10 ikonat më të mëdha të modës, në historinë e botës
“Moda kalon, stili mbetet”
COCO CHANEL
“Eleganca është e vetmja bukuri që nuk zbehet kurrë”
AUDREY HEPBURN
MBRETERESHA ELISABETE I
ANGLEZE, 1533-1603
Elisabeta është ndoshta një prej influencueset më të mëdha të modës që ka jetuar ndonjëherë, teksa shijet e saj vendosnin tendencat në Angli, për gjysmën e dytë të shekullit 16. Mbretëresha ishte tejet e vetëdijshme për pamjen e saj dhe bëri shumë për të krijuar imazhin si një sundimtare e pushtetshme. Ajo vishte funde plot detaje të bërë me copa të rralla dhe dekorohej me bizhuteri të kushtueshme, që i shkonin statusit të saj si mbretëreshë. Obortarët rendnin të imitonin stilin e saj, duke dashur të tërhiqnin vëmendjen e mbretëreshës, por ajo i kalonte gjithashtu veshjet mbretërore si shpërblime për shërbime besnike.
LUIGJI XIV
FRANCEZ, 1638-1715
Nuk kishte oborr në Evropën e shekullit 17, që të ishte kaq me shije sa ai i Mbretit Diell, në Pallatin e Versajës. Kur mori fronin në 1643, Franca kish mbetur prapa Spanjës, në atë kohë fuqia më dominuese në kontinent. Me ministrin e Financave, Jean Baptiste Colbert, Luigji zhvilloi një industri veshjesh dhe tekstike, për të rivalizuar spanjollët. Për të siguruar që francezët blinin rroba franceze, Luigji shpalli madje të paligjshëm importin e materialeve nga vende të tjera. Mbreti vuri në zbati edhe një kod të rreptë veshjeje dhe hsumë fisnikë falimentuan në përpjekjen për të shtënë në dorë veshje të modës më të fundit, me qëllim që të ruanin vendin në oborr.
ÇARLS II
ANGLEZ, 1630-1685
Kur Mbreti Çarls II u rikthye në Angli në vitin 1660 për të rimarrë fronin, ai solli me vete dashurinë për modën franceze. Megjithatë, vetëm gjashtë vjet më vonë dhe me Anglinë në luftë me Francën, Çarlsi vendosi që të reformojë veshjen e anglezëve, për t’i dhënë fund dominimit të veshjeve franceze në oborr. Ai futi jelekun, i cili vishej me një pallto dhe kilota, dhe shënoi kështu fillimin e kostumit me tre pjesë, ndërkohë që i dha fund traditës mashkullore të veshjes me xhamadan dhe geta.
MARI ANTUANETA
AUSTRIAKE, 1755-1793
Takimi i parë i Mari Antuanetës me modën franceze ishte sigurisht i frikshëm. E ardhur nga Austria për t’u martuar me djalin më të madh të mbretit të Francës, në kufi asaj iu kërkua të ndërrojë rrobat austriake me ato franceze, gjë që shënonte transformimin e saj nga dukeshë austriake, në mbretëreshën e ardhshme të Francës. Duke kuptuar shumë shpejt se nuk mund të ushtronte ndikim politik në oborrin francez, Mari Antuaneta iu kthye modës, si një mënyrë për t’u shprehur. E njohur për shijet e saj ekstravagante si mbretëreshë, ajo shpesh herë vijej në lojë për veshjet luksoze, por megjithatë gratë nga i gjithë vendi rendnin për të kopjuar stilin e saj.
PERANDORESHA EVGJENI
SPANJOLLE, 1826-1920
E fundit perandoreshë e martuar në Francë, Evgjenia ishte një prej atyre që bënte tendencë në shekullin 19. E njohur për dashurinë e saj për bizhuteritë e bukura dhe fundet luksoze, shijet e Evgjenisë ndikoheshin gjithashtu nga magjepsja e saj pas Mari Antuanetës, teksa perandoresha ka pozuar dhe në një portret, e veshur si paraardhësja e saj ikonë. Bashkë me dizajnerin anglez Çarls Uorth, Evgjenia dominoi çdo aspekt të modës evropiane.
COCO CHANEL
FRANCEZE, 1883-1971
Nuk e teprojmë të themi se Coco Chanel revolucionarizoi modën gjatë fillimit të shekullit 20. Duke u frymëzuar nga veshjet e burrave, Chanel krijoi veshje të thjeshta, të rehatshme por elegante, që i shkonin për shtat kohëve që ndryshonin me shpejtësi në të cilat jetonin gratë, duke i larguar ato nga veshjet e ngurta. Për shembull Chanel futi përdorimin e trikos si material veshjeje, sepse ishte e përballueshme dhe shkonte mirë – në një kohë kur ky material rezervohej për të brendshmet e meshkujve. Ajo popullarizoi edhe pantallonat mes femrave, si dhe perlat false, duke besuar se çdo veshje duhet të shoqërohet me aksesorët e duhur.
AUDREY HEPBURN
BRITANIKE, 1929-1993
Një prej aktoreve më të dashura të shekullit 20, askush nuk e mishëronte më mirë elegancën dhe klasin, si Audrey Hepburn. Si muzë e dizajnerit francez Givenchy, Hepburn veshi shumë prej veshjeve të tij në jetën personale dhe profesionale gjithashtu, duke përfshirë dhe fustanin e zi ikonë, në filmin “Breakfast At Tiffany’s”. E njohur për stilin e saj të thjeshtë dhe pamjen klasike, Hepburn mbetet ikonë e modës edhe sot, 25 vjet pas vdekjes.
STEVE MCQUEEN
AMERIKAN 1930-1980
I konsideruar rregullisht si një prej meshkujve me më shumë stil, aktori Steve McQueen ishte një ikonë në ekran dhe jashtë tij. I njohur për stilin casual dhe mashkullor, McQueen ishte antiheroi amerikan, që mbante gjithçka, nga veshjet lëkurë të motoristëve, deri dek xhinset dyshe, me një prirje për kostumet shik, nga ata të pakohë. Ai popullarizoi kombinimin e një golfi me xhaketë, që u bë një prej pamjeve më ikonë të viteve 1960.
DIANA ROSS
AMERIKANE, 1944-
Diana Ross, diva origjinale, është parë gjatë gjithë jetës së saj si një femër me shije të mrekullueshme në veshje. Me dashurinë për fundet e shkëlqyeshëm, bizhutë e shndërritshme dhe pellushët me ngjyra, Ross ka qenë një grua që bën modë që kur u shfaq në skenën muzkore në vitet 1960. E njohur si mbështetëse e stilit natyral afro, ajo është ikonë për gratë me ngjyrë kudo, dhe nuk shfaq shenja të tërheqjes tani që është në të shtatëdhjetat.
PRINCE
AMERIKAN, 1958-2016
Artisti i lindur me emrin Prince Rogers Nilson shuajti vijat ndarëse të gjinisë dhe seksualitetit me stilin e tij androgjen, ashtu sikurse shkriu edhe zhanre të ndryshme të muzikës. Ai kultuvoi pamjen e tij të spikatur, me xixa, dorashka pa gishta, kravata, çizme me taka të larta, dhe shumë më tepër. Nga viti 1984, ai u bë një herë e përgjithmonë i asociuar me ngjyrën vjollcë, pas suksesit të filmit dhe këngës së tij, Purple Rain. Princi, me stilin e tij inkurajoi fansat kudo në botë që të ishin ekzaktësisht ata që ishin.