Skandali i Nobelit në Letërsi 2018: Seksi trondit Akademinë Suedeze
Eric Runesson
Institucioni prestigjioz, i cili çmon Çmimin Nobel për Letërsi, njoftoi të premten zgjedhjen e Jila Mossaed dhe Eric Runesson, duke lejuar që ajo të rifillojë nga puna. Akuzat për përdhunim kundër Jean-Claude Arnault, afër akademisë, kishin shkaktuar mosmarrëveshje dhe kanë rezultuar në shtyrjen e një viti të shpërblimit për letërsinë. Pas skandalit të ndodhur nga Jean-Claude Arnault, Akademia Suedeze kishte parë numrin e anëtarëve aktivë të reduktuar në dhjetë, ndërsa statuti i saj kërkon praninë e së paku 12 vetëve. Diferenca brenda institucionit prestigjioz e kishte zhytur në trazirë dhe rezultoi në shtyrjen e një viti të Çmimit Nobel për letërsi. Akademia ka zgjedhur dy anëtarë të rinj, duke e lejuar atë të rifillojë, një vit pas lindjes së lëvizjes ‘MeToo’ dhe zbulimit të skandalit. Mosmarrëveshjet brenda akademisë me zbulimin e sulmit seksual nga z. Arnault, një francez pranë institucionit i martuar me një nga anëtarët e tij, kanë shkaktuar një përçarje serioze të brendshme. Disa prej tyre vazhduan të largoheshin, duke përfshirë sekretarin e përhershëm dhe pastaj edhe Sara Danius.
Amendimi i statuteve të Akademisë
Jila Mossaed
Zgjedhja e 70-vjeçares Jila Mossaed, një poete e lindur në Teheran, i cila shkruan në suedisht dhe persisht dhe ai i Eric Runesson, i lindur në vitin 1960, gjyqtar në Gjykatën Supreme Suedeze lejon akademinë të kthehet në kurumin e saj thelbësor. “Kemi bërë një rrugë të gjatë për të rikthyer besimin (në akademi). Gjërat tani duken më ndryshe”, tha Sekretari i Përhershëm i Përhershëm Anders Olsson.
Mbreti Carl XVI Gustaf, kumbari i institucionit, njoftoi në maj një ndryshim të statuteve të Akademisë: anëtarët e saj, të zgjedhur fillimisht për jetë, mund të japin dorëheqjen dhe të zëvendësohen gjatë veprimtarisë së tyre. “Zgjedhja e dy anëtarëve të rinj është pozitive. Shpresoj se Akademia Suedeze gradualisht do të rifitojë besimin në institucionin dhe se tani mund të vazhdojë punën e tij”, tha ai në një deklaratë. Zonja Mossaed zëvendëson shkrimtarin Kerstin Ekman, i cili u largua nga akademia në vitin 1989, pas refuzimit të Akademisë për ta dënuar në atë kohë një fatwa kundër shkrimtarit britanik Salman Rushdie. “Shkrimet e mia nuk janë njohur në vendin tim dhe kombi im i ri më ofron një nga pozicionet më të mira letrare në saj të tyre”, tha ajo. Jila Mossaed ka jetuar në mërgim në Suedi që nga viti 1986./le figaro. fr/
Kriza në Akademinë Suedeze të Nobelit vazhdon. Ndërsa shpallja e e këtij Çmimi botëror do të shtyhet për vitin tjetër, Akademia Suedeze është përfshirë në një ngërç të madh në jurinë që përzgjedh Çmimin Nobel në Letërsi. Pikërisht kur pritej që çështja t’i afrohej zgjidhjes, dje lindi një problem tjetër, teksa tre anëtarë hodhën poshtë lajmin se do të ktheheshin në Akademinë Suedeze.
Largimet e bujshme nga akademia
Sara Danius, gruaja e parë që kryeson akademinë që nga viti 1786, ka shkruar në Facebook me gërma të mëdha se ajo nuk kishte “asnjë plan për t’u kthyer”. Sara Danius u largua në Prill së bashku me Peter Englund dhe Kjell Espmark, pas një debati që përfshiu Akademinë Suedeze të Nobelit, reputacioni i së cilës është tronditur nga akuzat për ngacmim seksual të ngritura nga 18 gra kundër bashkëshortit të një anëtareje tjetër të akademisë, poetes Katarina Frostenson, i cili është tërhequr për një periudhë kohe. Englund shkruan në Instagram se ajo nuk do të marrë pjesë në asnjë takim, por do dëshironte të luante një rol konstruktiv në ringritjen e institucionit. Englund më vonë ka dhënë një deklaratë të përbashkët në emër të tre anëtarëve për Radion Suedeze, ku thuhet se lajmet e publikuara në media për kthimin e tyre ishin të pabazuara. “Ne ndoshta mund të marrim pjesë në votime më të rëndësishme”, thuhet në deklaratë. E përditshmja ”Svenska Dagbladet” raportoi për kthimin e tyre të enjten. Votat e tyre nevojiten për një kolegjium prej 12 vetash për të zgjedhur anëtarë të rinj. Katër vende janë të lira pas dorëheqjeve. Vetëm nëntë nga 18 anëtarët e akademisë të zgjedhur përjetësisht janë paraqitur rregullisht përpara pushimeve verore. Sesioni i vjeshtës i akademisë do të rifillojë më 6 shtator. Për shkak të krizës, akademia ka deklaruar se do të shtyjë deri vitin e ardhshëm njoftimin për laureatin e Nobelit për 2018.