohen kundër pjesëve të kombit shqiptar. Serbia po kërcënon direkt popullin shqiptar të Kosovës dhe shtetin shqiptar të Kosovës me ndërhyrje ushtarake. Rusia po kërcënon direkt me përdorimin e forcës ushtarake Maqedoninë, ku afër gjysma e popullsisë së shtetit janë shqiptarë, që do të thotë se efekti i kërcënimit prek pjesën e kombit shqiptar.

Në një situatë të tillë nuk është e këshillueshme që kjo fushatë kërcënimesh serbo-ruse të përdorimit të forcës të kalojë pa u analizuar nga qeveritë dhe partitë politike të dy shteteve shqiptare. Më e pakta do të ishte një proteste drejtuar Serbisë dhe Rusisë. Shqipëria, Kosova dhe forcat politike në trevat e tjera shqiptare, nuk mund të mos shohin se ka një tensionim antishqiptar të situatës në Ballkanin Perëndimor. Përderisa ka një tensionim të situatës në shkallë europiane midis bllokut euroatlantik dhe bllokut rus, është e qartë se kjo pritet të shkallëzohet më fort në hallkat e dobëta, në Ballkan, ku Rusia po përdor qeveritë dhe forcat proruse, siç është Serbia dhe e ashtuquajtura “serpska republika”.

Shqipëria, Kosova dhe forcat e tjera politike në rajon nuk mund të mos shohin se burimet dhe vatra e kërcënimit real për shtetet shqiptare dhe për kombin shqiptar po vijnë nga po ato qendra antishqiptare, që historikisht kanë dashur dhe duan ta varrosin çështjen shqiptare dhe kombin shqiptar. Sidomos Kosova duhet të ndërgjegjësohet për shkallën e lartë të rrezikut, që po i vjen nga Veriu. Prishtina nuk mundet të sillet sikur nuk po ndodh gjë e re dhe sikur në Beograd po bëjnë vetëm teatër. Në Beograd po bëhet teatër me orientimin europian dhe me integrimin europian, por nuk po bëhet teatër me strategjinë e vjetër serbe të zhbërjes së shtetit të pavarur të Kosovës. Në Beograd nuk po bëjnë teatër me kërcënimet ndaj sovranitetit, integritetit dhe ekzistencës së shtetit të pavarur të Kosovës. Në Beograd nuk po bëjnë teatër, por me ndihmën e lobit serb po vënë në skenën e Prishtinës teatrin fatkeq të largimit të vëmendjes shtetërore dhe publike nga rreziku serb. Serbia dhe lobi serb në Prishtinë po përpiqen ta hapërdajë vëmendjen shtetërore dhe publike shqiptare në drejtime të paditura dhe në horizonte gjeografike të kontinenteve të tjera. Një popull dhe një komb që e sheh dhe e kërkon armikun dhe rrezikun në hava, kur armikun dhe rrezikun i ka tek dera, bëhet vullnetarisht një pre e lehtë.

Shqipëria, Kosova, populli shqiptar në Maqedoni dhe gjithë shqiptarët, duhet të kujtojnë se kërcënimet dhe kafshimet sot po u vijnë po nga ata shtete, që na kanë grabitur territoret në shekuj. Ninullat idiote të “integrimit rajonal” apo të “familjes dhe vëllazërimit ballkaniko-perëndimor” janë për naivët dhe për të fikur alarmet kombëtare./gsh.al/