Spiuni që erdhi nga Lindja dhe shkatërroi karrierën e Kancelarit të Gjermanisë, Willy Brandt
Asnjë agjent sekret i Gjermanisë Lindore, deri në atë moment, nuk kishte arritur të afrohej aq shumë me dhomat e pushtetit të Gjermanisë perëndimore. Protagonist i kësaj ndërmarrjeje qe Günter Karl Heinz Guillaume. Ja sesi ia arriti.
Në Bon, në orët e para të mëngjesit të 24 prillit 1974, policia e Republikës Federale të Gjermanisë procedoi me arrestimin e Günter Karl Heinz Guillaume dhe të bashkëshortes së tij Christel. Çifti akuzohej për spiunazh dhe tradhëti. Në horizont profilohej një skandal me përmasa të mëdha, që do të trondiste themelet e sistemit politik të Gjermanisë Perëndimore. Në fakt, Guillaume nuk ishte vetëm një prej spiunëve të panumërt të Lindjes të infiltruar këtej Perdes së Hekurt, por ishte edhe një prej bashkëpunëtorëve më të ngushtë të Willy Brandt, Kancelar i Republikës Federale të Gjermanisë dhe idhtar i së ashtuquajturës Ostpolitik, domethënë i politikës të prirur ndaj hapjes kundrejt vendeve komuniste të Europës Lindore. Për dy vite më radhë, Guillaume i kishte qenë këshilltar, kishte pasur akses në dokumenta sekrete, në dokumenta të ndjeshme, në letra që shkëmbenin krerët e qeverisë lidhur me çështjet më delikate dhe deri në planet më të rezervuara të NATO-s. Të gjitha lajme që falë tij mbrrinin në Berlinin Lindor dhe më pas përfundonin padiskutim në skrivanitë e drejtuesve të shërbimeve sekrete në Moskë.
Sharmi i spiunit
Po si kishte arritur një agjent i Gjermanisë Lindore të mbulonte një post aq të rëndësishëm nga ana tjetër e Murit? Me fillimin e Luftës së Ftohtë ishte shkaktuar një konfrontim jashtëzakonisht i ashpër midis shërbimeve sekrete perëndimore dhe atyre të vendeve komunist, në një kuadër ideologjishë të ngurta të vëna përballë njëra tjetrës. Nga njëra anë, të dy blloqet kërkonin që të mbroheshin nga kundërshtari dhe, nga ana tjetër, ta penetronin me të gjitha mjetet në dispozicion të spiunazhit agresiv. Sidomos në Republikën Demokratike Gjermane (DDR), STASI (Ministria për Sigurinë e Shtetit) ngarkoi shërbimin e vet të spiunazh – kundërspiunazhit (HVA,Hauptverwaltung Aufklärung), i drejtuar nga enigmatiku Markus Wolf, që të ndiqte dy misione jetike. Në frontin e brendshëm, të kontrollonte nga afër të gjithë qytetarët, duke kërkuar që të individualizonte elementët e “ftohtë” ose ata armiqësorë ndaj regjimit, duke spiunuar edhe persona të konsideruar vetëm potencialisht të dyshimtë (midis të cilëve artistë, gazetarë dhe drejtues). Kurse jashtë vendit, Wolf duhej të kërkonte të aktivizonte një infiltrim të paprecedent në aparatet më të rëndësishëm të Republikës Federale, jo vetëm për t’i njohur përpara kohë lëvizjet e Bonn (kryeqytet i Republikës Federale Gjermane) dhe të botës së lirë, por edhe për të kërkuar të “influencojë” përgjegjësit politikë perëndimorë, me qëllim që të siguronn lëshime dhe cedime në favor të vendeve komuniste. Një sistem që i siguroi STASI-t suksese spektakolare. Parti politike dhe institucione të Gjermanisë Federale rezultuan të infiltruara rëndshëm. Nga ana tjetër, Markus Wolf përdorte mjetet më origjinale e më të papritura, duke ju drejtuar deri edhe “romanticizmit”, boll që të arrinte objektivat e paracaktuara. Kështu, agjentë sekretë të pashëm (të quajtur në mënyrë domethënës Romeo) ju vunë prapa sekretareve beqare dhe jo më të reja, por që qenë bashkëpunëtorë funksionarësh të lartë apo përgjegjësish politikë të nivelit të lartë në Gjermani ose në pjesën tjetër të Perëndimit. Shpesh Romeo i radhës arrinte deri sat ë martohej me viktimën e tij, duke e demonstruar për vite të tëra një bashkëshort romantik dhe i ndjeshëm,ndërkohë që realisht kërkonte të vilte – nëpërmjet bashkëshortes – lajme të dobishme. Në mënyrë spekulare nuk munguan edhe Xhulieta të pashme, të stërvitura për të joshur diplomatë dhe ushtarakë perëndimorë që në shtrat demonstroheshin shpesh mjaft llafazanë. Suksesi më domethënës i Markus Wolf qe padyshim infiltrimi i realizuar nga Günter Guillaume në majat e Kancelarisë Federale.
Ngjitja drejt majës
I lindur më 1927 në Berlin, sipas sipas disa historianëve (në mënyrë të veçantë Götz Aly), Guillame kishte aderuar në Rininë Hitleriane nga 1944 deri më 1945. Por në mbarim të luftës nisi të shfaqë simpati për komunistët. Pasi ka bashkëpunuar për disa kohë me një gazetë të Berlinit Lindor, midis viteve 1950 dhe 1956, rekrutohet nga shërbimi i spiunazhit të STASI-t. Në vitin 1951 u martua me Christel Boom, edhe ajo një agjente në shkollën e Markus Wolf. Në përfundim të formimit, çiftit ju besua një mission afatgjatë: të bëheshin fillimisht “oficerë trajtues”, domethënë rekrutues spiunësh të rinj në vend, dhe më pas të integroheshin në teksturën politike dhe sociale të Republikës Federale për të kërkuar të ngjiteshin në majën e institucioneve. Nga ana tjetër, të dy dukeshin të aftë e të përgatitur dhe dukeshin edhe shumë të lidhur ne planin profesional dhe personal. Në vazhdën e qindramijëra gjermanëve, që përpara ndërtimit të Murit (u ngrit në vitin 1961), kaluan nga Berlini Lindor në Berlinin Perëndimor, Guillaume dhe Christel nuk patën vështirësi ta arrinin Republikën Federale Gjermane. Pas një qëndrimi të parë në Berlinin Perëndimor, u transferuan më pas në Frankfurt mbi Main, ku ndërmorrën me profesionalizëm të lartë aktivitetin e tyre sekret. Në fillimim menaxhuan një kafene, ku u çmuan për ngrohtësinë dhe disponueshmërinë e tyre, kështu që u afruan me Partinë Socialdemokrate (SPD) për ka konsoliduar përfundimisht koperturën e tyre. Në politikë ditën të dy që të binin shpejt në sy për impenjimin dhe përkushtimin e tyre. Kështu ai, pasi kishte siguruar role me përgjegjësi të ulët, u bë në vitin 1964 këshilltar komunal, ndërsa ajo pati detyra të rëndësishme në sektorin administrative. Një çift i vlerësuar dhe përtej çdo dyshimi. Nga ana e tij, Günter ndiqte pa hezitim ngjitjen e tij drejt majave. Në vitin 1969 drejtoi fushatën elektorale e Ministrit të Transporteve Georg Leber, i cili ia vlerësoi shumë dhuntitë prej organizatori dhe promotori. Kështu, pas zgjedhjeve, Guillaume u shpërblye me emërimin si këshilltar ekonomik e financiar pranë Kancelarisë Federale. Objektivi ishte vërtet shumë afër. Atëhere dyfishin përpjekjet e tij dhe, i ndihmuar edhe nga cilësitë e tij të padyshimta intelektuale, idhtar i shtirur ideologjik për vlerat perëndimore dhe dashurinë pas punës, në vitin 1972 u bë këshilltar personal i Willy Brandt, ish kryebashkiak i Berlinit Perëndimor, i emëruar Kancelar në vitin 1969. Në Berlinin Lindor, Markus Wolf fluturoi nga gëzimi. Pas shumë vitesh në pritje, më së fundi mund të thoshte se projekti i tij ishte realizuar me sukses. Kishte vendosur një gurin e tij përkrah njërit prej drejtuesve më të rëndësishëm të Europës Perëndimore dhe të botës së lirë.
Apogjeu dhe rënia
Falë postit të tij për shumë vite, Guillaume praktikisht i përmbyti shërbimet sekrete e Republikës Demokratike Gjermane me një lumë dokumentash skerete lidhur me SPD-në, qeverinë e Bonn, NATO-n, raportet franko – gjermane dhe Europën. Letra me rëndësi kapitale si, për shembull, letra personale e Richard Nixon për Brandt lidhur me dispozitat përfundimtare rreth dispozitivit të ri të sigurisë së NATO-s përballë forcimit të lajmëruar ushtarak të bllokut lindor. Por kundërspiunazhi i Republikës Federale Gjermane kishte filluar ta nuhaste rrezikun dhe të aktivizohej, duke konstatuar rrjedhje të pashpjegueshme lajmesh. Siç ndodh shpesh në çështjet e spiunazhit, qe fati që i dha një dorë investiguesve lidhur me gjurmët e spiunit. Dy agjentë të “trajtuar” nga Guillaume u zbuluan dhe u arrestuan. Njëri kishte shkruar në disa letra pikërisht emrin Günter, kurse tjetri numrin e tij të telefonit. Një element i mëtejshëm fatlim qe se spiunazhi gjermanolindor kishte një zakon të çuditshëm: e kishte normë që t’u dërgonte agjentëve të tij urime për ditëlindjet. Tani, shërbimet e Bonn kishin konstatuar se disa prej këtyre telegrameve të urimeve, të interceptuara dhe të dekodifikuara, i qenë dërguar një çifti jo të identifikuar spiunësh, ditëlindjet e të cilëve korrespondonin pikërisht me ato të Guillaume dhe të bashkëshortes së tij. nga ky moment, të dy filluan që t’i nënshtroheshin një survejimi të rreptë. Shumë prej investigatorëve dyshonin se bëhej fjalë për të njëjtit njerëz. Këshilltari “personal” i Brandt dhe drejtuesja e devotshme administrative e SPD-së qenë spiunë? Nuk ishte e mundur. Duhej të kishte ndonjë gabim, ndonjë keqkuptim. Megjithatë, konfirmimi përfundimtar erdhi nga kundërspiunazhi francez që kishte individualizuar dhe kapur një agjent të Lindjes, të cilin shpesh Guillaume e përdorte si korreir. Me pak fjalë, të gjitha të dhënat përfunduan duke u rakorduar: nuk mund të kihej dyshime. Megjithëse pa dashje, Brandt i lejonte këshilltarit të tij që t’i kalonte informacione sekrete armikut. I duhej dhënë fund kësaj situate të rrezikshme.
“Artizanë të paqes”
Më 6 maj të vitit 1974, pak ditë pas arrestimit të Guillaume, i mbërthyer nga skandali, Willy Brandt u detyrua që të japë dorëheqjen: tashmë ndodhej në qendër polemikash shumë të forta politike e diplomatike, që e vunë në krizë Partinë Socialdemokrate dhe në convulsion të gjithë botën politike të Republikës Federale Gjermane. Përfundimisht, kërkohej nga shumë, Brandt e dinte apo nuk e dinte se kush ishte? Dhe politika e tij e hapjes ndaj Republikës Demoratike Gjermane ishte influencuar (apo, më keq, diktuar) nga një spiun i Berlinit Lindor? Arrestimi i Guillaume pati veç të tjerash efekte paradoksale. U lehtësua sit ë thuash ajo Ostpolitik që në fakt vetë Markus Wolf e dëshironte fuqimisht: rënia e Brandt dhe fundi i karrierës së tij nuk qenë sigurisht në interesin e Berlinit Lindor, i konsideruar si politika e hapjes e promovuar nga Kancelari Federal. Kështu, nëse afera Guillaume qe një sukses i jashtëzakonshëm në planin e teknikës së spiunazhit (pak agjentë kishin arritur të shkonin kaq lart në infiltrimin e institucioneve armike), përfundimi dramatik i saj mund të konsiderohet në fakt si një shuplakë politike për Republikën Demokratike Gjermane. Megjithatë, me tejkalimin e shokut të shkaktuar nga skandali, Ostpolitiku u rigjallërua gradualisht dhe me fakt më të madh (edhe në konsideratë të evolucionit të situatës ndërkombëtare) nga Kancelari Helmut Schmidt, pasuesi i Brandt, e ndjekur dhe e tejkaluar edhe nga Kancelari Helmut Kohl, që në vitin 1990 e udhëhoqi vendin e tij drejt ribashkimit. Guillaume u dënua në dhjetor të 1975 me 13 vite burg; bashkëshortja e tij Christel me 8 vite. Në vitin 1981, sipas një praktike të shpeshtë në shërbimet sekrete gjatë Luftës së Ftohtë, çifti u shkëmbye me 44 të dënuar të liruar nga Gjermania komuniste. Me rikthimin e tyre në atdhe, bashkëshortët – spiunë u festuan zyrtarisht si “artizanë të paqes” dhe u dekoruan me Urdhërin Karl Marx. Günter ju dha grada Kolonel i STASI-t dhe u konsiderua një pikë referimi për të gjithë agjentët në formim pranë shkollës së Markus Wolf. Protagonisti i një prej aferave më të bujshme të spiunazhit të pasluftës, simboli i ndarjes së Gjermanisë të shkaktuar nga Lufta e Ftohtë, jetoi aq gjatë sat ë asistojë në rënien e komunizmit dhe në shpërbërjen e STASI-t. vdiq në Berlin në vitin 1955, në një vend më së fundi të ribashkuar, ku fjalët “lindje” dhe “perëndim” qenë kthyer të kishin kuptimin e tyre original gjeografik.
(nga Storica)
Përgatiti: ARMIN TIRANA / Bota.al