Sotir ATHANASI: Kryqi i Anës, Via Dei, profesori tragjik petroninas, unë dhe të tjerë (III)

DHE FURTUNA KISHTE FILLUAR

Pjesa e tretë

. . . Dhe furtuna kishte filluar.

Po e linim Athinën nga një rrugë dytësore plot gropa e kthesa të rrezikshme për shpejtësinë 120-130 km/orë.

– Grigora! – thërriste pronari im duke lëvizur pëllëmbën skeletike që unë të kuptoja se bëhej fjalë për të rritur shpejtësinë gjë që, ishte edhe hobi im kur zija timonin me dorë. Ecja rrufeshëm, ishte alfa e gjërave që, mesa dukej e kisha dhunti dhe e gjëja veten më të motivuar se në çdo fushë tjetër.

– Grigora, – përsëriste ai fjalën e kthyer në refren tanimë.

Unë mund të ecja edhe më shpejt: vetëtimë, por rruga ishte e mbushur me mjete bujqësore, parakalim, i të cilave me KËRRBAÇ, ishte  rrezik. Se pjesa më e madhe e atyre automjeteve të mekanikës bujqësore, veç Të tjerash, ishin ngarkuar me materiale tejet voluminoze dhe pengonin rrezen e pamjes.

– Gri…, – por ai nuk e mbaroi dot fjalën, se unë e frenova makinën gozhdë, si i thonë.

Kishte dalë si i mbirë nga dheu një traktor në mes të asfaltit dhe, për t’a shmangur përplasjen,  në të dhjetat e sekondit, mendova menjëherë rrëshqitjen dhe prerjen e timonit djathtas.

Dhe…, për fatin tim të mirë, ashtu ngjau.

Rrëshqitja bëri që të ndodheshim aq pranë asaj mase të hekurt, sa milimetrat na ndanin. Gazi që shkela në çastin e duhur, e hodhi përpjetë mjetin dhe e shmangu ëmbël nga ajo sharapjekje e sigurtë.

– Oreo, – tha tjetri pa u merakosur aspak për atë që mund të kishte ndodhur dhe që mua sa s’më kishte dalë zemra nga kraharori.

“Se nuk po kaptonte dashi në strumë e të linte në të  leshtë , por një makinë ku mund të na ngecnin brinjët në hekura”, – kështu do të shprehej instruktori ynë në ushtri i cili kishte origjinë fshati dhe atje i gjente për herë metaforat e krahasimet e tij.

– Oreo, – përsëriti efendikoi im që në shqip do të mësoja se do të thoshte “bukur”. Për herë të parë vështrimet tona u kryqëzuan. Sytë e tij, si dy kandilët të sapo mbushur me vaj, seç donin të thonin. Tregonin gëzim dhe njëherësh, dyshim. Për çfarë? Unë nuk isha ende në gjëndje të gjykojë.

Befas, ngriti dylbitë që i vareshin në gjoks dhe i uli në çast. Lëvizi sërish pëllëmbën e dorës që do të thoshte të ecja me shpejtësi.

Shenjat e rrugës tregonin se po dilnim në autostradë, por me kah të kundëry: në drejtim të Athinës.

Unë e pyeta me noima në duhet t’a bëja këtë dhe ai ma pohoi, gjë që më befasoi.  Sepse më dukej e pakuptimtë ardhja deri këtu dhe kthimi mbrapsht, ndonëse në një rrugë shumë më të mirë. Veç kësaj, korseja jonë, ishte gati e zbrazur.

Tej, katër – pesë kilometra më tutje, duhet të kishte ndodhur karambol.

– Grigora, – përsëriti pronari im, por toni, vështrimi e sidomos lëvizjen e syve, e kishte krejt tjetër. Mbase si të atij që ka fituar bingo se tha diçka që, kur u bind se unë nuk e kisha kuptuar, për t’a shkoqur, tha:

– Dheka hiladhes dhrahmes.

Kjo do të thoshte se puna po ecte mirë dhe unë i kisha bërë hak të dhjetë mijët dhrahmitë. Kjo duhet të më gëzonte dhe unë duhet t’a grahja me qef mjetin.

Kandilët e syve të tij e kishin zmadhuar aq shumë flakën e tyre, sa më dukeshin që kishin ndryshuar kufijtë anatomike.  Ata sy të tmerronin. Nuk e di se ç’atropinë vepronte në ‘to.

– Dheka hiliadhes dhrahmes, – përsëriti.

Në një farë mënyre, me këtë ai më fliste për shpërblimin që unë të gëzohesh si edhe ai. Por e lidhur kjo me grumbullin e sidomos  përplasjen e makinave, mua, jo vetëm që nuk më hynte në sy shpërblimi, por më trishtonte,  pagesa. Më sillte një ndjesi të kundërt. Dhe, sa hap e mbyll sytë,  mbërritëm në vëndin e aksidentit.

Katër a pesë makina ishin palosur duke e goditur nga pas njëra – tjetrën. Dëgjoheshin bori të mbetura shtypur si të donin të mposhtnin klithmat e thirrjet e të aksidentuarve. Skena ishte e ngjajshme me një fushë lufte ku bie një predhë artilerie.

Aty – këtu, veshi mund të të kapte edhe ndonjë piskamë rrëqethëse që nuk merrej vesh se nga cili shpirt dilte dhe kujt zemre për mëshirë, i drejtohej.

Efendikoi im, më bënte thirrje t’i gëzohesh dhjetë mijë dhrahmive!?

Kontrollova rrugën nga pasqyra dhe pashë se po vinte një makinë e cila ishte ende larg. Llogaria kohën që më duhej për t’u hedhur në korsen e kunndërt të lëvizjes. Ndeza sinjalet. Mbi krye, aty prapa, qe mbërthyer një krevat hekuri me një batanije të vjetër ku do të dergjej i aksidentuari. Faqet ansore të automjetit ishin të mbyllura si të qe furgon, ndonëse ishte një veturë “Ford” i zi.

Rrëmbeva një levë nga poshtë sedilja dhe dola jashtë.

Ndërkaq, pronari im, s’i t’a kishim bërë me fjalë, u hodh te ‘BMV’-ja e fundit ku qe në timon e vetme, një vajzë. Ajo shtrëngonte fort dorën e majtë me të djathtën dhe dukej që larg se ishte bërë gjithë gjak në fytyrë e gjoks.

– Ja kush duhet ndihmuar, – mendova dhe më erdhi mirë që pronari im kishte ndalur pikërisht aty. Por çuditërisht, kur mbërrita unë pranë saj, ai qe larguar dhe m’a bëri me shenjë që edhe unë t’a braktisja të aksidentuarën.

Fatkeqja thërriste, qante dhe kërkonte ndihmë me përgjërim, tek tërhiqte krahun si t’a kishte kapur krokodili në atë det makinash të përplasur se…

Fjalën “separakallo” (të lutem) unë e njihja dhe ajo s’rreshtte së përsërituri me atë zërin e saj dridhërues. Nga ana tjetër, s’mund t’a kuptoja shkakun që e shtynte pronarin rim, të braktiste atë vajzë në përgjërimit e saj që mua më fërgëllonte zemrën. Dhe,  të parapëlqente makinën më përpara ngarkuar me arka zarzavate. Aty, i vetëm një burrë plak, nuk jepte asnjë shenjë jete. Mjeti i tij qe shkatërruar tërësiSht nga pas.

Unë, që nga larg e kisha nxjerrë përfundimin. Ai fatziu duhet të kishte dhënë shpirt. Gropat e syve i nxirrnin lëng të bardhë. Diçka e ngjajshme me xhelatinëN, më thoshte se duhet të jetë lëngu qelqor i dritës së syve. Asgjë tjetër në atë fytyrë, nuk tregonte se qe i gjallë. Koka i qe përplasur pas xhamit, pastaj qe mbështetur mbi timon e ishte çarë. Në gjoks, nuk kishte rryp sigurimi.

Të gjitha këto, unë i pashë me përvojën e zjarrfikësit,  por nuk mund t’ia spjegoja bashkëdëshmitarit tim në këtë mënxyrrë.  Aq më pak t’i diktoja se atij njeriu nuk i duhej aspak ndihma jonë. Kurrsesi të këmbëngulja në kotësinë e së kundërtën.  Prandaj, ngrijta dorën drejt vajzës për t’i treguar se ajo ende rronte përderisa thërriste. Për ‘të ia vlente, jo vetëm ndihma, por edhe çdo sakrificë e jona.

Katanaja këmbëngulte si mushka tek e tija dhe më tha se do të më paguante dyfishin e asaj që më kishte premtuar. Kjo do të thoshte se do të merrja njëzetë mijë dhrahmi. Dhe çfarë duhet të bëja? Të braktisja vajzën dhe të shkoja te plaku i pajetë!?!

Unë e ndava mëndjen: U ktheva nxitimthi te vajza.

– Në djall nuk ke vajtur bashkë me njëzetë mijët e tua! – I thashë në shqip atij dhe m’u duk se e kuptoi. Fjalët djall dhe dhjavoles, janë tejet të ngjajshme në të dy gjuhët.

Me levën në dorë, hapa portën e deformuar disi të BMV-së. Vajza si e çliruar më tha :

– Efkaristo!

Lëshoi dorën e majtë dhe unë pashë një goxha prerje në lërë e krahut. Pas vetëm dy sekondave gjaku u hodh si shatërvan deri tek xhamat e kabinës. Asaj i ra të fikët.

Kjo mund t’i ndodhte cilitdo. Madje edhe mua, në qoftë se nuk do të kisha bërë kursin e ndihmës së shpejtë në repartet e stërvitjes speciale. Instruktorët na kishin mësuar: vëzhgimi duhet të jetë i shpejtë, I kujdesshëm dhe vlerësues. Problemet mund të jenë të shumta, por zgjidhja e tyre, ka rradhë.

Arteria ishte prerë, se vetëm në një të tillë rast, gjaku ka vrullin e shatërvanit. Prandaj ajo duhej shtrënguar. Kjo qe e gjitha dhe unë atë bëra. E mbërtheu aq fort mbi të çarë,  sa gishtat e mi duhet të kenë prekur kockën e krahut. Ajo e ndjeu. Përplasi qepallat, por nuk i hapi dot sytë. Nga çasti në çast, mund të humbiste sërish ndjenjat dhe të hynte në “paradhomën e  Zotit”, siç përsëriste instruktori ynë.

Ia lidha fort mbi plagën me një rrip nga këmisha ime, pastaj e godita me pëllëmbë në faqe. Ajo u përmënd disi e trembur. Doja t’i thoshja QETËSOJU,  por nuk e  gjeja dot përkthimin.

M’u kujtua shprehja: IRINI DHE FILIA. Bëhej fjalë për stadiumin me këto fjalë që në shqip do të thoshte: PAQES DHE MIQËSISË. Pra:  paqe=qetësi=Irini. Kështu i thashë:

– I – ri – no – ju!

( Se doja që t’a merrte për QE – TË – SOJU! )

– Oki Irini, Ana, foli ajo me zë të  mekur. Mbase ka menduar se unë ia thashë gabim emrin Irini në vënd të Ana.

– Ego Alban, -iu prezantova sikur kjo të qe ndonjë tablet qetësues. Ajo, gjithsesi, e kuptoi që i tillë ishte thënia e emrit tim dhe buzëqeshi lehtë. Kaq më duhej mua që së brëndshmi të ndjeja gëzimin e atij që po i krijoheshin kushtet për të  bërë detyrën e shpëtimtarit. Pse jo? Përgatitjen e nevojshme e kisha. Kësaj i shtohej edhe vetëdija e sapozgjuar e së aksidentuarën që, së bashku më shpinin në suksesin e plotë.

E mora me kujdesin më të madh përpara duarve dhe e ca drejt mjetit me nxitimin e njeriut në garë me kundërshtarin e tij. Katanaja kishte hedhur plakun e vdekur mbi sup dhe po e bartte atë, gjithashtu. Ngjante me ndonjë vjedhës, a me ndonjë tërtip  tejet të ndërkryer për atë pamje sa tragjike, po aq edhe groteske njëherësh. Se ashtu e kishte kapur: kryengulthi.

Vendosa vajzën në makinë në krahun e pasagjerit dhe vetë zura vënd në timon. Ndeza motorin, ngrijta xhamat dhe menjëherë bllokova dyert. Të gjitha këto veprime i kreva në një kohë rekord. Porosia e instruktorëve ishe: “duhet të largoheni sa më shpejt nga sheshi i luftimeve. Mbrapa të vjen armiku”.

Dhe ashtu ndodhi.

Pronari u orvat më kot me grushte dhe me të bërtitura që të më detyronte hapjen e derës së makinës. Gërvallej pa dobi, me atë zërin si të çjerrë e të zgjatur.

Unë s’i ktheva kryet se s’kisha përfunduar detyrën karshi së aksidentuarën. U kujtova se kisha në kroskodë bukën të lyer me gjalpë dhe më shkoi mëndja se: tampon më të mirë, vështirë se mund të gjeja. Preva një copë kanotiere dhe ndërsa u bëra gati për bandazh, i hapa çantën se mos gjeja diçka sterile.

Përpara më doli pasaporta:

Emri…Ana.

Mbiemri…Dhimopulu.

Datë lindja… Nuk më kujtohet, por llogaria që e bëra me mënd, e nxorri… rreth 22 vjeç

Diku disa pecete sterile që, edhe pse prej letre, më shërbenin për plagën.

Futa dorën në xhepin tim dbe gjeta monedhën metalike shqiptare që e mbaja për shans. Kjo do të loste  rolin e mujshimit mbi arterien e prerë. Prandaj, e mbështolla  metalin brënda fijeve të pecetës sterile, pastaj vendosa bukën. Në fund fashimin.

Të gjitha këto veprime, po më zinin frymën nga ngutja dhe sytë nga djersët më kishin mbuluar ballin.

– Do të vish, apo të të dhjes surratin? – I fola në shqip pronarit.

Ai, siç duket nga noima e kuptoi të sharën  dhe në çastin që futa marshin, nxitoi të hypte në pjesën e pasme: në karroceri. Aty ishte edhe i vdekuri. I lashë në shoqërinë e tyre. Se njëri ishte pa jetë dhe tjetri pa frymë duke sharë me vete nga marazi.

Në anë të rrugës, lexova tabelën: Athinë, 77 km.

Duhet të mbërrija për pesëmbëdhjetë, e shumta, njëzetë minuta. Kisha përvojën e shoferit zjarrfikës. Dhe kjo s’qe pak. Tendosa këmbën mbi gaz dhe ‘Fordi’ fluturoi.

Kur ktheva kryet, vajzës sërish i kishte rënë të fikët. U mata t’a godisje edhe një herë fort. Por, dora më mbeti e ngrirë. Ajo bukuri ngjyrë trëndafili, nuk mund të goditej. Ata sy gjysëm të hapur bajame, nuk duheshin trembur. Prandaj i hodha pak ujë fytyrës. Kaq mjaftoi të përmëndej.  Ngjante kështu me një nimfë të vërtetë dalë aksidentalisht në brigjet e Kretës dhe që sapo ishte shkëputur nga thonjt e piratëve. Në sekondë më doli përpara sysh portreti i shokut të fëminisë, Borani. Ai familjen e gjyshes e kishte në Sinicë. Një behar, së bashku me ‘të shkuam për pushime. Se donim të kapim atë që quhej “Maja e Visokullës”. Kjo ndodhej ndonjë mijë metra mbi shtëpinë e të parëve të nënëzës së tij. Që andej ne shihnim Kosturin (në greqisht: Kastorja). Prisnim me padurim që të binte mbrëmja  dhe të shkonim te “Qafa e Evgjitkës”. Aty, dukeshin dritat e makinave që lëviznin në fshatrat greke dhe, natyrisht, që ëndërronin timonin. S’linim natë pa u joshur me këtë kënaqësi nga  e cila s’ngopeshim kurrë. Se na ishte bërë më keq se riti i besimtarëve dhe ajo e tillë ishte, megjithatë.

Ne e kishim quajtur: “Riti i pamjes së përtejme”.

[ vonë, vite më vonë, kur studioja estetikë, do të mësoja se ka kult “TË PAMJES SË LARGËT”. Shkurt: ne, pak a shumë, i kishim rënë në ‘të me përcaktimin tonë ].

Këto mendime më vinin në kokë, ndërsa kilometrazhi, shënonte 180 km/në orë.  “Fordi” dridhej dhe njëri nga ata që kisha në pjesën e pasme të tij, si për të rrëfyer gjallesës e tij, i binte me grushte xhamit.

Unë, ia shihja kandilët e syve të tij djegës, në pasqyrë dhe më ngjanin si sinjale alarmi. Mendoja: “Shaj t’i, shaj, o edepsës, por ç’t’i bëj atij fatkeqi unë, pa po të mos të t’a kisha bërë ballin gjithë  bërdungulla, vetëm me një frenim, të mos më thërrisnin më në emër.

Rruga ishte thuajse bosh. Krahu i kundërt, përkundrazi, tejet i rënduar. Mjetet me vështirësi mënjanoheshin në panik për të lënë kalimin e autoambulancave dhe atyre të policisë, të cilat më shumë ulërinin se sa nxitonin. Madje, drejtuesit e tyre, s’kishte aspak faj, edhe sikur të tmerroheshin me ecjen time  s k ë t e r r ë .

Ja edhe semafori i parë që tregonte se po i afroheshim qëndër së Athinës. E pashë së largu dhe e ula shpejtësinë deri në frenim.

Ana që deri tani ishte gjysëm e përgjumur, çeli pak sytë dhe diç kërkonte. Unë ia lirova disi plagën. E ndjeu mbërritjen, ashtu siç edhe e kuptoi që ishte në shoqërinë e një shqiptari. Sidoqë të mendonte ajo, unë përjetoja një gëzim tejet të papërshkruar. Provoja brenda gjoksit tim, tashmë të çtensionuar, dashurinë për jetën, dashurinë e njeriut për njeriun. Madje, mbase është për të qeshur, por dëshira që t’ia merrja një kënge, më ngacmonte për herë e më shumë. Dhe, sikur të kisha gjetur melodinë, me siguri që nuk do të nguroja.  Fakti që asgjë nga ato këngë që dija, nuk më kujtoheshin për momentin, do të thoshte se ajo s’ekzistonte, ose ishte, po ndodhej larg dhe lart. Ndofta në Univers, të cilit, sa herë bija ngushtë, e thërrisja në ndihmë.

Kujtova rusin  me fisarmonikë dhe këngëtaren greke. Koncertin e tyre në dy gjuhë të ndryshme. Përfytyroja Boranin në timon dhe…

Semafori u hap dhe unë lëviza përpara.

Kishim arrijtur te sheshi ‘Omonia’. Spitali në qëndër të Athinës , siç dukej, ishte njoftuar për aksidentin se bluzat e bardha prisnin përjashta,  me bartore mbi rrota.

E morën Anën në njërën nga karrocat e gadishmërisë dhe ajo, mblodhi forcat dhe pati shumë kujdes të thoshte:

“Efkaristo poli, albanemu”!

( Faleminderit shumë, shqiptari im!)

Ato fjalë më shumë i ndjeva brënda vetes se sa i kuptova. Njerëzit që ishin aty pranë dhe qenë mjaft, kthyen kryet për të shikuar se kush ishte “Shqiptari i saj”. Kjo qe kundërvënie e hapët për ata që flisnin keq në shtyp e televizion për bashkëkombësit e mi, duke mbjellë një bindje sa shpërfillëse aq edhe përbuzëse, ashtu siç bëhet për delen e zezë. Dhe ja: një greke e aksidentuar, grumbullon forcat për të falenderuar një shqiptar!

Atë çast edhe unë thashë me veten time:

– Edhe unë të falenderoj, Ana!