Mehmet Kraja në Washington Post: S’kishim kohë t’i lexonim veprat e Peter Handke, se po kërkonim familjet tona në varret masive
Kreu i Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës, Mehmet Kraja, në një shkrim autorial të botuar në Washington Post, ka shtruar dilemën pse Nobeli iu dha një njeriu që lartësoi një kriminel lufte.
Kraja e nis artikullin e tij me përgjigjen që një qytetar bashnjak i kishte bërë pyetjes së shtruar në Twitter nga Komiteti i Nobelit, e që i ishte drejtuar ndjekësve “nëse ata kishin lexuar veprat e shkrimtarit austriak Peter Handke”.
“Jo, ne ishim të zënë duke kërkuar për familjet dhe miqtë tanë të varrosur në varre masive të cilat ai mohoi se ekzistonin”, ishte përgjigja e Emir Suljagicit, citon Kraja.
“Është ndjenjë që u përcoll gjerësisht në Ballkanin Perëndimor, një rajon që ende po rimëkëmbet nga një dekadë luftërash. Ende nuk kemi një pasqyrë të qartë të të gjitha viktimave të Slobodan Miloseviqit, diktatorit të ndjerë serb, politikat e të cilit Handke i inkurajoi dhe i miratoi publikisht”, ka shkruar Kraja, duke shtuar se “në pjesën tonë të botës, rreth 150,000 njerëz, kryesisht civilë shqiptarë dhe boshnjakë, u vranë në një luftë të pakuptimtë që riktheu kujtime për Holokaustin dhe Mesjetën përsëri në Evropë”.
Kryeakademiku Kraja, shton gjithashtu se sot akoma ka familje që ende mbajnë një copë leckë, një orë dore me baltë ose një fotografi të paqartë në kërkim të të dashurve të tyre.
“Dy dekada pas luftës, ka nëna dhe baballarë, gra, motra, djem dhe vajza që kalojnë çdo natë duke shpresuar në një trokitje në derë që do t’u sjellë atyre lajme për burrin e tyre të zhdukur ose djalin e tyre të rrëmbyer. Orë të panumërta janë kaluar ende nga shumë familje në korridoret e klinikave mjekoligjore, duke pritur një rezultat ADN-je në mënyrë që të paktën të kenë një varr të vërtetë për të vajtuar”, ka shkruar Kraja.
Kraja flet edhe për atë se ka gjenerata të tëra që kurrë nuk qenë në gjendje të shfrytëzojnë potencialin e tyre të plotë, sepse ishin dëbuar nga punët e tyre dhe u dëbuan nga shtëpitë e tyre në një fushatë të spastrimit etnik të udhëhequr nga Millosheviqi.
“Drejtësia nuk u është dhënë kurrë, sepse nuk ka drejtësi që mund të korrigjojë një humbje të tillë. Por për Handke, asnjë nga këto nuk kishte rëndësi”, ka shkruar Kraja.
“Unë nuk e di të vërtetën. Por unë shoh. Unë e dëgjoj. E ndiej. E mbaj mend. Kjo është arsyeja pse unë jam këtu sot, afër Jugosllavisë, afër Serbisë, afër Slobodan Millosheviqit”, citon Kraja të ketë thënë Handke në funeralin Millosheviqit.
“E bëri këtë pasi fillimisht shprehu kundërshtimin e tij për fushatën ajrore të NATO-s ndaj forcave serbe që synonin të ndalonin luftën brutale në Kosovë. Në një intervistë, Handke pretendoi se aleanca nuk po parandalonte një Aushvic të ri, por përkundrazi krijonte një të tillë”, shkruan Kraja.
“Kjo është arsyeja pse ne, viktimat e agresionit mizor nacionalist, e gjejmë veten të shtangur nga vendimi i jurisë së Çmimit Nobel, një institucion shumë i respektuar, për të cilin ne do të prisnim t’i mbështeste dhe mbronte shumë ideale që e detyruan botën perëndimore të ngrihej kundër të këqijave të luftës, për t’i dhënë çmimin e merituar atij që ka ideuar vdekjen dhe shkatërrimin”, ka shkruar Kraja.
Për Krajën, kjo protestë nuk ka të bëjë me Ballkanin perëndimor dhe përvojat e brezave që kanë jetuar nëpër ferr për shkak të Millosheviqit dhe mbështetësve të tij.
“Nuk është fjala për të sulmuar lirinë e fjalës ose lirinë e bashkimit, për të cilën ne gjithashtu kemi luftuar gjatë dhe është vështirë për t’u shijuar. Kjo protestë nuk ka të bëjë me një njeri që thjesht kishte mendime politike, bindje ideologjike apo kujdeset për atë që është moralisht e drejtë.
“Është protestë kundër shpërblimit të një shkrimtari që amplifikoi mbështetjen për një kriminel lufte dhe miratoi planin e tij të paramenduar për shfarosjen etnike dhe atë politike”, ka shkruar Kraja.
Implikimet e këtij vendimi, sipas Krajës, sjellin të keqe për të gjithë njerëzimin, sepse kjo inkurajon udhëheqës dhe shkrimtarë të tjerë në motive dhe prirje kaq të egra.
“Handke nuk ishte në anën e duhur të historisë në Kosovë ose në Ballkan; ai nuk ishte në anën e idealeve fisnike; në vend të kësaj, ai gjeti strehë në anën e errët të ngjarjeve tragjike në Ballkan”, shkruan Kraja.
Vullneti i Alfred Nobelit saktëson se çmimi duhet të shkojë për autorët që kanë “prodhuar në fushën e letërsisë veprën më të shquar në një drejtim ideal”. Ishte e vështirë të shihet se si vendimi i Komitetit të Nobelit për t’i dhënë çmimin Handkes shkon konform këtij vullneti në ndonjë mënyrë.
“Nobeli, përmes trashëgimisë së tij, i fshiu të gjitha kritikat, por ai ishte një Tregtar i Vdekjes për shkak të shpikjes së tij të dinamitit. Sidoqoftë, Komiteti Nobel për fat të keq – dhe në mënyrë të pashlyeshme – i është bashkangjitur Peter Handkes, një lartësues i Slobodan Miloseviqit, Kasapit të Ballkanit”, përfundon Kraja shkrimin e tij.