Shefqet Meko: “Dalta” publicistike e Bashkim Koçit…

Reth librit “Kapedanë të Bujqësisë” si një kontribut intelektual  bashkëkohor

Dekada më parë, kur bridhja nëpër Shqipëri me mikrofon në dorë, si gazetar i Radio-Tiranës, nuk e harroj një takim të ish-ambasadores amerikane, Mariza Lino me përfaqësues të fermerëve shqiptarë.  Ajo do fliste ndryshe… “Shumëkush sot në botë mendon se kombi amerikan nuk është një komb bujqësor, por në të vërtetë ne i kemi shtrirë rrënjët në bujqësi. Fermerët janë të parët që kanë qëndisur dhe zbukurojnë  kontinentin tonë… Jo rastësisht edhe presidenti i parë Xhorxh Uashington, ishte edhe një fermer i pasionuar…”,  tha ndër të tjera ambasadorja Lino. (26 shkurt 1998).

Nesti Zoi, një fermer nga rrethi i Fierit, duke qeshur më tha: “E shikon që unë drejtoj shoqatën më të rëndësishme, por nuk ma var kush, veç Hasan Halilit, që e kam edhe shok”. Nesti Zoi shënohet si presidenti i parë i BKFSH- (Bashkimit Kombëtar të Fermerëve Shqiptarë”. Tani që jetoj në Amerikë dhe kam shëtitur atë gati cep më cep dhe kam prekur mrekullinë që bën pasioni dhe liria, duke shfletuar librin e  publicistit të dedikuar Bashkim Koçi, “Kapedanë të bujqësisë”  them me bindje se edhe shqiptarët, ashtu si amerikanët  janë një “komb  bujqësor”. Kjo e vërtetë jo vetëm që nuk e largon Shqipërinë nga Europa, por e afron edhe më shumë.

Bashkim Koçi, ish-gazetari “zevzek” i “Zërit të Popullit”, jo vetëm nuk rresht duke kontribuar në gazetari, por me librin e tij më të ri sjell një “reliev publicistik”  që me “daltën” e vet skalit me kujdes ato figura të mëdha që kanë kontribuar në bujqësinë  shqiptare dy shekujt e fundit. Duke lëvruar të gjitha zhanret publicistike, intervistën, reportazhin, esenë, portretin, analizën dhe përshkrimin, autori të hedh “karemin” joshës duke të futur në një “det” rrëfyes për secilin dhe të gjithë ata që e kanë parë bujqësinë shqiptare si lëmë pafund të profesionit të tyre, duke kontribuar dhe zhvilluar pjesën më vitale të ekonomisë sonë kombëtare.

“I peshkuar”  si lexues nga  faqja në faqe, jo vetëm  mëson shumë  për  heronjtë e zhvillimit bujqësor shqiptar,  për dramat e tyre, për filozofitë profesioniste, për fatet, pasionet  dhe zhgënjimet e tyre, por mbi  të  gjitha ndihesh krenar  të  kesh qënë bashkëkohës me shumicën e tyre, që autori me  një krenari skraparse i quan  “Kapedanë të bujqësisë”. Personalisht kam menduar se autori mund të gjente një titull tjetër, madje duke biseduar para botimit ia shpreha një lloj rezerve, por “kokëshkreti” Bashkim Koçi, jo vetëm nuk u tund nga vendimi i vet, por me vendosmëri  m’u shpreh: “Kapedanë dhe nuk e lot topi, problemi është se  kapedanllëku i tyre është vështirë të kuptohet nga ca mëndje fyçka  me “kostum deputeti”… Titulli  im është respekti që kam  për kontributet dhe trashëgiminë që ata na lanë… Tamam kapedanë…”.

Me librin “Kapedanë të bujqësisë” autori me seriozitetin dhe përkushtimin e vet profesional, ka vënë një “tullë të kuqe”* në botimet e pakta të kësaj natyre. Duke qënë një gazetar  i lidhur fort me  Shqipërinë rurale qysh në rininë e tij të hershme, Bashkim Koçi e di  se “jeton gjatë ai që ushqehet mirë”, ndaj duke kujtuar se qoftë një kalli gruri, bishtajë fasule apo një pikë qumështi, vijnë nga puna dhe kujdesi për të prodhuar, si një Paskal i gazetarisë dhe publicistikës bujqësore shqiptare, me penën “daltë”, na skalit në fjalë, detaje dhe emocion, karaktere dhe intelektualë profesionistë që me punën e tyre, jo vetëm kanë lënë gjurmë në ekonominë shqiptare, por kanë bërë të mundur që përmes mundit, vështirësive, koniunkturave politike apo betejat mes “llafnajës shqiptare”, kanë bërë të mundur që buka, edhe pse “me triskë” të mos i mungojë shqiptarit.

Libri fillon jo rastësisht me një intervistë gati shteruese me ish-ministren e Bujqësisë Themie Thomai, këtë “zonjë të hekurt” që qëndroi për gati 13 vjet në krye të një dikasteri jetik siç është bujqësia për ekonominë e një vendi. Gazetari është  i drejtpërdetjë në pyetje dhe  reagime sfiduese, duke shpalosur për lexuesin një realitet befasues që zhurma dhe zhberja e gjërave sikur duan ta fshijnë nga memorja. Bashkim Koçi vjen dhe thotë: lexoni, dëgjoni, mendoni dhe kundërshtoni! E shkuara nuk ishte thjesht një film bardhë e zi, ajo ishte komplekse dhe të njohësh të vërtetën, t’ja e tregosh brezave siç ka qënë, është mision mbi të gjitha njerëzor. Duket se pas 3 dekadash “përpëlitje si peshku pa ujë”, është koha të rrëfejmë të vërtetën. Ky është një ndër fillet që i shkon librit tej e tej, sepse  vetëm e vërteta do t’u shërbejë brezave shqiptarë dhe kurrë “zhurma- zhurmuese”.

Intervistat e Bashkim Koçit  që vijojnë me Ahmet Osjen, këtë lloj “Çurçilli” në bujqësinë tonë, që në një nga thëniet e tij të shumta, theksonte se “Shqipërinë do ta bëjnë shqiptarët”, Haki Kolën, dibranin që “vdiq për pyjet”, bashkëbisedimi me Adem Salillarin, Selman Mziun, Enver Isufin, Shefqet Hysën, janë si të thuash poltroni nga ku “dalta publicistike” e autorit sjell ngrohtësisht dhe aq realisht portretet e  Pirro Dodbibës, Gaqo Tashkos, Mentor Përmetit, Maliq Skraparit, Hysen Laçej, Abedin Çiçit, Vasfi Samimit, Abdulla Kepidanit, Andrea Shundit, Nevruz Shtyllës, Hysen Çobanit, Nevruz Malindit, Teki Tartarit, Todo Gjermenit, Mehmet Locit, Bedri Lumanit, Syrja Hakos, Lutfi Isufajt, Qazim Cakajt,  etj…

Libri është një galeri karakteresh që kanë dhënë kontribute me një mision të qartë: në shërbim të Shqipërisë. Disa i kemi ende mes nesh, disa kanë ikur duke lënë punën dhe veprën e tyre që flet vetë. Bashkim Koçi sikur i bashkon të gjithë në një  libër si basoreliev, ish-komunistë, specialistë “me cene” dhe profesionistë që  i  dhanë kombit atë që mundën, nuk iu dorëzuan fatalitetit dhe mbi të gjitha kujtohen jo vetëm si ekpsertë në fushat e tyre, por edhe si shqiptarë të mirë.

Libri të ofron befasinë e leximit kur meson se Maliq Skrapari ky “baba i skraparsave” pasi punoi në vilajetin e Janinës, iu kthye Shqipërisë duke shërbyer krah Ismail Qemalit, apo kontributet pa limit të Vasfi Samimit, këtij korifeu të zoo-veterinarisë dhe publicistikës së shekullit të kaluar… Apo Haskot e Skraparit po nga Malindi, që  i  kanë dhënë gati 250 vite kontribut në arsimin shqiptar, ndërsa “flamuri valvitës” i poezisë shqipe, Xhevair Spahiu ndan të njëjtën vendlindje me Nevruz Malindin, ish-dekanin e mençur të fakultetit të ekonomi agrare…

Krejt libri të duket si një enciklopedi karakteresh dhe kontributesh, me plot të dhëna, fakte, detaje dhe  jetëshkrime interesante që shpesh thua ndërsa lexon “Unë nuk e dija këtë gjë…”. Ky është edhe misioni i çdo autori, të të sjellë fakte që nuk dihen ose janë lënë në hije. Bashkim Koçi me librin në fjalë ja ka arritur me sukses këtij qëllimi fisnik publicistik.

Pse “Kapedanë të bujqësisë” të bën të ndiesh krenar? Sepse aty është jeta dhe kontributi i plejadave që kanë kontribuar në bujqësinë shqiptare, asaj pjese të ekonomisë produktet e së cilës ne i prekim pambarimisht dhe deri sa vdesim 3 herë në ditë. Natyrisht “kapedanët” që na ofron Bashkim Koçi, nuk janë me “jatagan në dorë” siç u janë rrëfyer brezave në vite, as dirket prodhues të qindra produkteve që prekim në tavolinat tona, por mendja dhe kontributi i tyre janë si ajo “dora magjike” e tregut të lirë… Ata vërtet kanë ofruar kontribute dhe ide  të çmuara në progresin bujqësor shqiptar.

Librit në fjalë, nuk mungon reportazhi, kjo “rruazë e kuqe” e publicistikës, esetë  dhe shënimet e autorit që të çojnë deri në Kosovë e gati kudo nëpër Shqipëri. “Dalta publicistike” e Bashkim Koçit skalit realitete shqiptare. Ti lexon dhe thua “Po, unë e njoh Abdulla Kapidanin  si shqiptar, por qënka  boshnjak që “do më shumë Shqipërinë…”. “E kam takuar Ahmet Osjen filozofin e punëve bujqësore…”. “Më kujtohet Abedin Çiçi me “flokë si Ajnshtajni…”. I zhytur në këtë larmi karakteresh të librit, kupton se ky është vetëm një fillim i mirë.

Autori ka bërë më të mirën e mundshme dhe as që bëhet fjalë se është thënë “fjala e fundit”, ndaj “Kapedanë të bujqësisë”  të duket si seria e parë e një “marshi publicistik” të Bashkim Koçit. Ai ka guximin dhe motivin të shkruajë dhe publikojë. Duke qënë dy dekada e ca larg, përtej Atllantikut, e shoh këtë libër si një nga hapat më seriozë në gazetarinë dhe publicistikën bujqësore shqiptare. Kur gjen në “kolegjumin botues” edhe Fuat Memellin, gazetar e veçmas regjisor i  spikatur i filmit dokumentar bujqësor, bindesh se pas dekadash  publicistika bujqësore ka arritjet e veta e libri i Koçit është  “gurë-gurë që bëhet mur”. Kurrë nuk e kam mësuar pse Koçi nuk më doli gjëkundi si ish-bashkëpunëtor i “Studentit të bujëqsisë”, por padyshim me reçensën që i bën Hulusi Hakos dhe Spasse Thanasit për librin “Universiteti i blertë”, autori sikur “i lan gjynahet”, duke skalitur me fjalët e veta “qytezën e rinisë” që na shfaqet në ëndrra edhe sot përtej Atlantikut…

Mua më gëzojnë librat e miqve të mi dhe ish-kolegëve, që më vijnë deri në Amerikë si dikur “dallëndyshet në pranverë”  dhe ne  varnim  në degë pemësh “veroret” që të fluturonin bashkë me to… (Ndërsa hidhja këto radhë edhe shkrimtari Lazër Stani, mik i rinisë së hershme, më shkruante nga Nju Jorku: “Ta nisa librin e fundit… Më thuaj kur ta marrësh…”). Ndaj  edhe pse me shumë punë, nuk mund të hesht pa thënë ca fjalë. Sepse fjala ka qenë profesioni ynë, që e kemi lakuar dhe “përtypur” në mendje duke mos fjetur gjumë, që e kemi parë të  derdhur në plumb e na ka bashkuar me aq sinqeritet tek ish-klubi i gazetarëve në Tiranën e dashur…

Tani larg dhe afër, prap fjala na bashkon dhe nuk na bën të harruar. Është për të ardhur keq, që Shoqata e Gazetarëve Shqiptarë të Bujqësisë që u mblodh këto ditë, nuk pati dashamirësinë të thoshte dy fjalë për këtë botim dinjitoz, ndërkohë që Bashkim Koçi në faqet  e librit nuk kursehet të promovojë këtë organizatë, që rastësisht ka si themeluas dhe president të parë autorin e këtyre radhëve. Prisja vërtet që shoqata ta kishte në axhendë “Kapedanët e bujqësisë”, por për ironi të fatit tonë si  shqiptarë dhe si “mallkim i vetvetes”, asnjë fjalë, asnjë urim, asnjë njoftim, por një heshtje e frikshme…

Pse kështu miq të rinisë? Pse nuk gëzoheni për një libër? Sepse ne mbetemi të çuditshëm: fjalët e mira i ruajmë për “nekrologjinë e radhës…”. Falë Zotit, Bashkim Koçi është  shëndoshë e mirë, aktiv dhe krijues dhe përsëri “zevzek” si dikur tek redaksia në bulevardin “Stalin”… Me sa duket Koçi sapo ka filluar “sagën e botimeve”… Shoqata le të heshtë, Bashkim Koçi duket se do vijojë krijmtarinë publicistike, sepse ka ende “kapedanë të harruar” jo nga zilia, por nga pamundësia, ndaj unë nga Amerika i uroj suksese. Në mbyllje le të kujtojmë sërish Mariza Linon, se Amerika para së gjithash është një komb fermerësh dhe ne shqiptarët si proamerikanë të lindur, të tillë jemi…

Qershor 2021, Minnesota, SHBA.

* tullë të kuqe-e pjekur mirë për t’i qëndruar kohës, jo kuptim tjetër.

https://fjala.al/2021/06/19/dalta-publicistike-e-bashkim-kocit-ne-nje-botim-te-ri/