Letër e hapur një eurodeputeti grek

Koço Kokëdhima

Disa ditë më parë, Parlamenti Evropian miratoi një rezolutë të raporterit Flackeinstein për ecurinë e Shqipërisë drejt integrimit në BE. Stafit të gazetës “Shekulli” i bëri përshtypje vota kundër e një eurodeputeti grek, Georgios Epitideios, prandaj i drejtoi disa pyetje për të kuptuar natyrën e këtij qëndrimi, i cili në fakt, nuk përfaqëson politikën e Ministrisë së Jashtme të Greqisë. Përgjigjet e deputetit grek na habitën, sepse kishin aromën e politikës greke të viteve 1900. U ndodhëm para një dileme etike: Ç’të bënim me intervistën ku shfaqeshin pikëpamje shoviniste dhe raciste në drejtim të shqiptarëve?

Zoti Georgios Epitideios thotë të pavërteta që ai vetë mbase i beson, por në sytë e lexuesve tanë do të dukej anakronik, shovinist dhe racist. Për të mirën e tij dhe të opinionit tonë që ushqen miqësi dhe dashamirësi ndaj popullit grek, me qëllim që të mos merrte pas përbuzjen e lexuesve tanë, vendosëm që të mos e botojmë intervistën. Por meqenëse, qëndrimet e tij eurodeputeti i mban edhe botërisht në sallën e Parlamentit Evropian, vendosëm t’i kthejmë përgjigje me këtë letër të hapur, e cila duhet të jetë në vëmendjen e Qeverisë shqiptare dhe Ambasadës së Greqisë në Tiranë. Së pari, ne e falënderojmë zotin Georgios Epitideios që u tregua i disponueshëm dhe iu përgjigj redaksisë së Shekullit.

“Unë i jam përgjigjur të gjitha pyetjeve tuaja në një mënyrë të sinqertë, jo në mënyrë politike apo diplomatike. Në një mënyrë që është e rëndësishme për fqinjët të cilët e njohin të vërtetën reale sipas fakteve. Është për ju që të dini se, unë nuk jam kundër pranimit të Shqipërisë në Bashkimin Evropian, natyrisht në një mënyrë që nuk do të shkaktojë probleme për Greqinë”, këtë koment e bën eurodeputeti për qëndrimet e tij ndaj vendit tonë. Por cilat janë faktet që na kujton ky zotëri që përfaqëson popullin grek sot në Parlamentin Evropian? “Kujtoj ekzistencën dhe vlefshmërinë e Konventës Ndërkombëtare të Protokollit të Korfuzit të vitit 1914 që parashikon autonomi me të drejta të plota kombëtare, arsimore, fetare dhe sociale për grekët e Epirit të Veriut. Statusi quo-ja arbitrare e “zonave minoritare” ku të drejtat e minoriteteve u jepet vetëm banorëve të 99 fshatrave në Epirin e Veriut, duhet të hiqet menjëherë”.

Kështu shprehet zoti Georgios Epitideios në intervistën e pabotuar. I themi këtij politikani, që evokon gjenocidin ndaj popullsisë shqiptare në jug të vendit, në Çamëri dhe Korçë vitin 1914, të dalë nga ëndrrat dhe makthet shoviniste që vijnë për shkak të edukimit të keq dhe miteve të krijuara në fillim të shekullit të kaluar. Të vijë në Shqipëri, të takojë minoritarët dhe të kuptojë se gjërat janë ndryshe, të shkojë në Çamëri dhe të shoh gjurmët e gjenocidit dhe spastrimit dhe nëse e ka të vështirë të kërkojë ndjesë, të paktën të reflektojë me heshtje. Nga ana tjetër, e falënderojmë eurodeputetin që nuk e mohon se ekziston Çështja Çame, ndryshe nga qeveria jonë, që bie dakord me palën tjetër, të mos e zënë në gojë. Ky është komenti i eurodeputetit grek për Çamërinë: “Çamët, kur përfundoi Lufta e Dytë Botërore, lanë zonat ku kishin jetuar dhe u vendosën në Shqipëri, për të shmangur gjykimin për krimet e luftës që kishin kryer. Pra, nuk e shoh se çfarë baze morale apo ligjore mund të këtë për pretendimin e pronave pas pothuajse 80 vjetësh.

Në këtë pikë, më lejoni të theksoj faktin se pas luftës, Gjykatat Speciale Greke për bashkëpunëtorët dha një numër vendimesh që shprehin konfiskimin e pronave të çamëve që kishin bashkëpunuar me pushtuesit. Çështja Çame është pra penale, jo civile. Për arsyet e mësipërme, nuk ka çështje Çame për Greqinë”. Nuk do t’ia vlente të merreshim për këtë temë me eurodeputetin, sepse edhe një fëmijë do t’i jepte një përgjigje normale dhe humane. Problemi është se këtë qëndrim e ka adoptuar edhe politika zyrtare greke. Është mirë që qeveria aktuale shqiptare, negociatorët e marrëveshjes me Greqinë të mbajnë parasysh këto ide që ka pala tjetër dhe të mendohen mirë para se të vënë firmën në atë copë letër. Ndryshe, ai nënshkrim do të kujtohet në shekuj, njësoj si ai protokolli famëkeq që solli dhjetëra mijëra shqiptarë të masakruar dhe toka të lëna jashtë trungut të atdheut. Çështja Çame nuk mund të injorohet dhe të trajtohet sikur nuk ekziston, sepse është realiteti i një populli të nëpërkëmbur; nuk mund të shkëmbehet si resto për probleme të tjera të pazgjidhura mes dy vendeve; nuk mund të arkivohet. Populli shqiptar i Çamërisë duhet të gëzojë të drejtat themelore të njeriut, të pronësisë, të përdorimit të gjuhës amtare etj, sipas standardeve evropiane të BE.

Kjo çështje do te shtrohet në tryeza kombëtare dhe ndërkombëtare, nga Tirana zytare, e cila do të detyrohet të hapë sytë dhe t’ i përgjigjet aspiratave te kësaj pjese të kombit tonë, deri në rregullimin e plotë të statusit të tyre. Eurodeputeti ka edhe një mendim për Kosovën, aspak të ndryshëm nga ai i diplomacisë greke, por të veshur me mitet e serbëve. “Le të mos harrojmë se Kosova është djepi i kulturës serbe, historisë serbe. Prandaj, mënyra me të cilën u krijua ky shtet nuk mund të pranohet lehtë nga Serbia. Për më tepër, kjo pengon vendet e tjera që të njohin shtetin e Kosovës (përfshirë Greqinë)”, shprehet eurodeputeti grek. Për ata që nuk e njohin Georgios Epitideios, theksojmë se deputeti i Parlamentit Evropian i përket grupimit të së djathtës ekstreme, “Agimi i Artë”. Ai është një gjeneral i ushtrisë greke në pension. Fakti që ai përfaqëson një rrymë antishqiptare të kristalizuar në Parlamentin grek dhe reflektohet deri në Parlamentin Evropian, nuk është vetëm çështje e opinionit tonë, por duhet të përballohet në mënyrë institucionale nga shteti shqiptar. Ky lloj nacionalizimi i verbër, për shkak të votave dhe nevojave të politikës së brendshme greke, reflektohet, ndikon dhe helmon edhe marrëdhëniet zyrtare mes dy vendeve. Pa pranim, trajtim dhe zgjidhje të Çështjes Çame, nuk ka zgjidhje të drejtë të çështjes sonë kombëtare, nuk ka zgjidhje të pranueshme të të drejtave të cenuara të shqiptarëve në Ballkan.