GJUHA SIMBOLIKE SHQIPE DHE GJUHËT E TJERA KONVERTUALE (1)
Brahim Ibish AVDYLI
Maximilian Lambertz: “Historia e vërtetë e njerëzimit do të shkruhet vetëm atëherë kur do të marrin pjesë në shkrim shqiptarët”
Sa për të njoftuar publikun tonë lexues, po ua tregojmë peripecitë tona me gjuhën e parë e të folur të njerëzimit, gjuhën e vjetër, që është gjuha shqipe.
Disa thonë se ajo është shkruar nga Kongresi i Manastirit, më 1930, e disa thonë se ajo ka qenë e shkruar edhe më përpara, p.sh. nga Sumerishtja. Një analist të përkryer të saj e kemi në Shqipëri, e ai është miku im, Anastas Shuke. Disa të tjerë thonë se fillon të shkruhet nga Sankskritishtja. Ate e ka studiuar Gjegj Zheji. Ndër pasuesit e tij, po e theksoj Agron Dalipajn…
Është e vështirë që të lexohen mirë vizatimet e para, grafikat apo shenjat Thotit, pra gjërat e vjetra mija vjeçare. Qindra herë kthehemi në filllim.
Mija vjet më parë, kur ka filluar të flasë njeriu, e cila mund të quhet nga disa personalitete, e njërin nga këto personalitete po e parafrazojnë me fjalët e mira e qëllime të vërteta, ka qenë një gjuhë imituese e zhurmave natyrore, të cilën Fredi Balaj e quan si gjuhë onometopeike, të kuluar e gurgulluese, praktike dhe njërrokshe, sugjestionuese dhe dehëse,[1] si një oqean nga i cili formohen gradualisht provat e para të folura të njerëzimit. Në këtë kohë fillon gjuha e parë e njerëzimit, por gjuhëtarët e botës nuk kanë mendime të përbashkëta. Një pjesë e tyre janë rob të shkrimeve të vjetra, të nxjerra në opinion. Në radhë të parë, janë gjuhët artificiale. Ato kanë lindur shumë më vonë në histori dhe e kanë pasur qëllimin shkatërrues për gjuhët paraprake.
Mjerisht, pjesa dërmuese e shkencëtarëve bien pré e literaturës së lexuar greko-italiane. Ka gjuhëtar më të mirë e që janë shqiptar, si Spiro Kondo, Niko Stylo, Arif Mati, Eqrem M. Zenelaj, Mëhill Elezi, Dhimitër Pilika, Muharrem Abazaj, Anastas Shuke, etj. Anastas Shuke, e deshifron gjuhën sumerike, 5300-5200 vite p.e.s., ndërsa, për veten time, po e them se jam zhytur në alfabetin e parë të gjuhës shqipe, alfabetin diellor, që është 2000-3000 vite para gjuhës sumerike. Me këte, bëjnë 7300-7200 vite p.e.s.
Kodi i zbërthimit të këtij misteri të mbarë njerëzimit, zë fill me Fjalën. Zotri Kastriot Melushi, na e thotë:
“Çdo fillim ka të bëjë vetë fjalën. Në Bibël shkruhet se <fjala ishte e para dhe me te u bë gjithçka>…”[2]
Në fakt, gjuha shqipe ka qenë në fillim, në zanafillë, fjala e parë e Biblës, të shkruar në gjuhën shqipe, “Nephillim”, ndonëse është përkthyer në 2000 e sa gjuhë të botës, por këtë thënie shqipe dhe gege nuk ka mundur askush që ta përkthejë.[3] Dokumentohet pra se gjuha shqipe ua ka dhënë të gjitha gjuhëve të tjera rrënjët e veta, të cilat kanë lindur në radhë të parë nga gjuha shqipe, e ka marrë prej tyre këto fjalë me shtesa e papashtesa. Pa e njohur etimologjinë, nuk mund t`i studiojmë mirë këto gjëra të gjuhësisë.
Do të kthehemi më vonë te etimologjia dhe gjuhësia, por në radhë të parë të themi se pas Kongresit të Drejtshkrimit, të mbajtur në Manastir, sot nën Maqedoninë Veriore, me 1930, thika e dytë në zemrën e kombit shqiptar, vie nga këto dy “disciplina shkencore”, gjuhësia dhe etimologjia zyrtare e gjuhës shqipe, e cila mbikëqyret prej armiqve më të afërt me shqiptarët, në radhë të parë të të ashtuquajturëve “greko-serbë”; dhe e të tjerëve varg e vi, nga bota, deri te organizata ndërkombëtare, si OKB-ja, që e ka venë në listën e gjuhëve “të vjetra” gjuhën ruse, si “gjuhë zyrtare”, e nuk e marrin apo nuk e njohin gjuhën e parë të botës e të njerëzimit-gjuhën mëmë, gjuhën shqipe.
E dimë se Sorrosi është multimiliader i botës, por ai qe disa apo dhjetra vite finacon mafiet serbo-greke për ndarë në mes tyre kombin shqiptar dhe për ta sunduar Serbia e Greqia, përndryshe do të zhdukeshin si më të parat shtete. Zatën, ato i mbishikojnë “studiusit” shqiptarë dhe i dirigjojnë me duar të padukshme e indirekte, edhe “studiusit” e “mëdhenj” shqiptarë, si Eqrem Çabej, Anila Omari e Kolec Topalli, të cilët nuk e njohin etimologjinë dhe e nxjerrin “shkencërisht” shqipen 93% të huazuar dhe 7% e lënë në diskutim.
Nuk jemi të parët që kemi polemizuar gjatë këtyre viteve, madje një pjesë e jona është bërë themeluese e Akademisë Alternative Shkencore, që të kemi mundësi të konstatojmë mirë ndaj Kolec Topallit, Anila Omarit, e të tjerëve, si pjesëtarë të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë.
Po ua rikujtoj njëherë një nga shkencëtarët e albanologjisë, Akademikun e Shkencave dhe të Arteve të Kosovës, Akad. Prof. Dr. Idiz Ajetin, i cili thotë:
“Gjuha, si dihet, është një mrekulli e madhe, që e ka krijuar njeriu.”[4]
Pra, gjuha është e para që ia ka bërë të mundur njeriut që të dallohet nga bota shtazore dhe të quhet njeri, që di të mendojë e të flasë. I dituri do t`ua lë porosi përvojën e mirëfilltë të të gjitha gjeneratave paraprake dhe ta shprehë madje me shkrim miliona vite përpara gjeneratave të reja, në vazhdimësi. Njeriu i kohës sonë nuk e lodhë mendjen apo nuk e futë në punë aspak kokën të sqarojë shkencorisht pse na quajnë dardano-albanë, i pari fis nga territori i Yllirëve, me trekendëshin NISH-SHKUP-SOFJE, i cili ka qenë tekstualisht trekëndëshi më i mirë i krijimit të parë të gjuhës sonë, gjuhës shqipe[5]. Aq më pak, ata nuk i studiojnë mirëfilli iliro-shqiptarët, sikur të zgjoheshin më vonë e flasin jerëm, prej gjumit shekullor. Kjo po na kthen vetëm në fillim të shkrimit. Kodi i zbërthimit të çdo misteri lidhet me fjalën, si p.sh. te Gjegj Zheji, i cili thot se në qendër të librit të tij është “Fjala”. si në librat e shenjta.[6] Çdo libër i feve fillon me fjalën, shkrimin e leximin. Askush deri më sot nuk e ka ditur se në 12 pllakat e zmeraldit jeshil, të formuara prej një materiali, të cilave nuk u dihet përmbajta, e as që mund të asgjësohen, kjo sentencë së pari thuhet.
Në të vërtetë janë të bëra në atë material i cili mund t`u rezistojë të gjitha elementeve dhe substancave të botës, por në krye të tyre i kanë të shënuara fjalët profetike: “Lexo dhe mëso!”. Drita mbrenda ndërgjegjes të atij që di të lexojë përsëri rizgjohet, sepse drita e madhe, që është brenda njeriut, brenda zemrës, është drita e gjëdhendur në ato pllaka zmeraldi.
Këta pllaka sot janë qarta. Në radhë të parë janë sjellur në shqipen tonë e gegërishte, të përkthyera të gjitha pllakat origjinale, nga Dr. Maurice Doreal; në gjuhën italiane nga Elipo Lupo, e në gjuhën shqipe nga Skënder Hushi, i ndihmuar nga fëmijtë e tij, Erini dhe Romina, të shkruara prej Thotit të Atlantidës, 12.000 vjet p.e.s., i shpëtuar nga përmbytja e Atlantidës, në mes të Britanisë së Madhe, Irlandës e Islandës dhe Amerikës. [7]
Këto pllaka, të cilat mbahen ende sekret nga shtetet që i ruajnë, janë të mbushura me shenjat e gjuhës së parë simbolike të Thotit të Atlantidës nëpër të gjitha portat e këtyre simboleve, shkrimeve me alfabetin fonetik të tij, janë çelësi për të hyrë tek e vërteta, tek e drejta, tek hyjnorja.
Në të vërtetë, këto janë fusha mendimesh. Të gjitha ligjet e rregullat që evoluojnë midis njeriut material, shpirtëror e intelektual e fuqizojnë dëshirën e mëtutjeshme të dijes e studimit. Neve na futë pakrahasimisht etja për dijen e vërtetë, për diturinë e saktë, për njohjen sa më shkencore, për DRITË, për Diell, anipse nuk na e “dëshirojnë” në radhë të parë armiqtë e pakursyer, të cilët nga veriu e jugu çdo minutë të vetëdijes së tyre nuk i kursejnë të na e kthejnë kokën mbrapsht, pra në mosdije. Këtë etje të madhe nuk na e japin as shqiptarët “shkencëtarë” e as të huajtë, që kanë filluar vonë t`i kthejnë sytë nga kombi i shkapërderdhur nga robëria e pa shpirtë rreth e rrotull tij. Po e themi se ajo mund të dokumetohet në histori, me Lojërat Olimpike, 776 vite para lindjes së Krishtit, pra 2796 vite prej këtij viti, sepse armiqët tanë bëjnë përpjekje për të na lënë në “shekujt e errët”[8] dhe të fillojmë prej botimit në gjuhën artificiale “greke” dhe “latine”, të cilat kanë dalur prej shqipes, por e vjedhin këtë kohë dhe këto akte. Nuk u dashka që ta njohim të vërtetën!…
E vërteta është e vërtetë, sepse çdo lakim nga kjo ka të bëjë me lakimet e qëllimta, me gjënjeshtën e të pavërtetën. Në radhë të parë e kanë harruar “dijetarët” se kush janë ata që na kanë quajtur neve “albanë” , e studiusit e çështjes së albanologjisë, “albanolog”. Gjuha shqipe ka filluar të thirret nga latinët “gjuha albane” apo “Albanensis-e”, ndërsa “Albaniorum”– shqiptarët dhe “Albania”-Shqipëria.[9] Mos të harrojmë ato që i thashë më parë dhe kanë qenë të dhëna edhe në faqen time provizore, me të gjitha gabimet ortografike. Në të vërtetë, mos i harroni disa shkencëtar, si Maximilian Lambertz, me këtë thënie në krye të këtyre artikujve shkencor, apo të G. W. Leibniz, e të tjerë, që na i hapin sytë të shikojmë më tutje, apo më thellë, në kohëra më të vjetra. Po e marrim edhe një, nga kohët antike, Gaius Plinius Sekundus, i cili ka thënë se “ilirët e kanë krijuar të parin alfabet dhe romakët shkrimin e tyre e morën nga ilirët”. Ate e kanë patur nëpër duar prej themelimit të kësaj gjuhe (latine) dhe gjuhëve të dalura prej latinishtes, të krijuara më vonë.[10] Normalisht, nuk e përsërisin tjetër, përderisa nuk e thonë vetë shqiptarët.
Siç e thotë Akad. Prof. Dr. Idriz Ajeti, në këto qëllime nuk duhet të kemi as fijen më të vogël të tendenciozitetit dhe ta arrijnë nëpërmes të punës sonë sistematike, dhe pikërisht ata që janë të zhveshur nga paragjykimet.[11]
Çdo trajtim fillon nga gjeneza. Në këtë rast, nga gjeneza e parë e gjuhës shqipe. Niset nga hipoteza, nga ha-mendejt e njeriut, çka e ka bazë mendjen e njeriut, që di të mendojë e të shqyrtojë. Njerëzit e mëdhenj japin ato që ua zë mendja, si mendime e konkluzione të tyre, me aq sa e njohin dhe e dinë ata. Në lidhje me shkencën e historisë e të gjuhësisë, këto janë hipotezat e njeriut. Një hipotezë që nuk dëshmohet e vërtetohet si mendime të vërteta të njerëzve për këtë çështje, nuk ngrehen në teori. “Historia është mësuesja e jetës”, e thotë fjala e urtë latine. Ka mendime të shumta në botë për këtë çështje të gjenezës. Midis shkencëtarëve të ndryshëm të botës nuk mund të ketë pajtime të mira e të menjëhershme, por duhet të bëhen prova sa më të vërteta e sa më shkencore, që të arrihet një gjë e tillë.
Zgjidhja vie vetëm nga shkenca, siç thoshte Akad. Prof. Dr. Idriz Ajeti, sepse të painformuarit mund të ngatërrojnë çështjen, ashtu siç ndodhë me shumë probleme nga fusha e historisë e gjuhësisë, edhe me vetë çështjen e gjenezës së gjuhës shqipe.[12]
“Studimi i trashëgimisë kulturore të një populli ka për qëllim që përveç të tjerash, të dëshmojë vetëmohimet e tij të mëdha dhe qëndresën në mbrojtjen e të drejtave vitale dhe themelore për një jetë të denjë, njerëzore në trevat e tij të gjëra ku jeton me shekuj. Kjo është e nevojshme para së gjithash për ngritjen e vetëdijes së popullit, sidomos të brezit të ri.”[13]
Po e themi se janë të paqëndrueshme shumica e gjykimeve të tjerëve për çështjen e studimit të së kaluarës, në ate të cilën e kanë shkruar dhe po e shkruajnë mëtutje në librat e historisë, kulturës, gjuhësisë, etimologjisë, apo edhe në zbulimet arkeologjike, sidomos në parahistori, nga të ashtuquajturit “shkencëtar shqiptar”, por edhe botëror. Harrojnë ata se iliro-pellazgët janë kombi i vërtetë i tërë njerëzimit të botës dhe ai ua ka hapur sytë me anë të simboleve, e të cilat janë forma e parë e shkrimit apo grafikës së tyre, me të cilat lidhet koha e parahistorisë me kohën e epokës së re.
Nuk duhet te jemi kokulur ndaj këtyre shkrimeve, të cilat gjenden dikund e na shqetësojnë, megjithëse autorët aspak nuk i njohin gjërat e tilla, ose janë të “dërguar” përpara nga lëvizjet e tyre të mendimit dhe nuk e njohin të drejtën e të vërtetën shkencore. Gjuha e mendimit të vjetër njerëzor ka qenë mendimi simbolik, i shprehur me figura, me simbole, me grafika.
Shkencëtarët duhet t`i njohin këto gjëra. Nuk duhet të nisen nga mënyra e papërkufizuar, pa e ditur se prej ku janë nisur këta njerëz me këto gjykime. Nëse nuk e kanë zotëruar këtë disciplinë shkencore, apo e kanë lënë kështu prej mungesës së njohurive, ose prej rrugës së gabuar shkencore, e bëjnë me qëllim që ta shkatërrojnë këtë gjuhë të vjetër, gjuhën shqipe, që është gjuha mëmë për të gjitha gjuhët. Siç shprehet Taulant Hatia, në parathënien e veprës së Xhuzepe Krispit, duke rekomomanduar shkrimin e tij të gjuhësisë e albanologjisë “Memoria sulla lingua albanese”, të botuar në Palermo, më 1821, është gjuha shqipe nëna e gjuhëve[14] dhe kjo gjuhë jo vetëm që flitet ndër mija vjeçarë në Shqipëri, në Epirin Jugor apo Çamëri, në Maqedoninë Veriore, në Kosovë (që ka qenë më madhe, si Dardania), në Serbi, Malin e Zi, në Kroaci, në Italinë Jugore dhe Siçeli, në Turqi, pjesërisht në Bullgari e në Rumani, por flitet më pak në vendet e tjera të botës.
Ne, do të shohim këtë gjë më vonë, sepse janë shumë vende që e kanë për bazë gjuhën shqipe dhe harrojnë apo nuk e njohin shkencëtarët këtë gjuhë.
Nuk do mend se gjuha shqipe është gjuha e vjetër, është gjuha mëmë për të gjitha gjuhët; është baza e etimologjjisë së të gjitha gjuhëve prej Indisë e deri në Amerikën Latine; është gjuha e shenjtë fonetike e Thotit.
Kohët e fundit po vërtetohet se gjuhët e vjetra, psh. ajo sumerike dhe gjuha shqipe janë nënë e bijë dhe sumerikja është bija e shqipes.
Shkurt, po detyrohemi që të bëjmë një sprovë të denjë të kësaj teme. A do ta shohin apo a do ta pranojnë njëherë opinioni i gjërë shqiptarë e botëror vizionin tonë, kjo varet sa ne i gjurmojmë këto tunele të paditura shkencore dhe se sa janë të shkëputur nga politika ditore apo edhe nga injoranca që e ka mbuluar këtë shkencë të njerëzimit. Shkenca nuk varet nga persiatja e jonë dhe nuk varet nga mendimi i njeriut. Gjithçka që shkuhet prej atyre që quhen njerëz, janë mendime të njeriut, qoftë i pasur apo i mëkëmbur, prej klasave skllavopronare e deri më sot, të cilët i kanë mjetet në duar të tyre. Mendimi shkencor bazohet në teori të nxjerrura nga përvoja e gjatë e njeriut, e cila, na është e vërtetuar tri herë si mendim shkencor, si “e saktë”. Atëherë, kjo ka rrënjë të thella nga përvoja e gjatë njerëzore.
Çdo gjë që shkruhet nga njeriu, janë meditime të njeriut. Shkenca bazohet mbi fakte të dëshmuara, të shqyrtuara në të dhëna të dijeve e të së vërtetës. E vërteta e dijes, si ka thënë ndër të parët, Thoti, nga përvoja e jonë e hershme, është drita e vetëdijes sonë. Thoti, i pari i njerëzve, iliro-pellazgë, që flet shqip, e asnjë gjuhë tjetër, edhe nëse ka lindur prej Nënës e jo i ardhur prej ZOTIT, e çka është NJERI i takon NJERËZORES, prandaj njerëzorja e ka DIJEN e DRITËN, si ZANAFILË të veten, është përfshirë e tëra në DIJE TË NJERIUT, pra ai DI, është U DI, arbërisht, “Unë e DI”, siç thotë Xhusepe Katapano:
- a) u gdhi, agoi, u shfaq drita, u bë dritë;
- b) unë di, unë i njoh.[15]
Do të shohim edhe në vazhdimet tona…
[1] Fredi Balaj, “Gjuha që bota flet dhe simbolika e germave”, Fral 2000, Tiranë 2017, faqe 7.
[2] Kastriot Melushi, „Shqipja dhe e vërteta Biblike“, Geer, Tiranë 2014, faqe 20.
[3] Shikone shkrimin tim, në faqen e „web“-it provizor “Edhe njëherë për shqiponjën dhe shqiptarët-I”, të dhënë në http://www.brahimavdyli.ch/shqiponja-dhe-shqiptarët-1/ .
[4] Akad. Prof. Dr. Idriz Ajeti, „Për të vërtetën shkencore“, Akademia e Shkecave dhe e Arteve të Kosovës, libri 33, Seksioni i Gjuhësisë dhe i Letërsisë, Grafoprint, Prishtinë 2006, faqe 155.
[5] Shikoni po deshët veprën time, Brahim Avdyli, „Sondazhe për Kosovën dhe kufirin e saj“, SHB „Lena“, Prishtinë 2019, faqet 36-37.
[6] Gjegj Zheji, „Shqipja dhe Sankskritishtja“, Vëllimi i parë, Tertiumdatur, Tiranë 2005, faqe 11.
[7] Skënder Hushi, „Thoti i pavdekshëm na zbulon Atlantidën“, EMAL, Tiranë 2009, faqe 13-14.
[8] Shikoni veprën historike të Arif Matit (Aref Mathieu), “Mikenët-Pellazgët, grekët ose zgjidhja e një enigme”, Plejad, Tiranë 2008, faqe 23.
[9] Lexone po deshët pjesën IX, në faqen time provizore, „Evropa e Bashkuar dhe Shqiptarët- Shpallime për Evropën e Bashkuar dhe Shqiptarët, prej gjenezës e deri më sot“, pjesa e rishkruar e korigjuar, në http://www.brahimavdyli.ch , apo Engëll Sedaj,“Gjuha Latine, 10, për të gjitha gjimnazet”, Libri Shkollor, Prishtirnë 2011, faqe 234.
[10] Po aty, te ky artikull i imi, në faqen provizore https://www.brahimavdyli.ch/shpalime-për-evropën-9/ .
[11] Akad. Prof. Dr. Idiz Ajeti, „Për të vërtetën shkencore”, e cekur më lartë, faqe 14.
[12] Po aty, faqe 21.
[13] Po aty, faqe 22.
[14] Taulant Hatia, „Dy fjalë për autorin“ faqe 5-6, në veprën e Xhusepe Krispit, “Shqipja, nëna e gjuhëve/gjuha e lashtë e zanafillës me të cilën fliste Homeri”, Plejad, Tiranë 2009.
[15] Xhusepe Katapano, “Thot-i fliste shqip”, Botimet Enciklopedike, Tiranë 2007, faqe 37.
1) Xhuzepe Katapano, “Thoti fliste shqip”, fotokopje nga botimi në italisht, te Bardi Editore, si ilustrim;
2) Fredi Balaj, “Gjuha që bota flet dhe simbolika e germave”, Fral 2000, Tiranë 2017;
3) Fotokopja e shkrimit të Fredi Balajt, në librin e tij, dhuratë ndaj meje, me 9 maj 2019;
4) Fotografi e Gaius Plinius Sekundus;
5) E marrë nga Kenan Birkan, nga profili i tij i FB, figuara e kristalit të dukshëm, 1500 deri me 1200 vite para Krishtit, që nuk mund të bëhet as sot e kësaj dite me këtë material;
6) Disa detaje nga Alfabeti Fonetik i Thotit, i mbiquajtur fjalori egjyptian;
7) Për herë të parë botohet kjo figurë madhore e skulpturës së njeriut tonë me shqiponjë;
Thoti i Atlantidës dhe i Egjiptit, duke shpjeguar alfabetin fonetik të gjuhës së vjetër shqipe;