Viti 2021 është viti i pakicave gjuhësore në Itali dhe në këtë kuadër ka një projekt për kulturën arbëreshe.

Në ditën e fundit të 2020-tës gazetarja Pina Nano e Calabria.live ka intervistuar profesorin Francesco Altimari në lidhje me aktivitetet e parashikuar në kuadër të këtij projekti, i cili fokusin kryesor e ka në angazhimin dhe mbështetjen për përfshirjen e rituale të cilësuar si “Moti i Madh” në listën e pasurisë botërore jomateriale të ruajtura nga UNESCO.

“Gjatë ndërtimit, propozimi do të zbatohet në mënyrë rigoroze dhe do të dokumentohet më tej, duke filluar nga harta e hollësishme që ne tashmë kemi përgatitur dhe dorëzuar, e cila përshkruan fushat e ndërhyrjes në zona të ndryshme shqipfolëse, e cila përmes rrjetit të parë të praktikuesve-bashkëpunëtorë, për të cilën shpresojmë të shtohen të tjerët, ato mbulojnë pothuajse të gjithë Arbërinë. E gjithë kjo, siç e përkufizoni ju, janë vetëm disa nga shprehjet dhe ritualet e shumta tipike kulturore që janë pjesë e këtij propozimi për kandidaturën e kulturës jomateriale Arbëreshe. Në fazën e zbatimit të gjitha komunitetet tona padyshim do të përfshihen në çdo nivel dhe në forma të reja të pjesëmarrjes, përmes teknologjive të reja, ne planifikojmë të përfshijmë të gjithë qytetarët e interesuar arbëreshë, madje edhe ata që jetojnë sot jashtë komunave tona, në “Diasporën e Diasporës”. Por ne jemi të hapur për të ndarë bashkë këtë rrugë me të gjithë subjektet institucionale dhe asociuese që duan të na ndihmojnë, madje edhe jashtë komunitetit, të cilët tregojnë një interes të vërtetë dhe kanë kulturën tonë në zemër, sepse ne e konceptojmë Arbërinë si një aset të përbashkët kulturor”, ka thënë Altimari.

Edhe ditët e festave profesori i ka kaluar në punë duke e konsideruar këtë projekt si jetën e tij me shpresën se UNESCO do e pranojë ritualin arbëresh “Mot i Madh” si pjesë e trashëgimisë kulturore botërore.

“Projekti është nisur dhe jemi në fazën e parë. Për të arritur në vijën e finishit, duhet të vazhdojmë të punojmë shumë dhe me një ritëm të mirë. Është akoma e nevojshme të vendosen rrjete të artikuluara bashkëpunimi, duke përfshirë organet përgjegjëse, shoqatat, studiuesit, operatorë individualë kulturorë dhe arsimorë, muzeume dhe shkolla në zonë, etj. Ajo që është thelbësore për të bërë sot është një shpërndarje dhe ndarje efektive e përvojës së lidhur me këtë kandidaturë”, u shpreh ai.

Profesor Altimari është një ndër themeluesit e fondacionit “Francesco Solano”, pranë Universitetit të Kalabrisë, që ishte promotori i kësaj lëvizjeje dhe pak ditë më parë ka dorëzuar dosjen në komisionin kombëtar italian të UNESCO-s. Në Kalabri, do të shtrihen pjesa më e madhe e aktiviteteve të vitit 2021, pasi aty ka një larmishmëri të madhe kulturash, oksitane, arbëreshe dhe greke, që duhen mbrojtur, vlerësuar dhe mund të trajtohen si atraksione turistike dhe kulturale./diaspora shqiptare/