Poezia e Ismail Kadaresë vjen në greqisht nga Arqile Garo

Arqile Garo

 

Tetor

 

Ti ike udhës së pafundme
Ku zverdhin drurët gjetherënës
Mbi gjokse pellgjesh tani tundet
I arti medalion i hënës.
Lejleket ikën.
Fill pas teje
Si stof i keq u zbeh blerimi
Dhe ngjajnë toka, pylli, reja,
Me negativin e një filmi.
Tani në fusha shkoj menduar
Ku nis të fryjë erë e ftohtë,
Ku ca mullarë të gjysmuar
Duken që larg si Don Kishotë.
Ç’të bëj, po them me vehten time,
Në këtë orë të vonë të muzgut,
Ku qerrja baltave bën shkrime.
Të lashta sa të Gjon Buzukut?
Do të shkoj të ulem përmbi pellgjet,
Të pi në gjunjë duke rënë,
Në grykë e di që do të më ngelet
I ftohtë medalioni i hënës.

 

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ
Έφυγες… και στη στράτα εκείνη
όπου τα φυλλοβόλα ωχριούν,
μες τις λιμνούλες τρεμοσβήνει
χρυσή η μορφή του φεγγαριού.

Φύγαν κι οι πελαργοί, μ’ εσένα.
Η φύση πήρε χρώμα ανίας.
Και τα τοπία ξεθωριασμένα,
μοιάζουν μ’ αρνητικά ταινίας.

Κι είμαι μονάχος μες στους κάμπους,
κρύος ο αέρας, σαν και τότες.
θλιμμένες θημωνιές κουρνιάζουν,
και μου θυμίζουν Δον Κιχώτες.

Τι κάνω τώρα, αναρωτιόμουν,
στο μούχρωμα μες τη νυχτιά;!
Τροχοί στη λάσπη χαρακώνουν,
κείμενα, ιερογλυφικά.

Σε μια λιμνούλα, που να πάρει,
θα σκύψω και νερό θα πιω!
Σα μενταγιόν το κρύο φεγγάρι,
ωχ, θα μου μείνει στο λαιμό!

 

Mall

 

Ca pika shiu ranë mbi qelq.
Për ty unë befas ndjeva mall.
Jetojmë të dy në një qytet,
Dhe rrallë shihemi sa rrallë.

Edhe m’u duk pak e çuditshme
Si erdh kjo vjeshtë, ky mëngjes.
Qiejt e ngrysur pa lejlekë
Dhe shirat pa ylber në mes.

Dhe thënia e vjetër e Heraklitit
Seç m’u kujtua sot për dreq:
“Të zgjuarit janë bashkë në botë,
Kurse të fjeturit janë veç”.

Në ç’ëndërr kemi rënë kaq keq,
Që dot s’po zgjohemi vallë?…
Ca pika shiu ranë mbi qelq
Dhe unë për ty seç ndjeva mall.

 

ΜΟΥ ΛΕΙΠΕΙΣ
του Ισμαήλ Κανταρέ

Στάλες βροχής χτυπούν το τζάμι.
κι εσύ μου λείπεις ξαφνικά,
ζούμε κι δυο στην ίδια πόλη,
μα δε βλεπόμαστε συχνά.

Μοιάζει παράξενο, μα λείπουν
των πελαργών οι ιαχές.
Φθινόπωρο και το ουράνιο
το τόξο, λείπει απ’ τις βροχές.

Του Ηράκλειτου τα αρχαία λόγια,
θυμήθηκα μες τη βροχή:
«Οι ξύπνιοι ζουν μαζί στον κόσμο,
οι κοιμισμένοι μοναχοί».

Τι όνειρο βλέπουμε τάχα;
Πού ζούμε οι δυο μας νοερά;!…
Στάλες βροχής χτυπούν το τζάμι.
Κι εσύ μου λείπεις ξαφνικά.

 

Babai

 

Ai erdhi në mbrëmje i pirë
afër vatrës u ul, u step.
Kasketa e vjetër, e nxirë,
gazeta e ditës në xhep.

Pse kish pirë nuk e tregoi
nëna tha: “Ku ta dish”!
dikush vjershat e djalit të madh
në gazetë kritikuar kish.

Në klub plot potere të tymtë,
në gazetë i treguan një vend
dikush i kish thënë: “vate
dhe puna e djalit tënd”!

Për vjershat e djalit s’kish pasur
të veçantë interesim…
sonte ish herë e parë
në klubin e vogël plot tym.

 

Ο ΠΑΤΕΡΑΣ
Μεθυσμένος ήρθε μια βραδιά,
κι έκατσε πλάι στο τζάκι ο πατέρας.
Μαυρισμένη η τραγιάσκα, η παλιά,
στη τσέπη, η φυλλάδα της ημέρας.

Έγνεψ’ η μάνα: «ποιος ξέρει;!»
πότε δε μας είπε γιατί είχε πιει,
για τα ποιήματα του γιου του μεγάλου,
στην εφημερίδα ασκούσαν κριτική.

Στο θορυβώδη καπνισμένο καφενείο
την εφημερίδα του ‘δειξε κάποιος,
και είπαν οι άλλοι: «τζάμπα το σχολείο,
πάει κι αυτός, βγήκε σάπιος!»

Στα ποιήματα του γιου του ποτέ
δεν είχε δώσει κάποια σημασία…
κι έτυχε πρώτη φόρα, στον καφενέ,
μες στους καπνούς και την οχλαγωγία.

 

Ali Pashë Tepelena

Koka në Stamboll, trupi në Janinë,
Të vranë, Ali Pasha, të grinë.
Një varr i vetëm s’e nxinte dot lavdinë,
Lavdinë bashkë me mizorinë.

Midis dy kontinentesh gjerë e gjatë i shtrirë,
Si një mal ku era fryn e ulërin stuhia.
Zbardh mjekër e rrallë si bora në brinjë,
Si mjegull te koka të rri Vasiliqia.

Trupi në Evropë, koka në Azi.
Gjymtyrët po shqyejnë të shekujve jorganë.
Dalin diku këmbët, dorë e ftohtë qiri.
Në të çara vitesh nxjerr tym llullë e gjatë.

Koka në Stamboll, trupi në Janinë,
Të shtrinë Ali Pasha, të shtrinë.

 

ΑΛΗ ΠΑΣΑΣ Ο ΤΕΠΕΛΕΝΛΗΣ
Στα Γιάννενα το σώμα, στην Πόλη η κεφαλή,
σε σκότωσαν, Πασά μου, σε λιάνισαν Αλή.
Σ’ έναν τάφο μοναχά δε χωρούσε η δόξα,
η δόξα, η ασπλαχνία σου, μαζί τους και η λόξα.

Μες σε δυο ηπείρους, κουφάρι απλωμένο,
σαν βουνό ατίθασο, ανεμοδαρμένο.
Η αχνή γενειάδα σπινθηροβολεί,
σαν ομίχλη δίπλα σου, η Βασιλική.

Στην Ευρώπη ο κορμός, η κάρα στην Ασία,
τ’ άκρα σου ξεσκίζουν σεντόνια αιώνων.
Προβάλει το πόδι κάπου, τα δάχτυλα κρύα.
Ο καπνός του ναργιλέ στις σχισμές των χρόνων.

Στα Γιάννενα το σώμα, στην Πόλη η κεφαλή,
σε ξάπλωσαν, Πασά μου, σε φάγανε Αλή.

Në parkun që mbuluan fletët

 

Në parkun q’e mbuluan fletët
Të dy ne ecim qetësisht,
Pas shijes saj ka shtruar vjeshta
Qilim të verdhë natyrisht.

Dhe ndoshta si një ëndërr e zbehtë
Ju fanit një muzg i vonë
Ky park që kan’ mbuluar fletët
Ku pas kaq shekujsh ti po shkon.

Nga vagabondët me cigare
Ti mos u tremb e dashur kot
Imazhin tënd as dinosaurët
Shekuj më parë s’e shtypën dot.

Që ti të vije kaq e bukur
Me këta flokë, me këtë hap
Toka të egrën klimë e zbuti
Dhe akullnajat ktheu mbrapsht.

Dhe s’kish se si të ndodhte ndryshe
Të ndodhte ndryshe s’kish se si.
U desh të zhdukeshin përbindshat
Që te kjo botë të vije ti…

 

ΣΤΟ ΠΑΡΚΟ ΠΟΥ ΤΟ ΣΚΕΠΑΣΑΝ ΤΑ ΦΥΛΛΑ

Στο πάρκο με τα φύλλα σκεπασμένο,
εμείς τα δυο πηγαίνουμε αγκαλιά.
Και το φθινόπωρο αχνό και λυπημένο,
πάνω του έχει στρώσει κίτρινα χαλιά.

Κι ίσως, σαν μέσα σ’ όνειρο θαμπό,
στο μούχρωμα τ’ αργό να ξαναδεί,
στο πάρκο που το σκέπασαν τα φύλλα,
μες τους αιώνες να περνάς εσύ.

Και οι αλήτες, με τα μαύρα γένια,
εσένα αγάπη μου πότε μη σε φοβίσουν!
Ουτ’ οι δεινόσαυροι, παλιά, στα περασμένα,
το φάσμα σου δεν μπόρεσαν να σβήσουν.

Σαν για να ‘ρθείς εσύ στον κόσμο τούτο,
μ’ αυτό το βήμα, τα όμορφα μαλλιά,
η γης το άγριο κλίμα άλλαξε άρδην
τους παγετώνες εδίωξε μακριά.

Και πως αλλιώς να γίνει θα μπορούσε;!
Αλλιώς πως θα μπορούσε να συμβεί;!
Έπρεπε τα θεριά ν’ εξαλειφθούνε
απ’ τον πλανήτη, για να ‘ρθεις εσύ…

Nuset dhe dasmat

 

Të veshura me mjegull
Me copëra yjsh
Nuset e krahinave
Të Shqipërisë.

Aq të bukura dasmat
N’atë dekor të zi,
Sa që dhëndër to ndjeheshe
Njëfarësoj gjithsesi.

Si në polemin e luleve,
Që spërkat gjithçka,
Diçka nga yllësi e nuseve
Mbi supe na ra.

Ti trim që rri në shkallë
Pse rri i menduar,
Nëneja, që të ka djalë,
S’të le pa martuar…

Martesë shqiptare,
Dashuri e përgjithshme
Ikte vjeshta e dasmave
Dimri i luftës vinte.

Sa shpejt nxihej ari
Mbi stolitë e nuseve,
Kur pas marsit të armëve,
Vinte prilli i vejusheve.

Pastaj prapë vinte vjeshta,
Krushqit, valët, stolitë
Dhe dhëndurët mes tyre
Si meteoritë.

 

ΟΙ ΝΥΦΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΓΑΜΟΙ
Φορώντας την ομίχλη
με άστρα κεντημένη,
οι νύφες της πατρίδας μου,
ανέκαθεν κι εν γένη.

Οι γάμοι τετρακούβερτοι,
γλέντι, βιολιά, χορός.
Στο φόντο τον ολόμαυρο,
κι εσύ νιώθεις, γαμπρός.

Ω σαν η γύρη λουλουδιών
όταν παντού σκορπάει,
της νύφης η αστερόσκονη,
στις πλάτες σ’ ακουμπάει.

Κι εσύ παλικαράκι μου,
μη στέκεις κακιωμένο,
του χρόνου η μανούλα σου,
θα σ’ έχει νυμφευμένο…

Εχ! γάμος ηπειρώτικος,
έρως, ανταύγειες, θεέ μου!
Έπονταν του φθινόπωρου,
χειμώνας του πολέμου.

Γοργά μαυρίζαν τα φλουριά
στης νύφης το μαντήλι,
του Μάρτη τα όπλα έσπερναν,
τις χήρες του Απρίλη.

Χινόπωρο ξανάρχονταν,
ψίκια, χοροί τις νύχτες.
Γαμπροί εν μέσω που άστραφταν,
σαν τους μετεωρίτες.

 

Mësueset e fshatit

 

Në udhëkryqe ndanë xhadeve
Ditët e shtuna dalin shpesh
Dhe zgjatin dorën nga makinat
Herë dy nga dy herë veç e veç.

Po shpesh ata që janë brenda
Me njëri-tjetrin shkëmbejnë fraza
Si shumë pretendime kanë
Mor shoku Jani, këto vajza.

Dhe janë ata që bëjnë zhurmë
Që kanë për vete dyzet gojë
Që i shkruajnë letër presidiumit
Për një guzhinë po t’ju mungojë.

Dhe ato presin makinën tjetër
Atje në rrugë atje në shi
Ato të urtat gjer në dhembje
Të thjeshtat gjer në madhështi.

Tek presin, java që kaloi
Iu kujtohet si në tym
Klasa me nxënësit, gabimet
Q’u përsëritën në hartim.

Në mbrëmje radion dëgjon njëra
Tjetrës në mend i vjen sërish
Shikimi i fotoreporterit
Q’andej kaloj rastësisht.

Koha e fejesës i ka ardhur
Dikujt ndoshta i shkon çdo ditë
Pluhur i shkumësit, vello e bardhë
U bie mbi supe e i trondit.

Po s’ngrenë ato botën në këmbë
Në komitet në ministri
Ato të urtat gjer në dhembje
Të thjeshtat gjer në madhështi.

 

ΟΙ ΔΑΣΚΑΛΕΣ ΤΟΥ ΟΡΕΙΝΟΥ ΧΩΡΙΟΥ
Στης εθνικής τα σταυροδρόμια,
τα Σάββατα βγαίνουν αυτές,
κάνοντας σήμα με το χέρι,
πότε δυο – δυο, ή και μοναχές.

Συχνά, όσοι είναι μες τ’ αμάξια,
ένας τον άλλον ερωτάνε:
Τι απαιτήσεις έχουν πάλι
τούτα κορίτσια, βρε που πάμε;!

Και ειν’ αυτοί που φασαρία
κάνουν μέχρι το υπουργείο,
που φτάνουν μέχρι και στον πρόεδρο,
σαν τους χαλάσει ένα ψυγείο.

Και αναμένουν αυτές πάλι,
εκεί στο δρόμο, μες το κρύο,
άδολες, μέχρι που πονάει
ήρεμες, ως το μεγαλείο.

Αναπολούν την εβδομάδα,
που πέρασε, τους μαθητές,
την έκθεση, τα λάθη αράδα
που διορθώνουν τις νυχτιές.

Το βράδυ η μια ακούει το ράδιο,
η άλλη σκέφτεται ξανά,
το βλέμμα του φωτορεπόρτερ,
που ‘τυχε δίπλα να περνά.

Ίσως είναι καιρός για γάμο,
για κάποια ίσως ναν’ αργά,
της κιμωλίας η άσπρη σκόνη,
σκορπάει στους ώμους της, αχνά.

Μα δε χαλούν αυτές τον κόσμο,
στο δήμαρχο, στο υπουργείο,
οι άδολες, μέχρι τον πόνο,
απλές, μέχρι το μεγαλείο!…