“Moti i Madh” në UNESCO, Altimari: Punë kolosale e 50 komuniteteve arbëreshe

Studiuesi arbëresh Françesco Altimari në një intervistë televizive ka theksuar hapat që ka ndërmarrë së bashku me disa kolegë të tij arbëreshë, për t’i regjistruar si Trashëgimi Kulturore Jomateriale e Njerëzimit ritet arbëreshe “Moti i Madh”.

Këto rite gjenden në pothuajse 50 komunitete të arbëreshëve të Italisë dhe kanë arritur të rezistojnë për rreth gjashtë shekuj, gjë që përbën një rast unik në gjithë historinë e trashëgimisë botërore.

“Jemi orvatur të lidhim së bashku elemente që gjejmë sot pothuajse në 50 komunitete, i kemi lidhur me objektivin jo të përjashtojmë dikë po të përfshirë shumicën e komuniteteve. Këto doke, rite, elemente që më parë i shihnim ne në mënyrë të izoluar në sajë të kësaj pune interpretuese që është bërë na duken sot si gurë të veçantë të çdo komuniteti, po gurë që u derdhën në këtë mozaik që na jep një dimension të ri ku nuk shohim vetëm traditat “tona” po shohim rrënjët e një trashëgimie pan evropiane që këto komunitete i kanë ruajtur por që pastaj me shekujt janë interpretuar ndryshe. Prandaj kam thënë se në këtë mënyrë e mira bëhet ndërkombëtare nëse këto të mira ndihen si pjesë të komunitetit ndërkombëtar”, tha ai.

Për të vijuar ruajtjen e këtyre riteve dhe interpretimin e saktë të tyre, Komitetit Kombëtar Italian të UNESCO-s, i është dorëzuar nga Fondacioni Universitar “Françeso Solano” që drejtohet prej vetë Altimarit, dosja e plotë e argumentuar mbi arsyet e mbështetjes nga UNESCO.

“Kontributi i pjesave më të madhe të katedrave tona. Mund të themi se shikimi i jetës, siç thotë antropologu, na ndihmon për të parë më mirë dhe pasqyruar më mirë identitetin dhe kulturën tonë”, thotë Altimari.

Për profesor Altimarin, kjo nismë do të jetë edhe një shtysë më shumë për të mos u asimiluar identiteti dhe kultura arbëreshe në Itali. Përsa i përket situatës së krijuar nga pandemia profesori thotë se e ka lehtësuar punën pasi gjetën nxitjen dhe kohën e duhur për të punuar së bashku.

“Pandemia nuk e vështirësoi po e lehtësoi punën tonë, sepse ndoshta nuk do të kishim gjetur në kohë normale nxitjen e duhur për të punuar së bashku. Kështu në mënyrë të dendur për këtë objektiv të lartë dhe me drejtimin që patëm nga ekspertët tanë u morëm në mënyrë intensive dhe e morëm si objektivi ynë kryesor dhe kemi punuar në këto 6-7 muaj, që prej prillit që po merremi, dhe këtu na ndihmuan dhe ekspertët e projekteve të UNESCO, se nuk mund të bëjmë këtë punë me rrezikun të mos ndiqnim shinat që UNESCO jep për këto projekte. Për shkak të kësaj gjendje të veçantë u ndodhëm në këtë gjendje të përgatisim këtë projekt për të cilin e kishim inauguruar si ide projektuale, që prej vitit 2016 në universitetin tonë ku u mbajt një Kuvend Ndërkombëtar “Arbëria si pasuri për të mbrojtur nga UNESCO”, sqaroi Altimari.

Ai tha se në fazën e dytë synohet ndërlidhja e komuniteteve, institucioneve duke shpresuar që të kenë mbështetje. Ai falënderon Ministren shqiptare të Kulturës që i ka mbështetur por kërkojnë një përqasje tjetër nga institucionet e Shqipërisë./diaspora shqiptare