Tregime nga Silke Liria Blumbach

Shtrati

 

Nuk i shmangej dot shtratit. Nuk u shmangej dot kujtimeve. Nuk i shmangej dot vetvetes.

Se nuk jetohej dot pa gjumë. Me t’u lodhur, ajo doemos duhej të shtrihej në po atë shtrat plot me kujtime, plot tmerr të dikurshëm dhe trishtim të tanishëm. Rrugëdalje nuk kishte. Po të flinte në ndonjë vend tjetër – dhe si vende të tjera ofroheshin vetëm dyshemeja dhe vaska e ujit –, do t’i dhembnin eshtrat, gjë që do t’i kujtonte rehatin fizik, pastaj pikëllimin psiqik të shtratit.

Por kësaj here donte t’u dilte mjeshtër ndjenjave. Të udhëhiqte vetë drejtimin e mendimeve.

Pse dashuria qenka një rrezik për jetë? Në cilën shkollë mëson të dashurosh pa ngecur në atë varësi që të shtyn drejt vetëvrasjes, kur ankthi nga braktisja përhapet si helm? Athua mund të dashurosh duke mbetur vetvetja? Madje duke mbetur e lumtur? Dhe si mund ta japësh veten pa dyshuar a mos është gabimi më fatal?

Notoj notoj notoj në një det prej pikëpyetjesh, i shkoi ndër mend. Në këtë det pikëpyetjesh nuk mbytem dot më, sepse jam mbytur prej kohësh. Prej kohësh dhe përgjithmonë. Përzihen valët e pikëpyetjeve dhe valët e batanijes me valët e gjumit. Pyetjet e mia të hapura më qetësojnë, më nanurisin.

Kryesorja për momentin ishte që të arrinte në një liman ku të mos traumatizohej dot më.

 

 

Hëna

 

Hëna ndriçonte mbi pyllin me sa dritë kishte. Por meqenëse qielli ishte i çelur me diellin e dritës, askush nuk e përfillte Hënën. Askush nuk i ngrinte sytë drejt qiellit për t’u shpërthyer në poezi, si hera-here ndodhej natën, kur Hëna ishte mbretëresha e Gjithësisë.

Vetëm një vajzë e kishte pritur Hënën. Mara flokëgjatë ishte dishepull në artin e lashtë dhe të pastër të shtrigërisë. Ky ishte muaji i parë i studimeve, që Mara i ndiqte fshehurazi duke i paraqitur botës imazhin e një nëpunëseje normale. Por vëmendja e saj tashmë ishte bërë më e thepisur. Tani ajo ndiente me cilën pemë mund të lidhte miqësi, cilat ishin kodrat e shenjta dhe dinte se pranë lumit gjendeshin krijesa të padukshme.

Hënën e përcillte për të vështruar ritmin e oqeaneve, që vinin dhe iknin dhe vinin prapë nën ndikimin e asaj shoqëruese besnike të Tokës, në oqeanin e vogël brenda damarëve të saj. Vetëm një javë, dhe do të vinte përsëri Hëna e plotë. Me këtë kulm hënor, vajzave të tjera u arrinin ditët e bardha, kur mitrat e tyre përgatiteshin për të krijuar dhe ushqyer jetë të re. Mara ishte e ndryshme. Hëna e plotë per të ishte e kuqe si ditët e gjakut femëror, të cilin meshkujt prej një kohe të papërfytyrueshme e kishin zili dhe që për këtë arsye kishin nisur ta imitonin duke e shndërruar në gjakun e vdekjes.

 

Dashuria

 

U ulën në breg të detit vajzat e reja dhe e rrethuan Shqiponjën për ta dëgjuar.

“Po çfarë është dashuria? Çfarë di për dashuri?

– Vajzat e dashura, pse nuk më bëni ndonjë pyetje më të lehtë? Për fat të keq nuk di t’ju tregoj se çfarë është dashuria. Vetëm mund t’ju tregoj se çfarë nuk është.

– Nuk është dashuri të rrahësh dhe të shash një fëmijë. Nuk është dashuri ta detyrosh të jetojë jetën tënde, ta realizojë ëndrrat e tua në vend që ta shikosh vullnetin dhe rrugën e vërtetë të asaj krijese, që ndodhet krejtësisht në mëshirën tënde”.

Vajzat e shikuan me sy të rrumbullaktë dhe bënë “po” me kokë. Njëra e futi gërshetin në gojë dhe e përtypi pak, tjetra u shtri në rërë mbi barkun, e mbështeti kokën në duart dhe i ngulte sytë Shqiponjës, e cila vazhdoi së foluri:

“Nuk është dashuri të detyrosh dikënd të bëjë dashuri, nëse më kuptoni. As nuk është dashuri ta kërcënosh me braktisje në qoftë se dëshira jote nuk plotësohet. Nuk është dashuri të bëhet dashuri pa respektuar njëri-tjetrin.”

Një vajzë bëri grusht, tjetrës i errësuan sytë. “As nuk është dashuri të mashtrosh, – thirri një vajzë tjetër.

“Ke të drejtë shumë, – iu pergjigj Shqiponja. – As nuk është dashuri të shkatërrosh ëndrrat, aspiratat më të mëdha, krijimtarinë, idetë e krisura të dikujt, në emër të dashurisë. As nuk është dashuri ta përdorësh tjetrin për qëllime vetjake. As nuk është dashuri të gënjesh, te bësh premtime të kota, të fshehësh një anën tënde të rëndësishme për ta mbajtur dashurinë; sepse kështu dashuria burgoset si një zog në kafaz ose theret si një viç në thertore.

– Po, pra, gocat e mia, ju kam dhënë disa shembuj se çfarë nuk është dashuria, por për t’ju treguar se çfarë qenka dashuria kam frikë të mos jem personi më i përshtatshëm, – tha Shqiponja dalëngadalë, me një zë të ngjyrosur prej njëfarë pendimi. Dallgët vazhdonin të rrokullisnin mbi plazhin.

“Po ti e do detin! – thirri befas vajza e ulur pranë Shqiponjës. – Dhe ti na do neve!”

Sytë e Shqiponjës u mjegulluan. E përqafoi vajzën, i tha: “ke të drejtë, faleminderit, ke të drejtë shumë”. Zuri të buzëqeshte si rrezet e diellit, i cili ishte i fshehur përgjysmë prapa reve nga hidhte vizatime të veçanta prej hije dhe drite mbi Malin e Lëkurësit.

 

Dashuri në kohën e kromit

 

“Kjo është një këngë e vjetër dashurie nga Bulqiza”.

Pse të duash një njeri kur mund të kesh krom të shkëlqyer?

Ki parasysh se qyteti ynë është një qytet pa këngë dhe pa pendë. Diku Skënderbeu ka marrë me vetë të gjitha shqiponjat kurse Athina ka marrë me vetë të gjithë bufat. Ja ku kemi mbetur ne, fëmijët e pluhurit nën diellin metalik të kromit.

Dashuria është mjet për të hapur tregje të reja. Muaji i mjaltit shërben për të rritur bleta, që përbëjnë një industri të fuqishme, që ndonjë ditë mund t’i bëjë konkurrencë kromit tonë të shenjtë. Edhe me ty mund të hap një biznes të mirë.

Të them të drejtën, e dashur – dhe mos harro se këtë fjalë e përdor vetëm sepse është zakon i vjetër –, unë nuk kuptoj përse më do. Si është e mundur të më duash mua? Si mund të duhen djemtë tanë, që kanë të gjithë një copë krom në gjoks dhe që megjithatë gjejnë gjithmonë ndonjë çupë që u bie pre?

Edhe ti më ke rënë pre vullnetarisht. E dashur, çfarë të bëj me ty? Në qytetin tonë nuk mësohet se si dashurohet. A nuk e ke parë pluhurin në sytë e mi? A nuk di se ne të gjithë i kemi mushkëritë plot me pluhur të shkëlqyer dhe që për këtë arsye ne pimë duhan që nga mëngjesi i parë deri natën vonë?

Por vajzat që arrijnë në qytetin tonë nuk lidhen me këto gjëra. Ato vijnë të gjitha nga jashtë, sepse vajzat tona na njohin dhe ikin. Ikin në rrafshet e jugut.

Më lejo të bëj diçka për ty dhe për biznesin tënd. Le të themelojmë një shkollë private për gjuhë të huaja. Do të kemi mësues të tjerë, ti do të jesh vetëm administratore dhe do t’ia japësh firmës emrin tënd. Investimet do t’i bëj unë. Ti di se do të bëja çdo gjë për ty.

Por pse ke ardhur ti? Çfarë do? A mos tallesh fshehurazi me ne burrat e mjerë me zemra kromi? A mos bën ndonjë kërkim shkencor për të ditur se si jetohet me një zemër të tillë? Të them që në fund nuk jetohet aq keq. Kursehesh nga ngarkesa psiqike, që mund të shkaktojnë sëmundje vdekjeprurëse. Jeton më gjatë dhe është më lehtë të bëhesh i pasur.

Atë fshat ku shkuam bashkë, ku e pamë fluturën, do ta rinovoj për turistët sepse më përket mua. Ujin e përroit do ta shesim në qytet në verët e thata, ndërsa fshatit do t’i vë emrin tënd, dhe do t’i bëjmë reklamë me fotot e tua. Mirë?

Megjithatë nuk di çfarë do dhe pse më do. Vajzat tona, që ikin të gjitha në rrafshet jugore, thonë se, neve jemi helm. Nuk di çka të them. Veç një: ti këndon bukur. Bravo.

Dhe kjo këngë që dëgjuam në radio atë ditë kur shkuam në fshat – a të kujtohet? Një këngë e vjetër dashurie, thonë pleqtë, disa prej të cilëve kanë ngulur këmbë të mbajnë një zemër nga mish dhe gjak. Dhe këta tinguj arkaikë më kanë prekur në një vend prapa copës së kromit në gjoksin tim …

 

Humbja

 

Ecte ecte ecte në mes të kodrave, me sy të ngulitur në dhe, për të kërkuar atë që e kishte humbur. Vazhdoi nëpër livadhin duke tundur një bar këtu, një lule atje. Kishin ikur të gjitha kafshët. Lepujve nuk u ishte mbetur koha për t’i mbushur stomakët. Lopët kishin hipur në kamion pa ditur se do të transportoheshin në qytet për t’u therur.

Predha nuk ndodhej në trupin e tyre.

Ai arriti buzë një perroi, u përkul dhe lau faqen. Ishte i djersitur. Mori frymë thellë për t’i mbledhur mendimet, për t’ia dalë zot panikut, që filloi të përhapej brenda tij.

Se kishte aq shumë shpjegime të mundshme përse nuk gjeti dot predhën e humbur nga pushka e tij. Mund ta kishte marrë me vetë ndonjë laraskë a ndonjë mi toke a urith, për shembull. Ose mund të kishte ndodhur ndonjë reagim kimik, kështu që predha tashmë ishte tretur në ajër apo ne dhe apo në kohë. Flitej për dhëmbët e kohës. Ose predha ishte tepër e vogël për sy pa syza apo mikroskop. Dhe askush nuk mund ta çonte në gjyq për vetë faktin se nuk posedonte mikroskop. Nuk ishte as dijetar as qytetar. U ndjeu i lehtësuar për të qenë vetëm fshatar, por ky lehtësim u zhduk shpejt në oqeanin e turbullt të panikut.

Se ekzistonte edhe një mundësi tjetër. Nuk përjashtohej dot, me gjithë përpjekjen, edhe pse ishte e pangjashme. Kishte aq shumë vende në botë ku mund të futej dhe fshihej një predhë, këtë e dinte nga filmat dhe nga fqinjtë. Disa fshiheshin nën qimet dhe pendët e sorkadhave dhe pulëbardhave. Të tjerët strehoheshin në muret e shtëpive. Disa prej tyre ishin dhënë pas një muzike që askush përveç këtyre predhave nuk e pëlqente: plasje xhamash.

Aq shumë strofka fshehjeje kishte, që ai i parafytyroi një pas një, për të penguar shpërthimin e pashmangshëm të njërit prej tyre në ndërgjegjen e tij të zgurdulluar: gjaku i të birit, i cili gjendej i shtrirë në pragun e shtëpisë me një vrimë në gjoks.

 

Një vit pas vdekjes sime

 

Sot po mbushet një vit që kam vdekur. Ditë e madhe është. Unë tërë jetën kam adhuruar dhe kremtuar me sa fantazi kisha, mbushjet e viteve. Tani mund të shtoj se edhe tërë vdekjen do ta mbaj këtë zakon. Si ta quaj këtë ditë? Ditëvdekje? Dikur, në jetë, në atë kohë ose në atë formë të ekzistencës, çdo gjë kishte emrin e vet dhe gjendej ashtu e gozhduar në mendje. Por vdekja është modi i paemër, i pafjalë. Nuk do të duhej të ishte kështu. Njeriu mund të sajojë dhe ka sajuar emra për çdo gjë. E kam dëgjuar me veshët e mi, që tashmë me siguri kanë pasuruar kuzhinën e ndonjë krimbi. Njeriu shpik një gjësend dhe menjëherë pastaj ia vë emrin, sikur të ishte lakuriqe gjëja pa emër. Ose sikur të ishte tamam e vdekur si unë në këtë ditë madhështore. Për të mos nxjerrë pa dashje vdekjen në jetë, njerëzit nuk pranojnë asnjë send të paemër si mysafir, as nuk populli më mikpritës që njoh dhe që dikur e kisha në gjak, në lëkurë, në tru, në zemër. Tani, pa gjak, pa lëkurë, pa tru, pa zemër, ku e kam tani Shqipërinë time? E kam në festat e krisura, të cilat për ju të gjallët, që nuk keni as haber as emër për rrethanat tona, duken absurde.

Kështu afrohet, për gëzimin tim të madh, ditëlindja e vizitës sime të parë në Sarandë, ku edhe tani kam prirje të kthehem vazhdimisht, ashtu si vajza e xhaxhait kombëtar kthehej gjithmonë te vila e thjeshtë; vetëm që tani askush nuk më sheh, askush nuk më flet, askush nuk më përqafon, sepse dhe sarandjotët e mi nuk kanë shqisa për të më vërejtur në formën time aktuale pa formë; dhe kjo më dhemb dhe do të me dhembë edhe më shumë më 10 janar.

Kështu lëkundem midis ditëlindjeve dhe ditëvdekjeve, dhe paradoksi më i madh i gjendjes sime është që vdekja dhe jeta kanë shkëmbyer kuptimet, sepse vdekja për mua është reale, ndërsa jeta, irreale. Prandaj vdekja e sotme i ngjan jetës së djeshme nga gjallëria që do të thotë “këtej”; kurse jeta e sotme i ngjan vdekjes së djeshme, që të dyja përbëjnë një “andej”. Dhe tani më ndodh aq shpejt se nuk i dalloj dot më të dy binjakët e pandashëm brenda çdo krijese, vdekje, jetë; dhe kjo ka qenë befasia ime më e madhe pas tranzicionit të madh: se kritere absolute për t’i dalluar nuk ka. Se jeta më është bërë vdekje dhe vdekja, jetë; se kriteret, që përpara dukeshin plotësisht të qarta, i kam marrë me vetë në anën tjetër dhe vazhdoj t’i përdor si përpara – sepse çdo gjë varet nga pikëpamja, dhe ne, qofshim njerëz ose krijesa pa emër dhe jashtë shqisave, mbesim gjithmonë me mendjen tonë, që na burgos në perspektivë.

 

Katalogu

 

Ajo ishte mërzitur me katalogun. Atje shkruheshin vetëm gjëra të parëndësishme si gjatësia, pesha, numri i gishtave, babai futbollist në kombëtare ose babai akademik. Ky lajmërim e kishte tërhequr. Babai akademik, mamaja studente e shkëlqyer matematike. Një çilimi me inteligjencë dhe me prejardhje të përzier mirë. Një qenie e vocërr me të cilën ajo mund të fliste në ditët e zbrazëta.

Në të kaluarën e largët ishte ilegale të blije fëmijë me katalog. Ajo nuk kuptonte se si njerëzit mund te ishin aq të ndërlikuar dhe aq budallenj. Në të vërtetë shitblerja e fëmijëve me katalog ishte një shpikje që njëherësh zgjidhte shumë probleme.

Gratë që nuk lindën ose që nuk gjetën dot burrin e përshtatshëm mund të kishin fëmijë sa të donin. Burrat po ashtu. Për burrat, mundësia për të porositur një fëmijë në katalog ishte një emancipim i vërtetë, me të cilin tejkalonin kufizimet e padrejta natyrore. Edhe për fëmijët ky shërbim ishte ideal. Nuk kishte më as abortime as fëmijë të padëshiruar.

Por katalogu nuk kishte folur për sa mund të bërtasë një fëmijë dhe sa erë të keqe lëshojnë pelenat. Nuk përmendeshin fare netët pa gjumë dhe ditët plot rrëmujë.

Katalogu nuk fliste për punë as lodhje. As nuk përmendte urrejtjen, që shtohej dhe rritej sapo të hapte gojën biri i akademikut dhe i studentes, dhe në çaste të tilla ajo e pyeste veten a do të kishte urryer më pak një fëmijë të vet.

 

Këtë e dimë

 

Këtë e dimë: një dritë vjen e shkëlqen dhe na lë përsëri në hije. Këtë e dimë: për jetën do të na duheshin muskuj shpirtërore të kategorisë së rëndë. Këtë e dimë: drita është ishull, errësira është oqean, dhe planeti ynë ka më shumë det sesa dhe. Këtë e dimë: koha kalon një sekondë pas tjetrës, ndonëse nuk dimë sa e gjatë është një sekondë, dhe hapësira nuk kalon si koha, por ndryshon më së shumti, dhe kush e kalon hapësirën jemi ne njerëzit e mjerë.

Këtë e pamë: palma në aeroport, barëra nëpër terraca, një këmbanë në qytet. Këtë e pamë: një zarf të madh nga Amerika nga bie një shqiponjë e lyer me ar. Këtë e pamë: nga një fytyrë e vuajtur del njerëzimi nëpër sy të ndritur ari të pastër.

Këtë na e treguan: se pas dimrit do të vijë pranvera, përherë e sivjet – por as nuk e pamë as nuk e dimë nga përvoja. Këtë na e treguan: Liria i ka rrënjët në gjak – por në gjakun tonë nuk vërejmë as Lirinë as Ilirinë as rrënjët e saj as ndonjë rrënjë sado pak të vockël. Se Liria nuk ka rrënjë, por krahë për të fluturuar aty ku vetëm Ajo dëshiron, pa na pyetur sa jemi të përmalluar për të.

 

Horizonti

 

Horizonti ishte i madh dhe i hapur. Tani u përkiste përsëri syve të tij pas një kohe tepër të gjatë, një horizont i përbërë nga pemë, kodra dhe përtej kodrave edhe deti. Horizonti ishte i tiji përsëri.

Shokët e kishin kërkuar me automjet dhe po niseshin rrugës. Modelet e makinave në rrugë ishin aq të vjetra sa në ditën kur dyert ishin mbyllur pas tij, ndërsa rrugët ishin ndryshuar, ishin bërë rrugë të mirëfillta. Por makinat nuk ndryshonin. Ishin ndoshta faktori me i madh i stabilitetit në Shqipëri.

Faktori më i dashur i shqiptarëve ishte kuptueshmëria. Asnjë popull tjetër në botë nuk kuptonte aq mirë sa lehtë shkëputej fija e jetës njerëzore dhe se për këtë arsye faji, edhe pse ekzistonte dhe peshonte pa dyshim, kurrsesi nuk mund të ishte absolut. Se çdo njeri, ky ishte fati i tij, mund të vriste, dhe kush nuk u bë vrasës kishte vetëm një fat më të mirë.

Duke i parë malet e thepisura të Tiranës në të gjitha anët përreth në horizont, aq të largëta dhe të larta dhe aq të bukura, ai ndjeu mirënjohje të thellë ndaj respektit që miqtë ia kishin treguar së shoqes. Me gjithë fatkeqësinë kishin vazhduar të blinin në dyqanin e saj. Tani e tutje jetën do t’ua përkushtonte shokëve, që nuk e kishin braktisur, ndoshta sepse ndjenin se nuk ishte cilësia e karakterit, por vetëm sasia e fatit të mbarë që i dallonte dhe i ndante prej njëri-tjetrit.

Po tani kjo ndarje kishte mbaruar. Horizonti ishte i pandarë, ishte i hapur dhe i madh, ishte i tiji përsëri.

 

Flokët

 

Kanë ikur flokët e mi, kanë rënë dhe kanë ikur. Kam ikur nga Portugalia dhe nga Heidelbergu, kurse punëtorët e minierave rrezikohen ende nga papunësia.

Kanë rënë dhe kanë ikur flokët e mi të gjatë. Kanë ikur nga Gjermania të gjitha vendet e botës: Persia, Portugalia, Kosova, Shqipëria, janë larguar në drejtime të ndryshme si një yll që eksplodon dhe që i shtjell pjesët përbërëse në periferi të kozmosit. Në fund ose në fillim fare ka ikur edhe Gjermania vetë.

Kanë rënë flokët e mi të gjatë e të mërzitshëm, si bora e mërzitshme, që binte gjatë duke mbështjellur në një zarf të bardhë fillimin e pranverës së pagjetshme. Kanë rënë si xhaxhi metalik kombëtar, që ra disa ditë para se bleva lule të bardha sepse kishte mbaruar lufta e Gjirit.

Por lufta e vërtetë e Gjirit, ajo e madhe, nga varej ekzistenca apo mosekzistenca e gjithë botës, së paku për mua, se ekzistenca e botës mbetet apo bie bashkë me ekzistencën e botëshikuesit, kjo luftë e Gjirit nuk kishte filluar ende, sepse kishin rënë ushtarë dhe bomba me uranium fukara dhe shishe të panumërta plastmase, por nuk kishin rënë akoma flokët e gjatë e të mërzitshëm, të cilët do të binin si pendë dhe si vendet e punës në minierat.

 

Qielli

 

Kur u linda, qielli u mbyll përfundimisht si kapaku i një kutie biskotash ku ne njerëzit ishim biskotat. Kapaku qiellor ishte gri dhe askush nuk dinte se kur do të hapej përsëri, ndërsa unë qiellin kurrë s’e kisha parë ndryshe nga ky kapak i përhershëm gri.

Para lindjes sime, kapaku mbyllej hera-here mbi njerëzit duke ua rrëmbyer frymën nga mushkëritë dhe frymëzimin per të kënduar. Por ktheheshin gjithmonë ditë të bekuara, kur ajo dorë e padukshme madhështore e ngrente përsëri kapakun, ndoshta për të vështruar se çfarë bënim ne biskotat e mjera. Ishin ditë prej një bukurie të rrallë kur në vend të kapakut shihej pafundësia, dhe pafundësisë njerëzit ia kishin vënë mbiemrin “e kaltër”. Dhe në mes, nganjëherë edhe në skaj të kësaj pafundësie jetonte Zoti dhe u tregohej biskotave në formë të një syri të zjarrtë, të cilit ia kishin shpikur emrin “diell”, për ta rimuar me “qiell”.

Unë të gjitha ato i mësova nga pleqtë te vatra, që tregonin rrëfime për të kaltrën dhe për diellin, të cilat me çdo vit që kaloi bëheshin gjithmonë e më të pabesueshme. Pastaj lexova për to në abetare. Meqë kapaku qiellor ishte mbyllur përfundimisht vetëm gjashtë vjet para shkollimit tim, abetaret ende nuk ishin korrigjuar. Fëmijët e tjerë shumë shpejt u mërzitën me ato histori pa lidhje me jetën e tyre. Unë jo. Lexova, mësova dhe hulumtova fshehurazi vite e vite me radhë.

E kështu ndodhi që ndonjë ditë gri kisha përfunduar raketën që do të shponte një vrimë në kapakun qiellor, një vrimë nga do të kthehej e Kaltra dhe bile-bile Syri i Zjarrtë.

 

Ndonjë e diel

 

E diel përsëri. Toni e urrente atë ditë të zbrazët, të pakuptimtë, dhe e urrente edhe më shumë njeriun që kishte shpikur një ditë aq të padobishme. Nganjëherë e urrente madje Zotin, sepse në kishë thuhej se e diela ishte dita e Zotit. Mund të ishte dita e çdo njeriu, dita e gjithë botës duke përfshirë edhe Zotin – me siguri nuk ishte dita e Tonit. Kurrsesi.

Por disi ndiente se kjo e diel ishte e ndryshme, aq e ndryshme saqë ia vlente që ndonjë shkrimtar ta lëvizte lapsin për ta kapur në rrjetin  e shkronjave. Toni kishte shkuar në banjo si çdo mbasdite, vetëm që banjoja e së dieles ishte banjoja në shtëpi. Në atë të diel misterioze, pra, kur Toni ishte ulur mbi ulësen e banjos si një mbret në fronin e artë, i vajti mendja për të dalë për ndonjë shëtitje. Ky qe përjashtimi i parë nga rotina diellore.

Bulevardi ishte i qetë si varr. Dhe qenkej në të vërtetë një varr i madh i injoruar, ku zvarriteshin kufoma dhe therej bagëtia në një flijim të madh. Por tash këto rite ishin mbytur në një monotoni të pluhurosur. As iriqët nuk shtypeshin dot më sepse kishin ikur jashtë shtetit.

Toni bëri hap pas hapi në bulevard, i cili gumëzhinte prej nxehtësie. Atje, mu në mes të xhadesë, gjendej një trëndafil.

Toni u shtang. Në librat fetare bëhej fjala për mrekullitë që kishin zakonin të ndodhnin të dielen. Këto historitë Toni i kishte barazuar me përrallat dhe i kishte përbuzur si ato tregime për gjëra të paekzistueshme, të rrëfyera prej njerëzve aq të paekzistueshëm sa për shembull nënat. Por para këmbëve të Tonit, mu në pluhur, ndodhej një trëndafil, që i buzëqeshte.

Toni e kapi, e futi mes dhëmbësh, dhe me ta vazhduar shëtitjen u përpoq të fishkëllente me lulen në gojë.

 

Tiranë 2000.