‘Kënga e millonait’ e Kadaresë vjen në gjuhën greke nga Arqile Garo

Regjisori Arqile Garo, mjeshtër i përkthimit shqip, greqisht dhe jo vetëm, sot ka përkthyer në gjuhën greke poezinë e Ismail Kadaresë: “Kënga e millonait”.

Shihni më poshtë dhe origjinalin shqip.

 

ΤΟ ΑΣΜΑ ΤΟΥ ΜΥΛΩΝΑ
του Ισμαήλ Κανταρέ

Ηχεί στις μυλόπετρες,
άσμα όλο μεράκι,
σιωπηρός ο μυλωνάς,
κάθεται στο πράκι*.
Τον μίτο των σκέψεων
πιάνει και γυρίζει,
τα τσιγάρα σέρτικα,
ωχ, πως τα καπνίζει.

Άσπρη πάχνη τ’ αλευριού,
μαύρη η στεναχώρια,
στο στόμιο του τσουβαλιού,
τραβάνε τα ζόρια.
Με τις απαλάμες σου,
σφίγγεις το κεφάλι,
μα, τι τρέχει φιλέ μου,
τι ‘ναι τούτο πάλι;!

Ρέει αχνά τ’ αλεύρι,
ελαφρύ, λευκό,
εσένα την αγάπη σου,
νυμφεύουν στο χωριό.
Θα φτιάξουν μ’ εκείνο,
πίτα ή μπακλαβά
κι είναι η σιωπή σου,
βαριά, μυλωνά.

Το άσμα των μυλόπετρων,
στη νυχτιά αρμενίζει,
κι εσένα ο ήχος τους,
σου ξαναθυμίζει.
Πέρα στα παλιάμπελα,
πίσω από τα σιάδια,
τα χιλιάδες «σ’ αγαπώ»
τα φιλιά, τα χάδια.

Το άσμα απ’ το βαρδάρι*,
τη νυχτιά σκοτώνει,
γάμο στήνουν αύριο,
στου χωριού τ’ αλώνι.
Θα πουν τα τροπάρια,
διάκος και παππάς,
μα εσύ, μυλωνά μου,
εκεί δεν θα πας.

Με τις κορασίδες,
χορό δε θα στρίψεις,
εκεί μες το τσούρμο,
μπα, δεν θα τους λείψεις.
Στην οχλαγωγία,
κάνεις δεν θ’ ακούσει,
πως βογκάει ο μύλος σου,
στης νύχτας το πούσι.

Κροτούν τα βαρδάρια,
φτάνει εκεί θαμπός,
του κλαρίνου ο ήχος,
καρδίας σπαραγμός.
Ο γαμπρός αστεία,
λέει στην πεθερά,
το χαχανητό της, ωχ
καρφί: «χα, χα, χα».

Στο χορό του γέρου,
του προξενητή,
σκάει απ’ τα τσαρούχια,
του ερωτά η κραυγή.
«Γεια» των συμπεθέρων!
«Όπα» του κουμπάρου!
Κι έχουν τα σκαρπίνια τους,
τις σκιές του χάρου.

Και μόνο στη νύφη,
νεαρέ, θα λείψεις,
κόμπους στην ψυχή της,
θα γενούν οι τύψεις.
Πλάθει μες τα χέρια της,
κρούστα διπλωμένη,
τη μεγάλη σου καρδιά,
στα φύλλα απλωμένη.

Μα δεν θ’ αμφιβάλει
διόλου πλάι στο τζάκι.
μήπως μες τ’ αλεύρια,
έβαλες φαρμάκι.
Ξέρει την καρδιά σου,
ωχ, πως σε γνωρίζει,
το δηλητήριό σου,
δεν τήνε φοβίζει.

Πως μασάν το στάρι,
τα πέτρινα σαγόνια,
τέτοιο αλεύρι, σαν κι αυτό,
δεν είδαν τα χρόνια.
Την καρδιά πιο ευκολά,
θ’ άλεθες απόψε,
βάρυναν τα βλέφαρα,
τράβα πέρα, κοψε!

Μαύρη η πάχνη τ’ αλευριού,
λευκή η στεναχώρια,
το στόμιο του τσουβαλιού,
έφτασε τα όρια.
Τ’ αλεύρι του γάμου τώρα,
σου τρυπάει τα στήθη,
σε σκεπάζει ολόκληρο,
σαν πυκνή ομίχλη…

μυλωνά μου, τσίφτη.

Μεταφορά στην Ελληνική
Αχιλλέας Γκάρος,
Μάρτιος 2020

*πράκι – στην ηπειρωτική διάλεκτο το πρέκι.
*βαρδάρι – ξύλινο εξάρτημα του μύλου με το οποίο ρυθμίζεται η ποσότητα του σιταριού που πέφτει στις μυλόπετρες.

ISMAIL KADARE: KËNGA E MILLONAIT

Këngë e mokrave
sonte fund nuk ka,
ç’heshte pragut ti,
o mor millona.

I mendimeve
vargu nuk t’u sos.
cigare “diamanti”
ç’po tymos, tymos.

Herë zbardh mielli,
herë mërzia nxin
gojëhapurin thes
mbushin me mundim.

Kokën grushteve
të të bjere ç’e le
po përse, përse
millona, ti ç’ke?

Derdhet mielli,
miell i bardhë, oh
martohet në fshat
vajza që ti do.
Do të bëjnë me të
pite, bakllava
ndaj te pragu ti
heshte millona.

Këngë e mokrrave
sonte mbrëmjen mbush
ç’të kujtohet valle
me kokën në grusht?

Matane SMT-së
muzgu kaltërosh
kur puthte dhe
“të dua” thosh.

E trokashkave
kënga natën vret.
nesër dasmë ka
në lokalitet

Do të ngrejë dolli
një shok i byrosë
vetëm ti atje,
millona s’do shkosh

Në mes vajzave
s’do të hidhesh ti
s’do t’i vish ndërmend
askujt në gosti

Mes muzikave
s’do dëgjojë kush
si mulliri yt
sonte natën mbush.

Mes trokashkave
të duket sikur
i gërnetës vaj
mu në gjoks t’u ngul.

Do të hedhë atje
dhëndri një shaka
qeshje e vjerrës, ah
thikë: “ha, ha, ha”.

Vallen mblesi plak
do të hedhë pastaj
shkel opingë e tij
dashurinë e saj.
Thërrasin krushqit “Brom”
hidhen krushqit “Hop”
këpucët mbi gjoks
sikur hapin gropë.

Vetëm nuses ti,
djalo do t’i dhembsh
do t’i mblidhet shpesh
mu në gjoks një lëmsh.

Dorë e bardhë e saj
do hollojë byrek
zemra jote e madhe
shtrirë në ato petë.

Por tek sofra ajo
s’do dyshojë aspak
mos në miell ti
ke hedhur farmak.

Ta njeh zemrën ty
o mor millona
ndaj nga helmi yt
ajo frikë s’ka.

Ç’po përtypin grurë
nofullat me gur.
një miell si ky
ti nuk blove kurrë.
Më lehtë zemrën sot
kishe bluar ti
qepallat si plumb
të rëndojne tani.

Herë nxin mielli,
herë mërzia zbardh
thesi ja u mbush,
koka ty t’u var.

Tani miell i dasmës
mbi supe të ra
të mbuloi krejt
porsi mjegulla…

djalo millona.