AKUZAT NDAJ LEKA ZOGUT, MARRËDHËNIET ME ITALINË, SITUATA E BRENDSHME NË SHQIPËRI, ZGJEDHJET E 31 MARSIT DHE OBJEKTIVAT E TIJ – INTERVISTA EKSKLUZIVE E FATOS NANOS PËR LA STAMPA (1991)
Nga Aurenc Bebja*, Francë – 2 Shkurt 2021
“La Stampa” ka botuar, të premten e 15 marsit 1991, në faqen n°9, intervistën ekskluzive të Fatos Nanos (asokohe kryeministër) me gazetarin Tito Sansa, të cilën, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar:
Tirana mbrohet
Kryeministri: të detyruar të qëllonim mbi turmën e çmendur (të papërmbajtur)
“Është dikush që nuk i pëlqen kthimi pozitiv në marrëdhëniet midis Italisë dhe Shqipërisë. Këta janë qarqe të papërcaktuara në Evropë dhe gjithashtu në Amerikë të interesuar për destabilizim në Ballkan dhe xhelozë për Italinë sepse ishte e para që na ndihmoi ekonomikisht.” Ai që lëshon akuzën është kryeministri shumë i ri Fatos Nano, profesor ekonomie, të cilit presidenti Ramiz Alia i ka besuar detyrën për të udhëhequr vendin drejt demokracisë deri në zgjedhjet e para të dielën e 31 marsit :
Kush është ky “dikush” që përpiqet të pengojë marrëdhëniet italo-shqiptare dhe përdor strategjinë e tensionit në vend? Fatos Nano përgjigjet: “Destabilizuesi i parë është Leka, djali i ish-mbretit Zog, i cili ka qarkulluar një thirrje në Shqipëri në të cilën ai kërkon përmbysjen e regjimit dhe rivendosjen e monarkisë. Së bashku me qarqet reaksionare në kontakt me botën e krimit ndërkombëtar, Leka, i dëbuar nga Afrika e Jugut për terrorizëm, trafik, armë dhe drogë, po përpiqet të mobilizojë banditë përpara se shqiptarët të zgjedhin parlamentin demokratik. Pas Lekës ka banda në rajonet fqinje”, heziton t’i rendisë, pastaj citon një; Serbinë.
Por kush është xheloz për marrëdhëniet e mira midis Romës dhe Tiranës? “Mjafton të lexosh disa gazeta gjermane dhe franceze, të cilat kanë lënë të kuptohet se qeveria ime madje ka favorizuar eksodin e bashkatdhetarëve tanë për të bërë presion ndaj qeverisë italiane për ta detyruar atë të na ndihmojë. Është një turp. Për ditë e net bëmë më të mirën për të parandaluar eksodin por mijëra njerëz u larguan gjithsesi. Vetëm në momentin e fundit, kur dikush qëlloi nga një anije, u detyruam të përdorim forcën; Nuk doja, por nuk kishte zgjidhje tjetër. Turma u lëshua, ata donin të shkonin në Perëndim, të bindur nga reklamat konsumiste të televizionit tuaj se ju duhet vetëm të zgjasni dorën për t’i pasur të gjitha”.
Punësimi, pranon kryeministri, është problemi numër një i Shqipërisë. “Ekonomia është në rënie. Njerëzit nuk punojnë, në fabrika, në fusha, në zyra, ata e kalojnë kohën e tyre duke diskutuar për politikë. Prodhimi ka rënë dhe tani ka zi buke (uri). Projektet në vazhdim janë bllokuar sepse bankat e huaja kanë pezulluar financimin edhe për kontrata të gatshme. Nga frika e trazirave të shkaktuara nga banditë, partnerët tanë të biznesit kanë tërhequr investimet e tyre dhe gjithçka është në një ngërç.”
Biznesmenët gjermanë janë zhdukur, të shumtë në Tiranë kur ekzistonte diktatura Staliniste, francezët dhe japonezët. Vetëm italianët kanë qëndruar. Kryeministri falënderon dhe citon, si shembull, një kredi për njëqind milion dollarë (gati 120 miliardë lireta) dhënë qeverisë së tij nga kompania Profin e Romës për një projekt agroturizmi përgjatë bregdetit. “Shqipëria nuk është vetëm një tokë por edhe një treg i virgjër dhe, edhe pse e vogël, është joshëse për shumë njerëz. Kjo është arsyeja pse xhelozia (sulmet) ndaj italianëve.”
Fatos Nano ka ide të qarta pas zgjedhjeve, nëse – siç shpreson ai – partia e tij (komuniste) e punës do të ketë shumicën dhe atij do t’i besohet detyra e tërheqjes së kamionçinës së ekonomisë shqiptare nga moçali. Programi i tij nuk ka asgjë komuniste në të, ai ka për qëllim transformimin nga centralizmi në ekonominë e tregut. Por a nuk është identike me programet e opozitës? “Në objektivat po, në kohën jo. Ata duan gjithçka menjëherë. Për shembull, kompanitë joefikase nuk mund të mbyllen papritmas. Do të ishte një katastrofë ekonomike dhe një tragjedi shoqërore.”
Nëse ai do të emërohej kryeministër, a do të shmangte Fatos Nano të rrethohej me “fytyrat e shokëve politikanë” ? “Unë do të zgjidhja kolegë me besim profesional për të formuar një qeveri teknikësh dhe për ta sjellë Shqipërinë në Evropë. Në hartën evropiane ka një pikë të bardhë, jemi ne, duhet ta mbushim me ngjyra. Do të duhen 5 vjet”.
Tito Sansa