Fotolajm/Naim Frashëri për kombin dhe fenë

Poemë nga: Naim Frashëri (e shkruar greqisht është botuar së pari në Bukuresht më 1886, me titullin “O alithis pothos ton Skipetaron”)
Përktheu nga greqishtja Pano Çuka

O ju bij të mëmëdheut, ju o patriotë trima,
Luftëtarë të dëgjuar edhe po kaqë të urtë,
Të bashkuar si vëllezër neve jemi kurdoherë,
Krahë të vendit të shtrenjtë edhe besnikë ndaj kombit.
Dhe kështu lipset të jemi, si përherë të bashkuar.
Ca më shum’ sot që tirani mezi mbahetë në këmbë,
Ne duhet edhe më fort të lidhemi që të gjithë,
Për qëllimin ton’ të shenjtë, në emërin e lirisë.
Ju, stërnipër të të Madhit Aleksandër e të Piros,
Të dëgjuar, të lavdishëm, ju, o bij të Skënderbeut,
T’atij burri të vërtetë, që në botë shok s’ka pasur,
Trima, shpresa dhe guximi kurdoherë të na prijnë
Dhe të gjithë me një mendje të bëjmë detyrën tonë.
Ne pellazgë kemi lerë para se të lindte hëna,
Kur Adami nuk ka qenë veçse ujë edhe pluhur,
Dhe të parët tanë s’ishin vetëm baballarë popujsh,
Porse ishin baballarë dhe të vetë perëndive.
Motit, gjuha jon’ e dlirë, gjuha jonë e pavdekshme,
E kulluara, e kthjellta, mahniti dhe perënditë.
Askush s’e mohon në botë famën e të parve tanë
Dhe punërat e shkëlqyera ua dëshmon historia.
Dikur në Azin’ e largët si shqiponja fluturuan
Edhe fronin e Dariut e përmbysën ata trima.
Duke thyer në betejat ç’qenë përsanë barbarë,
Dhe qytetërimin mbarë e shpëtuan nga rreziku.
Tjetër herë, si luanër, ata iu vërsulën Romës
Dhe romakëve mizorë më t’u kallën lemerinë.
Kush qe ai burr’ i huaj, kush qe ai maqedonas,
Që dikur grekët në luftë fund e krye i dërrmonte?
Dhe kush qe njeriu i shquar, që më kot grekët e thyer
U munduan me sofizma porsi grek ta paraqitnin?
Kur të huajt pa të drejtë rojën kishin masakruar,
Cilët qenë ata që Thivën e rrënuan po shtëpinë
E Pindarit nuk e prekën, sepse përnderonin muzat?
Ata s’qenë aspak grekër as dhe skitë, jo, nuk qenë;
Maqedonët tjetër s’qenë veçse baballarët tanë.
Shumë shkronjës si Plutarku, Demosteni dhe Straboni
Me shokët e tyre thonë se ngahera kombi ynë
Ishte si dhe sot fisnik, trim, hyjnor, i madhërishëm.
Si dhe ne, ata po qenë shqipëtarë të kulluar
Dhe shqiptari këtë emër e ruan, sepse e pat
Në flamur gjithnjë shqiponjën, shenjë force dhe fitorje.
Gjithnjë brenda Shqipërisë dhe Zeus’ i madh banonte.
N’atë të shenjtinë Tomor një tempull të bukur kishte
Dhe gjithë popujtë atje vinin me nderim të thellë,
Që t’i faleshin asaj perëndie shqipëtare.
Sikur të studiosh të urtin dijetar, Aristotelin,
Ptolemenjt’ e plot të tjerë, me kujdes, mirë edhe drejt,
Do mësosh se dhe i madhi Kostandin, pjellë dardani,
Fisit trim e të dëgjuar të shqiptarve i përkiste.
Edhe mbretëresha e grave të ditura të ksaj kohe,
Dora d’Istria, mos vallë s’ish bij’ e Shqipërisë?
Kurrë s’e harroi atdhenë të stërgjyshërve të saj
Dhe shkruan për “alvanitët”, siç i quajnë të huajt,
Sepse, si të huaj, emrin e vërtetë s’ua dinë.
Edhe thellë ndjen për fisin dashurinë më të kthjellët,
I këndon atij virtutet dhe i jep shpresa të vyera.
O sa kombe janë zhdukur si të qenë gjethe vjeshte,
Dhe sa kombe kanë lindur prej të tyreve rrënoja!
Kurr’ në shekuj kombi ynë s’ka ndryshuar dhe siç qenë
Ashtu mbetënë vetijat, gjuha, doket e zakonet.
Shqiptari është siç ishte në fillim, i pandryshuar.
Maqedonasit, ilirët e thesprotët e molosët,
Shqipëtar’ ishin të gjithë si edhe në ditët tona.
Kurrë dyndjet e të huajve s’arritën të shkatërrojnë
Kombin ton’ as gjuhën tonë dhe shqiptarët s’i ndryshuan
Kombësinë dhe zakonet e mënyrën e jetesës.
Veshur përherë me hekur, kordhëtarë ndër beteja,
Ishin gati dhe të vdesin për Shqipëri, mëmën tonë.
Për shqiptarët kurdoherë të huaj kan’ qenë grekët,
Edhe sllavët edhe keltët, edhe skitët e romakët.
Gjithë kombet nënë zgjedhë të romakëve u vunë;
Ndërsa shqipëtarët vetëm kanë luftuar hordhitë
E romakëve, si burra, me guxim e gjer në fund.
Sa beteja dhe sa luftra të përgjakshme kanë bërë
Baballarët tanë trima kundër dyndjeve barbare!
Ranë dëshmorë në luftë ata burra të vërtetë
Për mëmëdhethin e dashur, për lirinë edhe për nderë.
U mbyt në gjak mëmëdheu, armiqtë na e shkretuan,
Porse Shqipëria kurrë s’e duroi robërinë.
Askush nuk ka mundur kurrë që ta vërë nënë këmbë
Shqipëtarin e dëgjuar, këtë heroin e botës.
Në kohë paqe, i butë si qengj është shqipëtari,
Por në luftrat e betejat si luan i tmerrshëm bëhet.
Kur hordhi bishash të egra, që erdhën nga larg, nga Lindja,
Kundër botës u lëshuan edhe vendet po shkretonin,
Që të gjitha mbretëritë edhe kombet u tmerruan.
Bizantinët fanatikë, frikacakë, të pazotë
Për postin që kanë pasur, nuk u kundërshtuan fare,
Po ranë duke shpresuar në gjëra fyl e pa bukë,
Dhe u bënë ata shkaku i së rëndës robëri.
Turqit, bishat gjakatare, shkatërronjësit e botës,
Porsi ujqër të uritur njerëzve u shqyen zorrët.
Perëndimi mbarë dridhej nga të frikëshmit barbarë
Dhe Arusha u kish mbetur e vdekur, pa shpirt në duar.
Asnjeri guxim nuk pati t’i luftonte ato bisha,
Po ndërsa të gjithë ulën qafën nën zgjedhën e zezë,
Një komb vetëm i guximshëm, një komb trim, i papërkulur,
U rreshtua para tyre edhe më t’u kalli dërrmën,
Përsëri duke shpëtuar nga rreziqe të llahtarshme
Perëndimin që s’ia diti, të pabesënë Evropë.
Kush qe, vallë, atëherë ai prijësi i kombit,
Ai trimi sypatrembur dhe ajo shqiponjë mali?
Mos qe Marsi a Minerva, a mos qe Zeusi vetë?
Ti, o muzë gojëartë, që njeh mirë të vërtetën,
Thuaje emërin e ndritur, emërin e perëndijtë,
Këndo, o hyjni fisnike, trimërin’ e tij të rrallë.
Lëri mitet e Homerit për Akilin këmbëshpejtë,
Lër Eneun adhuronjës dhe përrallat e Virgjilit,
Se heroi i vërtetë tani njihet nga të gjithë,
Është prijsi i shqiptarve, është Skënderbeu i madh.
Lumthi ti, shpirt i pamort! Lumja ti, zemër hyjnore!
Ti, o emër shumë i dashur, emër hyjnor, aq i ëmbël,
Ti je shembull dashurie, ti je monument virtyti,
Manument patriotizmi, trimërie dhe lavdie!
Ty, o bir fisnik, i lartë, i atdheut të shumvojtur,
Shqipëtarët ta nderojnë emërin dhe kurdoherë
E shqiptojnë veç me lotë dashurie dhe respekti,
Se ta njohinë lavdinë, njohin bëmat burrërore.
Kur do vijë vallë dita të të ngrenë monumentin,
Të përgjunjenë me zjarr para këmbëve të tua?
Trimërit’ e tua, prijës, dhe fitoret legjendare
Ne, pasardhësit, na mbushin me guxim e burrëri.
Kur ti vdiqe, na ke lënë neve një atdhe të lirë
Dhe e lirë do të jetë Shqipëria jote prapë.
Varri yt siç i ka hije do nderohet mot e jetë.
Nëpër shekuj do të rrojnë emri dhe veprat e tua.
Pra, vraponi, o miq të mi, mëmëdhetarë vraponi,
Me një qëllim, një dëshirë, përpara për Shqipërinë!
O vëllezër shqipëtarë, o ju bij të mëmëdheut,
Ne të gjithë një komb jemi, një gjak, një fis e një farë,
Të gjithë të njëjtit shpirt e të njëjtës zemër jemi,
Ne kemi të njëjtat ndjenja dhe të njëjtën gjuhë flasim,
Ne nuk jemi kurrsesi as turq, as grekër, as sllavë,
Jemi vetëm arbërorë, shqipëtarë zemërtrima,
Dhe ky emër i nderuar, i lavdishëm ësht’ ngahera.
Kush s’nderon kombin e vet, ai ësht’ i ndyr,’ i poshtër,
Ai është gënjeshtar, është tradhëtor i ulët.
Mjer’ ai që i jep puthjen e tradhtis’ kombit të vet,
Mëmëdheut dhe të birit të të lartit zot në qiell!
Deri kur, o miq të dashur, do mundin këta të huaj
Të na kthejnë ne në kafshë me atë shkopin e Çirçës?
Deri kur për interesat e të tjerve do punojmë?
Pse të tjerve t’u shërbejë gjith kjo mendje e trimëri?
Mjerë ne! pse për të huajt kaq flijime e vetmohim?
O sa vepra madhështore kanë bërë shqipëtarët,
Por më kot, se të dobishme qenë vetëm për të tjerë!
Ne, medet, vam’ u shërbyem turqëve, vrasësve tanë,
Bishave t’egra mongole, që veç dëm na kanë prurë!
O miq, gjaku i shqiptarit është derdhur kurdoherë
Që të rrojn’ ata përbindsha, ata turq shkatërrimtarë.
Sa tmerr të ndihmosh armiqtë e atdheut tënd të dashur!
Dhe një gjë të till’ e bënë kaqë burra të dëgjuar!
Cilët qenë ata që jetë shtetit të turqve i dhanë?
Qyprylinjtë dhe të tjerë të gjith’ ishin shqipëtarë.
Shqipëria ime e dashur, mëmëdheu im i shtrenjtë,
Të kesh kaq burra në zë dhe të jesh akoma skllave!
Ti të kesh Mehmet Alinë dhe Ibrahimin me shokë,
Ata të shpëtojn’ Egjiptin dhe ti të tiranizohesh!
Ç’fat i mjer’, i mallëkuar, oh çfarë mynxyr’ e zezë!
Të kesh Boçarin, Xhavellën, Miaulin, Bubulinën,
E shumë heronj të tjerë, dhe ata të mos përpiqen
Për ty, Shqipëria ime, po për grekët e Greqinë!
O heronj të paharruar, u munduat kot së koti,
Me të shenjtin gjakun tuaj, me armët tuaja të lara,
Me atë gjuhën e shenjtë flaku zgjedhën tej Greqia.
Ju si burra të vërtetë me zell e me zjarr luftuat,
Po, për fatin ton’ të keq, përfituan ca të tjerë.
Dhe u shojtën për së dyti shpresat tuaja të shenjta.
N’atë vend që ju, o trima, e çliruat aso kohe,
Erdhën lajkësit e turqve, bizantinë dhe romej,
Fanarjotë dhelparakë edhe kalemxinj të ulët,
Komb’ i lirë, çobaxhinjtë nga qenë edhe nga s’qenë,
Me fjalë të tjera grekët, ata miqtë tan’ të mirë,
Dhe ju quajtën të huaj, ju thanë “palarvanites”.
Dhe ata mosmirënjohës, o sa keq, gërmuan varret
Dhe shpërndanë nëpër rrugët eshtrat tuaja të shenjta.
Vetëm rastësisht një herë ata shprehën të vërtetën
Se vërtet jeni shqiptarë dhe porsi të huaj jeni.
Të ushqesh në gji një gjarpër të helmuar, të pabesë,
Dhe të bëjë çmos ngahera si e si të të helmojë.
Ç’doni ju nga Shqipëri? Grekër, me siguri doni
Që të vrisni djemt’ e Piros fshehurazi me një tjegull.
Po të rremat, djallëzitë, asnjëherë s’japin fryte.
Gjer më sot, më thoni, vallë, sa bullgar’ u bënë grekër?
Kush kërkon që të këmbejë kombësin’, gjuhën e mëmës,
Të mohoj’ atdhenë, ndjenjat, ai do të jetë kafshë.
Si? Ju duket e arsyeshme, o filiza të Sokratit?
Dhe a është, vall’, e mundur të harrojë komb’ i tërë
Gjuhën e tij amëtare, t’i humbasë që të gjitha?
Fjalët ua mbuloft’ harresa, posht’ e rrema, djallëzia!
Ju kë quani si trima patriotë, kë nderoni,
Miltiadhn’, Themistoklinë, Qimonin, Epaminondën,
Apo Pausanin’ e ndyrë, Efialtin e pacipë?
Djallin që tradhton atdhenë nuk e do as mëma vetë.
A nuk është mëmëdheu më i dashur, i nderuar,
Nga çdo gjë e mir’ në botë, nga prindët e farefisi,
Nga fëmijët dhe nga miqtë? A ka ndjenjë më fisnike
Se ndjenj’ e atdhetarisë edhe se ndjenj’ e lirisë?
Si? Qenkemi ne grekër? Jo, më falni! Jemi vetëm
Alvanitër, miq të dashur, jemi vetëm shqipëtarë.
Çdo gjë tjetër është sharje, fyerje dhe blasfemi.
Të ndërrojmë emrin tonë kombëtar? Mos qofë thënë!
Ashtu si fjala grek është për ju e shtrenjtë, e dashur,
Dhe për ne fjala shqiptar është e shenjtë dhe e çmuar.
Nëse thoni që edhe ju jeni, gjithashtu, pellazgë,
Dihetë se pellazgjikë janë kaq e kaë kombe:
Italianët e francezët dhe psanjollët e të tjerë.
Pra, ju jeni italianë? Mos ju quajtën francezë?
Po, të gjithë jemi pjellë të Adamit e të Evës.
Porse çdo njeri një kombi i takon dhe një detyrë
Është e shenjtë dhe hyjnore: “Të luftojë për atdhenë!”
Jeni, thoni, të krishterë. Shumë bukur. po mos vallë
Duhet që çdo i krishterë të jetë dhe grek pa tjetër?
Evropainët që të gjithë janë, dihet, të krishterë,
Po nuk janë aspak grekë dhe as ndjenja greke kanë.
As Krishti as apostojtë s’kanë qenë kurrë grekë.
Kombësin’ e Jezu Krishtit që të gjith’ e dinë mirë.
A, qenkeni ortodoksë. Shumë bukur. Po dhe rusët
Dhe të gjithë sllavët rrotull gjithashtu jan’ ortodoksë.
Dhe ata ndaj fesë, ndofta, mund të jenë më besnikë,
Atëherë përse grekët nuk janë asfare sllavë?
Po atë besim e kishë kanë dhe grekët dhe sllavët,
Dhe, madje, armëtë sllave, mbrojtja dhe kujdesi i tyre,
Në çdo rast ndihmuan grekët sa u dhan’ e Thesalinë.
Po në vend që miq me sllavët të jenë, paskëtaj, grekët,
Në të kundërt, jan’ armiq dhe armiq të përbetuar,
Sepse dridhen se mos sllavët dhe ata i bëjnë sllavë.
Pra, o miq të dashur grekë, ju të krishterë të mirë,
Krishti tha: “Mos ia bëj tjetrit, atë që s’e do për vete!”
Atë që ju keni frikë se mos jua bëjnë sllavët,
Pse kërkoni kaqë fort shqipëtarëve t’ua bëni
Me gënjeshtra dhe intriga? Feja urdhëron: “Të duash
Dhe të afërmin si veten”, ndërsa ju të gjith’ i ndiqni.
Ju akoma keni grekër që në robëri rënkojnë
Dhe të tjera kombe doni vetë ju t’i robëroni?
Cilin? Këtë shqipëtarin? Këtë fatosin e dheut?
Edhe kur, në këtë shekull? Në këtë epokën tonë?
A e doni miqësinë edhe dashurinë tonë?
Hiqni dorë nga sofizmat, nga gënjeshtrat, nga mashtrimet.
Ne, o miq, jemi shqiptarë, ju helenë: Shqipërinë
Kemi ne dhe ju Helladhën; gjuhën tuaj ju, ne tonën.
Kështu vetëm mund të lidhet miqësia e vërtetë,
Ne me sllavët e me grekët, me të gjithë fqinjët tanë,
Duam të rrojmë ngaherë me harmoni, si vëllezër,
Veç e drejta e secilit gjithënjë të respektohet.
Sot tiranin e pret vdekja, pra nuk duhet të luftojmë
Si armiq me njëri-tjetrin; miq të jemi, në një mendje,
Mjaft kaq vuajtje që shkuam, mjaft kjo tirani e zezë,
Pa të marrimë sot frymë dhe lirinë të gëzojmë!
Poshtë, pra, trazirat, grindjet, rroft’ e qoftë vllazëria!
Nëse rrojnë disa grekë brenda Shqipërisë, vallë
Mos janë pak shqipëtarët që brenda Greqisë rrojnë?
Edhe shumë shqipëtarë rrojnë në viset me sllavë.
Poshtë duart, ju o sllavë, larg ju, larg nga Shqipëria!
S’ju arrijnë ato vise të paana të Skitisë?
Shqipëria shqipëtarve u takon, o miq të dashur,
Dhe askush nuk ka të drejtë që të kundërtën të thotë.
Nëse doni që të kemi dashuri mes nesh përherë,
Jetën të çojmë si fqinjë në mirëkuptim e paqe,
Edhe ne po këtë gjë shum’, o miq, e dëshirojmë.
Po në qoftë se ju doni të rrëmbeni trojet tona,
Atëherë, mos nuk është vdekja fundi i njeriut?
Zjarrin, pra, dhe le të digjet gjithë bota, anembanë!
Po të jetë se humbasim ne atdhen’ e dashur tonin,
Qielli le të përmbyset, me të edhe perënditë!
O, ju dashkeni që vendin e gjigantëve të zini,
Të atyreve që mundën e shfronësuan hyjnitë?
Ju, o fqinjët tanë, dhe ti o diplomaci dinake,
Binduni njëher’ e mirë dhe pa pikën e dyshimit,
Se shqipëtari atdhenë s’ia dorzon askujt e kurrë.
Ju atdhetarinë e tij duhet ta keni provuar;
Atë nuk e mposhtën shtete sado të mëdha, të forta,
Bizantinët e romakët, venedikasit e turqit,
Dhe na dashki që taninë para jush të gjunjëzohet?
Poshtë duart, që të jemi miq të mirë përngahera!
Mbi një mal’ të lart’ më shfaqet hieja e Skënderbeut,
Shpatën zhveshur mban në duar dhe dëgjoj një zë gjëmonjës,
Që me burrëri të madhe dhe duke rënkuar, thotë:
O djema të mir, ku jeni, ju o burra shqipëtarë,
Ju petrita zemërtrima të atdheut kaq të dashur,
Varrin tim vazhdojn’ akoma të huajtë të ma shkelin.
Turp për ju, sa turp, o burra, të lëngoj’ atdheu juaj!
Kudo hieja fanitet edhe malet po gjëmojnë.
Befas lart, që nga Tomori, një rrufe lëshon Zeusi
Dhe për gjithë gjakatarët gati zhdukjen e sigurtë.
Miqt’ e mi, mendohi mirë, të mos biem në lathime,
Se të gjithë, po lathitëm, do ta humbasim shpëtimin.
Perëndi, ndriçoji popujt, sill ti paqen në mes tyre
Edhe ndihi të fitojnë lirin’ e shtrenjtë të gjithë.
Solomon, mos ma pre foshnjën, mos e pre, n’emër të zotit,
Le të mbetet pjella ime e paprekur, pacenuar.
Dhe ju, perëndi të qiellit, ju o perëndi të paqes,
Jepjani mollën e sherrit drejtësisht kujt i takon.
O vëllezër arbërorë, shqipëtarë zemërtrima,
Të kaluarën e shihni, gjithashtu edhe të sotmen,
Po sakaq na lipset shumë të kujdesemi për nesër.
Të kujdesemi për gjuhën, për mësimin, mbrothësinë,
Për shpëtimin tonë, nderin, për lavdin’ e kombit tonë,
Se ky shekull, o vëllezër, është shekulli i dritës,
Dhe pa gjuhën e pa shkencën, pa shkollën e mbrothësinë,
Pa të mjafta dituri, sot asgjë nuk vlen në botë.
Pra, përpara, o vëllezër, ja se ku qëndron shpëtimi!
Ne kemi një komb të zgjuar, trim e që vështron përpara,
Edhe gjuha jonë mundet të punohetë paprerë.
Ne rrugën e mbarësisë mund ta ndjekim fare lehtë.
Pra, ç’na duhet, o vëllezër? Dashuri, bashkim, përpjekje,
Mençuri, barazi, punë, vëllazëri, një dëshirë,
T’i shërbejmë mëmëdheut me besnikëri gjithmonë,
Çdo kujdes, çdo gjë e mirë t’i blatohet Shqipërisë,
Për atë të të bëhet vetëm, për vëllezrit shqipëtarë.
Ne jemi një komb të gjithë, jemi bijt’ e një atdheu,
Një trup jemi dhe një zemër, jemi një fis e një farë,
Kemi një ide, një gjuhë, një palë doke e zakone
Dhe, së fundi, që të gjithë sot ne jemi në një mendje
Për të mirën e përbashkët, për lavdin’ e Shqipërisë.
Një perëndi që të gjithë kemi dhe të njëjtën besë,
Pa, secili, si të dojë le t’i falet perëndisë.
Që të gjitha fetë kanë veç një themel të përbashkët,
Ndërsa themel i themelit është vetëm njerëzimi,
Fjalëve t’armiqve t’egër kurrëmos u vini veshin,
Se ata duan gjithmonë me intriga të urrejtshme,
Me çdo mjet ta bëjnë fenë vegël të shkatrrimit tonë,
Ata duan të na ndajnë për të tyret interesa.
Duhet mbi çdo gjë, pa tjetër, kombësia të fitojë.
Në një kohë, në mesjetë, një ndikim të madh ushtronin
Barbaria, fanatizmi, errësira e padija.
Atëherë ne luftuam pa qëllim e kot së koti,
Për të huajt, për armiqtë e kombit, të mëmëdheut,
Porse sot më kot mundohen të huajt të na gënjejnë.
Shqipëtari mendjemprehtë kurrë më nuk do të mashtrohet
Dhe s’ka nge që të djersijë, të coptohet për të tjerë.
Çështjeve, siç është feja, sot me sot u kaloi koha,
Ajo sot është në zemër, në ndërgjegjen e secilit.
Feja e kohës së sotme është vetëm njerëzimi.
Hapësira e paanë është tempull i Krijuesit.
Natyra gjith’ anembanë është libri i tij i shenjtë
Dhe shkronja të atij libri janë trupat qiellorë.
Ndërsa si meshtar në tempull është shkenca, që njeriun
E afron tek perëndia, q’është gjithëçka në botë.
E të madhit zot fytyrë është drita që shikojmë
Dhe njeriu është korë edhe shëmbëlles’ e zotit.
Zemëra e tij e pastër është fron’ i perëndisë
Edhe vetëdia e tij një gjykatës brenda vetes;
E shpërblen për çdo të mirë, e mundon për çdo të keqe.
Sidoqoftë, gjithsekush çdo besim ta respektojë,
Fen’ e tij dhe fen’ e tjetrit; të mos bëjë dallim feje,
Sepse është e nderuar ajo që nderon dhe tjetri,
Sidomos çka respekton vëllai, djal’ i mëmës sate,
Që një gjak keni në deje, që ka shpirtin, gjuhën tënde.
Është e shenjtë dhe hyjnore çdo gjë që beson njeriu,
Çdo gjë që beson një popull dhe një shoqëri e tërë.
I mësuari, i urti është besimtar, po s’është
Fanatik dhe për besimet mendon pa paragjykime,
Ai s’është gojëprishur, egoist, rrugaç, mashtrues.
Mbarë bota flet për Besën dhe për nderin e shqiptarve.
Për vetijat, vllazërimin, harmoninë, miqësinë,
Dashurin’, afetarizmin, kombësinë, urtësinë,
Trimërinë dhe kujdesin për të mirën e atdheut.
Bota mbarë u njeh prirjen për liri, dituri, dritë.
Kështu, pra, çdo atdhedashës e ka zemërën plot shpresa,
Dhe me ne është përherë perëndia zemërbardhë.
Gjuha jonë, dituria, do të sjellin mbarësitë
E atdheutë fisnik, vllazërimin dhe lirinë,
Mirësitë, begatinë, vetë shekullin e artë,
Dhe, së fundi, sigurojnë qenien tonë në mes botës.
Ato do t’i japin dërrmën çdo armiku e tirani
Dhe në majën më të lartë do ta ngrenë ne, shqiptarët.
Rroftë, rroftë gjuha jonë! Rroft’ e qoftë Shqipëria!
Rroftë kombi yn’ në shekuj! Rroftë vllazërimi ynë!
Poshtë armiqt’ e tiranët! Poshtë grindja, errësira!
Rroftë Besa dhe liria! Rroftë drita, dituria!