Sotir ATHANASI: Mbi një diskutim në kohën e… Konicës

Tregim i jetuar

Ajo ditë në dyqanin tonë në Pire nuk do të më mbetej në kujtesë, madje do të renditej me të tjerat ku mungesa e klientëve, si ditë e zakonshme, barazpeshonin zhurmat e së dielës dhe kërkonin me këmbëngulje qetësinë e gjithë javës.

E megjithatë, e veçanta, ashtu siç di ajo, përherë e vazhdimisht, vjen natyrshëm dhe pa asnjë pretendim. Por në kujtesën tonë, sidoqoftë, në mos zintë vendin e një ngjarjeje, të paktën një motiv përmendjeje ajo patjetër që do të kishte.

Kësisoj, hyri në lokal një blerës, të cilin e njoha se e kisha parë, me sa më kujtohej në mesin e orkestrantëve të Operës sonë në Tiranë.

Ai më kërkoi një disk folklorik, titulli i të cilit nuk më kujtohet. Duhet të shtoj se ne tregtonim filmin, CD me këngë, apo DVD, por edhe libra shqip. Këta të fundit, titujt e rinj i merrnim vetëm nga dy copë. Shiteshin ata, pastaj i përtërinim.

Unë kisha zgjedhur repartin e DVD-ve, të cilat kishin më shumë kërkesa. Kjo ishte arsyeja që diskun me këngë folklorike nuk mund ta dija e aq më pak ku ishte vendosur në “murin e rafteve”.

Të dy me blerësin kërkuam më kot në morinë e titujve.

Më në fund nxora celularin dhe marr në telefon djalin. Ai i kalonte në duar me qindra herë të dielave dhe sigurisht që i dinte me sy mbyllur.

Kur më në fund e gjetëm mbas shpjegimit të tij, mua më doli në shteg t’i drejtoja pyetjen e hedhur si diskutim nga intelektualët në vitet ‘30.

– Në kohën e Konicës, – nisa t’i them duke iu drejtuar me krye banakut të qelqtë mbushur me libra, ndër të cilët edhe i diplomatit tonë, – bëhej diskutimi: – Cili ka më shumë vlerë? Telefoni (i saposhpikur në ato kohë) apo muzika e Bahut?

Dhe shtova, për të mbajtur një krah. Dhe pikërisht më të pa’@argumentuarin:

– Muzika e Bahut, miku im, nuk do të na e zgjidhte problemin. Telefoni po. Ju sapo e morët në dorë produktin e tij.

Ai qeshi. Unë nuk isha gabuar sepse:

Kuptova që pyetjen e kisha lëshuar në prehrin e një kompetenti:

– Kjo që thoni është e vërtetë. Ashtu siç është e patundshme trinia e shenjtë: atit, birit e shpirtit të shenjtë. Telefoni ka kodin. Prej tij ka rrjedhur ai aparat. Bëhet fjalë për një lindje. Shkurt: I biri. Edhe ju këtë bëtë. Morët në telefon djalin. Domethënë pasardhësin tuaj. Atë çast m’u kujtua filmi mbi Moxartin:

– Domethënë se te Moxarti, momenti… në…

– Në fund të shkallëve, – plotësoi fjalinë ai për të shtuar: – Të atyre nja pesëdhjetë shkallareve tek nisi të ngjitej, kur dëgjoi tingujt e pianos dhe mbërriti për ta spostuar pianistin dhe për të luajtur vazhdimësinë e një pjesë të dëgjuar vetëm ato pak nota të fillimit. Ai pra, kishte kapur kodin e asaj vije melodike.

Se kaq i duhej për të gjetur vazhdimësinë. Dhe, më duhet të nënvizojmë se:

Pikërisht ky është treguesi i një të talentuari. Sigurisht, këtu bëhet fjalë për një gjeni.

Ai futi në qese diskun që ende e mbante ndër duar, kërkoi dy librat e Konicës, pagoi dhe përpara largimit shtoi:

– Por e tillë duhet të jetë edhe për çdo të talentuar.

…POR E TILLË AJO DUHET TË JETË PËR ÇDOTË TALENTUAR

Në vigjilje të KRISHTLINDJES, vajza ime na befasoi me një një surprizë që i kalonte ku e ku të gjitha të papriturat që kishim dëgjuar, për më tepër që bënte fjalë për fushën e artit. Dhe kjo është aq e vërtetë, sa edhe ajo mbrëmje e gëzuar për të cilën ishim mbledhur. Konkretisht: Në Londër qe filmuar programi i njohur edhe te ne në Top Channel: “TI KE TALENT”, ose “TI VLEN”.

Befas, del një fshatare, jo vetëm në paraqitje: veshje, krehje, por edhe në mendësi e të folur si të qe buzë ugarit me shoqet e saj. Por edhe me një shpengim e imunitet ndaj emocioneve diktuar nga vetësiguria e saj bërtitëse. E pse jo: disi rebele. U prezantua dhe kërkoi të këndonte.

– Çfarë ke përzgjedhur të këndosh? – ishte pyetja e kryetarit të jurisë.

Dhe ajo përmendi emrin e një këngëtareje tejet të paarritshme e të madhe në Amerikë.

Për tryezën e komisionit vlerësues, kjo deklaratë – bombë ishte e tillë si një profane e fushës të ndeshej në shpatë me Zhorzh Sandin.

Prandaj, jo vetëm ata, por e gjithë salla shpërtheu në ilaritet. Gjithsesi, e lejuan të provonte.

U shtyp butoni i lëshimit të zërit për orkestrën. Por, o Zot!

Tri sekonda më vonë, vetëm tri, sikur të shihnin një raketë të ngrihej në mes të sallës, një meteor, a yll, jo që KËPUTET, por që LIND diku nga asgjëja për t’u ngjitur në një galaktikë të re, si të ishte Sharlota e revolucionit frëng që sapo kishte vrarë Maratin, e gjithë platea e hodhi galerinë përtej. Për t’i lënë vendin kujt?

Një shpërthimi pa krisma, por me thirrje të zjarrta. E mbase më të gëzuarat që mbante mend ai habitat që nga ngritja e tij. Ishte habia për t’i lënë vendin kujt?

Një zëri melodioz e lehtësisht të dallueshëm, siç janë të gjitha JONET që këndellin një shpirt tek dëgjon të pabesuarën, por të mezipriturën, përgjigjen e dyshimit në dashuri me fjalët aq të zakonshme, por dridhëruese: “Po. Edhe unë të dua”.

Nuk mundën, megjithatë, të mbulojnë zërin e këngëtares së vonuar në kohë, që u përplasi çiltas talentin e saj.

Megjithatë, lotët e jurisë, por edhe të spektatorëve, si edhe tanët që ndiqnim nga ekrani këtë spektakël, nuk e zbusnin gjithaq dhimbjen, ndonëse të ngarkuar me ‘të ishin. Ata, përkundrazi, ia shtonin. Çfarë? VLERËN. Çmimin e madh të një shoqërie që, ndonëse tejet shpërfillëse për të qëmtuar talentin, por aspak e tillë kur atë e gjen. Madje e ngre në piedestal.

Qe e vërtetë ajo grua fshati dyzeteshtatëvjeçare, ashtu siç ishte i njëmendtë edhe shkëlqimi shumëngjyrësh i tërësisë së saj e po kaq e çuditshme e fantastike edhe gjindja fatmadhe e pranishme.

Ishte hera e parë që atë sallë e atë juri ne e pamë, jo vetëm për të mbushur kohën me një program që përfundoi në diçka, lidja e sëcilës ndonëse me dhimbje, trokiste në atë ‘institucion’ me emrin MENDËSI.

Sa shekuj larg qëndrojmë ne?

Domethënë shoqëria jonë shqiptare nga gjëra të tilla, të cilat jemi mësuar t’i gjejmë vetëm nëpër përralla: me Qerosë a Balozë, me Kreshnik e Shtirakë po deshe. Që vetëm HERONJ TË DITËS nuk mund të jenë. Skepticizmi im këtu duhet t’a ketë, mbase, me shumë të drejtë, origjinën. Tatëpjeta për një popull aty duhet të ketë konturuar zanafillën dhe mbrapshtësia, kjo fqinjë e rrezikshme, sigurisht, që aty banon, edhe pse s’kuptohet që troket bindshëm në prag…

Për ne, ajo mbrëmje, sikur të kishim parë lindjene KRISHTIT, nuk do të qemë më tepër, as të befasuar e aspak më të gëzuar.

Miqtë e mi, futuni në You Tube dhe shkruani: Susan Boyle. Të jeni të sigurt që do të dalë.

Do të më pëlqente të komentonit vëzhgimin tim.

Sa më përket mua, kujtoj porosinë e orkestrantit të operës shqiptare, aty në dyqanin tonë modest, lidhur me KODIN dhe fjalët e tij para largimit: POR, E TILLË AJO DUHET TË JETË PËR ÇDO TË TALENTUAR!

Gjenevë, 10 janar 2016

Please follow and like us: