Albspirit

Media/News/Publishing

Historia e Shkollave të Vashave në Korçë

“Historia e shkollës së parë shqiptare për vasha, – shkruan në kujtimet e veta Sevasti Qiriazi, – është si një romancë plot aventura. Është historia e luftës kundër injorancës, që pati arritje të rëndësishme dhe me vlerë. Ishte si një re pluhuri e krijuar aty-këtu prej erës që u hoq nga shkretëtira ku kishte lindur dhe papritur u shndërrua si me magji në një shtyllë të bukur e të fortë për të ndriçuar e stolisur kombin”.

Si sot, më 23 tetor 1891, 126 vjet më parë, në qytetin e Korçës hapi dyert e para shkolla shqipe për vajzat, e cila u bë vatër e arsimit shqiptar dhe e ideve për liri e përparim kombëtar. Ajo shkollë mblodhi rreth saj patriotët më të shquar, të cilët punuan me mish e me shpirt për gjuhën, arsimin dhe përparimin e kombit shqiptar.
Që nga viti i parë i çeljes së kësaj shkolle 1891 deri në vitin 1913, numërohen 23 vite shkollore. Kanë studiuar 1028 nxënëse. Numri mesatar i nxënëseve ka qenë rreth 44 nxënëse në vit. Viti 1905-1906 viti me numrin më të madh: 87 nxënëse. Viti 1904-1905 me numrin më të vogël: 19 nxënëse. Nga kjo shkollë u diplomuan gjithsej 20 nxënëse deri në viti n1913. Nxënësja e parë e diplomuar është Polikseni Dhespoti 1895. Të diplomuarat e fundit në vitin 1913 janë: Theodora Ciko, Theodota Kristo, Ksanthipi Qeleshi. Internati (konvikti) i shkollës u çel më 1900 me 5 nxënëse: Ollga Themili, Olimpi Gorguzi, Olimpi Todi, Helidhoni Titu dhe Thomaidha Llazo.

Nuk është e rastit që mësuesit e kësaj shkolle janë ndër patriotët më të shquar të Rilindjes sonë Kombëtare. Ata i gjen në ballë të luftës për liri e arsim kombëtar e në krye të ngjarjeve më të rëndësishme të atyre viteve. I gjen gjithmonë të orientuar drejt dhe në krahun progresist, duke bërë sakrifica të mëdha: i gjen mësues në shkollën shqipe, përkthyes e shpërndarës librash në gjuhën amtare, propogandues të ideve kombëtare, hartues abetaresh e gramatikash, tekstesh shkollore, pjesëmarrës në Kongresin e Alfabetit, 1908, pjesëmarrës në Kongresin e Elbasanit që solli çeljen e shkollës pedagogjike (normale), luftëtarë politikë, përkrahës të shtetit shqiptar më 1912, përkrahës të qeverisë së Vidit. Ata i gjen gjithmonë duke kontribuuar me sakrifica atje ku ka një copë Shqipëri.

Në parathënien e autobiografisë së Sevasti Qiriazit, botuar së fundi, studiuesja e saj zonja Dana Stucky citon Sevasti Qiriazin, që thotë: “I quaj heronj ata që sakrifikojnë veten për hir të të tjerëve dhe jo ata që sakrifikojnë të tjerët për hir të vetes.” Pikërisht kjo sakrificë e këtyre njerëzve na bën të përkujtojmë sot këtë përvjetor të shkollës shqipe, për të mos e harruar kurrë.

Please follow and like us: