Viron Kona: Despoti
(Nxitje nga një fabul)
“Do ta marr heshtjen tuaj si dhënie pëlqimi”
Platoni
Luanit i kishin rënë thuajse gjithë dhëmbët,
ndaj s`kishte më fuqi që pyllin ta drejtonte,
kafshët i kërkonin dorëheqjen sa më shpejt,
të dorëzonte fronin, donte apo s` donte.
I detyruar, i mblodhi tërë kafshët në shesh,
para tyre mbajti një fjalim të ndjerë, atëror,
shprehu mendimet ashtu siç ia donte puna,
edhe si demokrat “i regjur”, dhe si diktator:
Unë, mbreti, premtoj sot n`mënyrë solemne:
kurorën dhe skeptrin dikujt do t`ia dorëzojë,
veçse, ngul fort këmbë që të zbatojmë ligjin:
“Kush është më i forti,ai duhet t`mbretëroj.”
Unë do të nis t`ulërijë me tërë fuqitë që kam,
me sytë te sheshi i pyllit juve do ju vëzhgojë,
kafsha që s`do të frikësohet nga ulërima ime,
qoftë mbreti i ri,fronin ta gëzojë e trashëgojë.
Mbreti tha këto fjalë e u ngrit mbi dy këmbë,
dhe ulëriti aq fort sa u drodh toka dhe qielli,
gjithë kafshët u drithëruan dhe të lebetitura
ia mbathën ku mundën nga frika dhe tmerri.
Luani hodhi vështrimin me krenari përreth,
efekti i ulërimës së frikshme i dha kënaqësi,
por u habit kur pa në shesh një pretendent,
një gjëzë fare e vockël qëndronte përpara tij.
Shtypi fort ndjenjën e zilisë e t`madhështisë,
sepse sipas fjalës, fronin duhej ta dorëzonte,
po ç` ishte vallë ky aventurier kaq i fshehtë,
që hapur e paturpësisht kurorën i kërkonte?
U befasua kur dalloi kafshëzën konkurrente,
madje, një çast iu duk se qe duke ëndërruar,
ishte lepuri, frikacaku i madh dhe legjendar,
që, n`sheshin e pyllit mbretin e kish sfiduar.
Luani turfulloi egër dhe s`po e mbante vendi,
qe fyer rëndë dinastia e mbretërve shekullorë,
do t`i jepte një dënim t`padëgjuar atij faqeziu,
q`askush t`mos lakmonte më fronin mbretëror.
Por, lepuri pretendent s`lëvizte,nuk reagonte,
qëndronte i shtrirë dhe sa gjatë-gjerë në tokë,
i kish pushuar menjëherë zemra atij të gjori,
sapo luani i fuqishëm kishte ulëritur aq fortë…
Mbreti qëndroi si i hutuar pa ditur ç` të bënte,
pastaj befas i erdhi një mendim që e lumturoi:
“Po i vë, tha, kurorën këtij lepurit të ngordhur,
dhe nën emrin e tij, unë pyllin do t`sundojë”.1)
Me madhështi dhe hap të rëndë ceremonial,
lepurit të ngordhur i vuri kurorën mbi kokë,
kafshët e pyllit përgjonin përmes shkurreve,
përpjekjet për ndryshim u kishin shkuar kot.
Që atëherë luani sundon i patrazuar e n`qetësi,
rolin e tij si despot i pyllit askush s`e përgojon, 1)
kurse për aventurat, krimet e padrejtësitë e tij,
çdo kafshë e pyllit “mbretin” e ngordhur fajëson.
———-
1). Despot: Sundimtar me pushtet absolut e të pakufizuar.