Rifat Ismaili: ÇATITË E KUQE TË FIRENCES

Përballë dhomës së tij jetonte një vajzë e hijshme. Nga dritarja e hapur ai e pa vajzën me gjithë ca shoqe të tjera tek luanin me jastëkë, qeshnin dhe flisnin me zê të lartë. Loja e tyre po bëhej gjithnjë e më e gjallë dhe më e zhurmshme. Sa po i pëlqente të shihte ato vajzat tek luanin me njëra-tjetrën dhe dëgjonin muzikë.

Nuk dinte ç’të bënte, ndaj ndezi magnetofonin e vogël dhe tingujt e Debysysë e sollën ca në vete. Iu kujtua vetvetiu, një varg poezie e një mikut të tij poet dhe e mori malli për të.

“Nuk gjej më as pulla me Klod Debusinë…”.

“Kushedi ç’ ben tani ai”, mendoi.

Atë çast iu kujtua dhe Ema, një vajzë që për të kishte provuar ndjenja dikur. Iu kujtua befas, ndërsa shihte ato vajzat nga dritarja që po zhvisheshin vetëm në të mbathura dhe po provonin fustanet e njëra- tjetrës.

Nisi të kujtonte ato pak gjëra që kishte bërë me Emën. Kishin pasur vetëm një njohje të shkurtër me njëri- tjetrin, me shumë do të quhej dashuri platonike, pastaj ajo ishte larguar per të shkuar në vendlindje dhe s’ishin parë më. Ishte mërzitur shumë, por e ndjente Emën në çdo frymëmarrje të jetës së tij.

Kështu janë dashuritë, të befta, të shkurtra. Pa  pergjigje. Hyjnë dhe dalin brenda zemrës. Femra është një motiv hyjnor kënge në buzët e nje burri. Ai gjithnjë e mbart mbi buzë këte motiv, të pashuar kurrë.

Dashuria e tij për Emën kishte qenë gjithnjë e drojtur dhe e heshtur. Nuk i kishte kërkuar kurrë asgjë asaj. E shihte tek vinte ne audicion atje në fakultet dhe admironte ne brendësi të qenies bukurinë e saj. I kishin mbetur në mendje veç ato pak orë të ndjenjes me të dhe sidomos ato vështrimet e saj të turbullta që dilnin nga ca sy të zinj, të mëdhenj.

Kishte gjithë ditën që rrinte i mbyllur në dhomë dhe shiu i imët e kishte bezdisur pamasë. Po i ftoheshin këmbët, se ndodhej prej kohësh i zbathur në dysheme, por nuk i bëhej të largohej. Tingujt e Debusysë dhe loja me fustane e vajzave e kishin vënë në ëndërrime.

Nisi të vështronte me vëmendje çatitë e kuqe të shtëpive dhe mendoi se ata që e patën ndêrtuar qytetin, e kishin dashur shumë atë. Kishte lexuar Danten, kishte kaluar madje dhe nga shtëpia e tij dhe brenda fantazisë kishte pritur të shihte poetin në portë. E habiste mendimi se fytyra të ngjashme me atë të Beatriçes, ai i kishte parë kushedi sa herë mbi Ponte Vecchio, ose në rrugë apo autobuz. Se vajzat fiorentine ngjanin dhe nganjëherë të gjitha ato i dukeshin vetë Beatriçja. Ai shkruante vargje, ndaj emra si Laura apo Beatrice, të cilat kishin vdekur aq shpejt, i kishin mbetur të kristalizuar në mendje.

Edhe Ema, pas përfundimit të studimeve ishte larguar dhe nuk kishte pasur forcë brenda vetes t’i shprehte dashurinë. Ajo i ishte bërë një qelq i qashtër brenda pikëllimit. Mori një cope letër dhe nisi të shkruante kujtimet e veta.

Ndodhej në Firence për një kurs disamujor pasuniversitar për historinë e letërsisë italiane dhe herë pas here e merrte malli për vendin e tij, Shqipërinë.

Ishte tetor. Ky muaj kishte filluar me shi dhe kështu ia kishte ënda të mbaronte. Gjate netëve dhe mëngjeseve, ujërat që shkarkoheshin nga qiejt nuk kishin të sosur. Muret e trashë të pallateve antike i ngjanin të ftohtë. Njerëzit, gjithashtu, i ngjanin mospërfillës. Vështronte me mall nga dritarja, qiellin e lagur, shtëpitë e trishtuara, dyshekun e tij ku qëndronte i hapur më dysh romani i Kadaresë “Koncerti…”. Kishte nisur të lexonte disa nga kapitujt e tij. Në ato fletë ku Maoja i kinezëve donte ta vriste letërsinë e kapte një rrëqethje e thellë. S’mund të lexonte më gjëra kaq të llahtarshme. Duke pushuar frymën një grimë i puthi të gjitha fletët e librit.

“Rroftë Arti, ku njerëzit shohin vetveten si në pasqyrë”, tha me vete. “S’ mund të ketë përmbysje, përderisa njerëzit ende jetojnë përmes fantazisë”, mendoi prapë. “Nuk ka për të patur kurrë thatësirë që të djegë arën e mendimeve që na lidhin me realitetin dhe përmes të cilave jetojmë. Sepse arti është si një zot që na jep të drejtën të jetojmë siç duhet”.

Nuk kishte ç’të bënte atyre orëve ku asgjë s’ lëvizte, ndaj e kaplonin mërzia dhe mendimet. I kujtohej Ema here pas here. “Ajo sikur e përbuzte këtë botë”, mendoi teksa pinte një gotë ujë dhe u nis të shkonte në banjo. “Kohëve të fundit ruante në trup një bukuri të trishtuar”… Ajo e përbuzte pavërtetësinë e njerëzve të shtirë, apo botën pa ndjenja- i ndryshonte kuptimin. Se ajo për të kishte qenë si një gjeraqinë e plagosur apo si një trëndafil petalembyllur. Ai Emën e pati njohur për një vajzë dhe poete të pazakonshme. Por ajo kishte patur fatin e Anës, tek “Dimri i madh” i Kadarese, i cili, më vonë tek ” Koncerti” i dha fund jetës së saj për të shuar konfliktet. Ema s’kishte vdekur, por ishte zhdukur nga jeta e tij përgjithmonë. Ishte si të mos ishte më. Por në botë, veç ai e kishte ndjerë që Ema kish qenë e bukur dhe e mirë. Të tjerët kishin dashur veç ta shfrytëzonin bukurinë e saj. Ndërsa ai kishte dashur që ajo të gjente rrugën e vet në jetë. Në çdo fjalë të saj kishte nënkuptuar nevojën për të qenë e lirë. E ç’të keqe kishte kjo?

Shiu binte e binte si më parë… Frynte erë dhe ca pikla arrinin gjer në dhomë nga dritarja paksa e hapur. Në ballkonin e asaj vajzës adoleshente që s’ia dinte emrin lulet qulleshin dhe dritarja e saj ishte mbushur me avuj… Silueta e saj shquhej turbull përkulur mbi një tavolinë studimi. Shoqet e saj ishin larguar dhe tani ishte ulur dhe po mësonte. Ajo sikur i ngjante Emës. Apo ashtu i dukej atij se kishte aq nevojë të kishte pranë një vajzë? Rrinte dhe përfytyronte piklat e shiut sikur ktheheshin në pupla zogjsh, ndërsa nëpër muret e dhomës iu shfaqen dhjetëra vizatime. Atë mbrëmje sikur mbretëronte për të diçka e rrallë. Ndjesia që pati lënë përgjysëm “Koncertin”, e bëri ta ndjente veten fajtor. Papritur iu kujtua Lasgush Poradeci, poezia e tij “Fluturimi”. Rrinte brenda magjisë së atyre vargjeve si kaprolli mes lëndinës.

Nga dritarja pa ashtu kalimthi vajzën që po zhvishej. I pati mbetur në trup vetëm një këmishë e bardhë si qumështi. Ishte si një verë e përzgjedhur, si ëndërrim i kuq. Ndonëse kishte bërë ndërmend të dilte mes shiut për të bërë dy hapa jashtë, një forcë e pavetëdijshme e kishte mbërthyer në shtrat. Ishte gjë e ëmbël, por dhe e pikëllueshme tek vështronte intimitetin e vajzës.

Nxorri nga frigoriferi shishen e verës dhe rrëkëlleu disa gllënjka me etje. Po bëhej gjithnjë e më i ndjeshëm ndaj saj. Rrinte shtrirë duke shfletuar herë pas here faqe librash. Vajza veshi më pas një triko të kuqe dhe qëndroi për një kohë të gjatë në skrivaninë e studimit. Kohë më kohë hidhte flokët e gjatë mbi supe duke i përthyer me dorë. Ose vështronte ëmbëlsisht drejt dhomës së tij sepse e kishte nuhatur që prej  atje e përgjonin. Madje kishin filluar të përgjonin njëri- tjetrin. Në kohën që ai shkruante mbi bllokun e tij, ajo rrinte si gjithmonë atje dhe mbulonte me gishtat e saj të butë perden e tyltë që i fshihte nga sytë e njëri-tjetrit.

1993.