Cikël poetik (shqip dhe italisht) nga Mario Bellizzi
SIRISËNDI
Dica vetë thonë se është një kryqevote1 qetësimi
ca të tjerë një thirrje e shtypur2
përndryshe jehona e Bukurisë.
Dridhet praku, udhët puthin benë
atje do të lindet një gjitoni e re.
I huaji siell pas në trastë copa shkretëtire
dhe një sirisënd3.
- udhëkryq
- mbytur
- ulli i vjetër prej fletave të ndritura
DRAGOI DHE KUÇEDRA
Orët e Liga natën venë tue gjetur djem
sa t’i shitojnë me dhëmbët të ehjura1
misht të sirmë.
Por nënat dhelpërisht
ka mot e jetë në djep vënë një kopan
dhe sapo dihet2 me sy të zgardhulluar
numërojnë gjithë ato vëra.
Është e nevojshme të emërohet djali,
thonë gratë, sepse ‘exheli’ ende s’është t’e ruajë
ashtu e emëruan Plak, por është vetëm një emër i rremë,
për të gënjyer Orat e zeza.
Natën e tretë
vijnë Tretat e Natës për t’i caktuar fatin foshnjës.
… Ndë këto vende çdo gjë është e ngatërryer3
të lindesh, të jetosh, të vdesësh,
ende të përdoret emri …
Megjithatë pranë do të gjëndet ngaherë
një Vitore ose një Dragua i armatosur me shigjeta
që lufton dhe fiton kundër Kuçedrës!
- mprehtë
- gdhihet
- e ndërlikuar
IL DRAGO E LA KUÇEDRA
Di notte le Ore nefaste cercano i neonati
perchè i loro denti affilati
segnino i corpi di seta.
Ma le madri astute
da sempre posano nella culla un battitoio di legno
e all’alba con occhi sgranati
contano la miriade di buchi.
È necessario dare un nome al bimbo
dicono poi le donne
così lo chiamano Vecchio
un falso nome per ingannare le Ore nere
… visto che è ancora senza angelo custode!
La terza notte
verranno poi le Fate a fargli il destino.
… Da queste parti è tutto complicato
nascere, vivere, morire,
addirittura mettere un nome …
Ma ci sarà sempre un aiutante magico
un serpente con le corna d’oro
o un drago armato di lancia d’aratro
a darti una mano per sconfiggere la Kuçedra!
ÇAMBË1 ËNGJËJSH
Erdhi Djalli2
shkarzyejti ikona me kopre dhensh
kakërdhitë i shprishi
ndër katër jirat3 e dheut.
Më truall, te buhoi4,
shihen çamba5 diç ç’lanë ëngjëjt.
Do të presim verën
të dimë më shumë nga një pjakë
ç’po ndërton kalive6 afër dejtit.
- gjurma
- dreqi
- pikat
- pluhur
- gjurma
- kashtore
ORME DI ANGELI
Venne il Diavolo
e imbrattò le icone
con lo sterco di pecore
poi lo sparse nei quattro angoli del Mondo.
Sopra la polvere della terra
si vedono incerte orme di angeli.
Ma dovremo attendere l’estate
per saperne di più da una vecchia
che costruisce casupole vicino al mare.
KËMBË E DUAR
Me këmbë e duar të penguar me një sagullë1
nga dherat rrotull
gjegjem cicërimat e zogjve
erën e luleve
çë bihen në ’të paraverë.
Cicërimat, erërat
bëjnë të gëzohet jeta
japin burrërinë të rronj.
Kush mund të m’i nxjerr këto?
1.tërkuzë
PIEDI E MANI
Nonostante piedi e mani legati con una corda
dai campi circostanti
giunge il canto degli uccelli
il profumo dei fiori
che sbocciano in primavera.
I cinguettii, gli aromi, …
rendono gaia la vita
dànno coraggio ad esistere.
Chi mi può togliere tutto ciò?
9 TABLEAUX
Tableaux 1.
Gruaja me qumësht, mjaltë e gozhda
ngjesh farën si t’ish brumë
psa e pastër del në oborr
me një pëlhurë të bardhë ndër duar.
Tableaux 2.
Burri ther pulën e farës
sa të përgjaket parmenda e thesi me grurë.
Tableaux 3.
Tek i pari avëlaq1 varros farë, këmbë e krera pulash
zë fill të mbjellë me fluturim o me të shtime
kur hëna është e re, e merimanga bën fije ari në botë.
Tableaux 4.
Sy të ulët mbi tokë, zë i lartë,
bujku i tiksur2 parkales3
O i Zoti i arës,
lëshoi vendin fares!
Tableaux 5.
Kur drita mund natën vapë e lëmë janë pandarë
shirja e drithërave kërkon të fryjë Dhëndri i bardhë4.
Hjidhet e hahen kuleç.
Tableaux 6.
Burrat të lodhur vlojnë drapinjtë në kalive4.
Me kashtë e fufë5 çilet një flakadaje.
Nga njeri kërcen mbi zjarrin e këndon.
Tableaux 7.
Shtatzënat rreth strumbullarit të ngulur në mes lëmit
litikojnë6 tue luar
fanmjen7 e djalit.
Tableaux 8.
Kur nata vate përpara ndër udhët e fshehta
e dielli si krok lëshoj nga vea e errësisë
dalin njerëzit gjysmë të qëlluara8
të mbledhin hirin e bekuar e atij zjarri
ndër dherat dhe e shprishin, mbi krerat e kafshëve.
Tableaux 9.
Dje gjithçka ish magji
sot vetëm çmenduri.
- hulli
- trëmbur
- lut
- venticello
- kasolle
- kallamishte
- grinden
- fatin
- përgjumur
9 QUADRETTI
Tableaux 1.
Latte, miele e chiodi mescola la donna al grano
come se lavorasse il lievito del pane
poi si affaccia senza impurità nel cortile
con un telo bianco in mano.
Tableaux 2.
L’uomo sacrifica la gallina della semenza
sopra l’aratro e il sacco di grano
perché quel sangue gli dia vigore.
Tableaux 3.
Nel primo solco seppellisce semi, zampe e teste.
Comincia la semina con volo o caduta il contadino
con la luna nuova e il ragno che fa fili d’oro sulla terra arata.
Tableaux 4.
Sguardo abbassato, voce possente,
il contadino impaurito prega
O Demone del campo, per favore, vattene,
lascia che il tuo posto venga preso dai semi!
Tableaux 5.
Quando la luce vince sul buio calura ed aia sono tutt’uno
la trebbiatura del grano cerca il soffio dello Sposo Bianco.
Si monda il grano e si mangiano kuleç.
Tableaux 6.
Gli uomini stanchi conservano le falci nella casupola.
Si accende un falò con paglia e stoppia.
Ognuno salta su quelle fiamme e canta.
Tableaux 7.
Attorno il palo dell’aia le puerpere si muovono a cerchio
pregano e danzano
per la buona sorte del nascituro.
Tableaux 8.
Quando la notte è ormai avanti sui percorsi misteriosi
e il sole spunta come un tuorlo dall’uovo delle tenebre
escono dalle dimore uomini assonnati
per raccogliere la cenere benedetta di quel fuoco
e spargerlo nei campi, sulla testa dei loro animali.
Tableaux 9.
Ieri tutto ciò era magia
oggi pura follia.
Marrë nga përmbledhja poetike “PASQYRA DHE HIJA” (LO SPECCHIO E L’OMBRA).