Rusia po përgatit stërvitjet e saj katërvjeçare ushtarake Zapad 2021 përgjatë kufijve lindorë të NATO -s. Stërvitja fokusohet në konfliktet e mundshme të armatosura me Poloninë, Lituaninë, Letoninë dhe Estoninë.

Kjo stërvitje e gjerë ushtarake në shtator do të përfshijë gjithashtu trupa nga Bjellorusia, një nga pak partnerët e mbetur të Rusisë. Zapad 2021 ka për qëllim të demonstrojë gatishmërinë ushtarake të Rusisë dhe të simulojë një përplasje me një shtet fqinj në të cilin mbizotëron Moska. Por me stërvitjet e këtij viti që po zhvillohen në mes të luftës ruso-ukrainase dhe trazirave sociale në Bjellorusi, tensionet po rriten. Veçanërisht i dukshëm është ndikimi në rivalitetin historik midis Polonisë dhe Rusisë mbi shtetet që ndodhen mes tyre.

Propaganda e Kremlinit përshkruan Poloninë, shtetin më të madh dhe ushtarakisht më të fortë në krahun lindor të NATO-s, si promovim grusht shteti pro-perëndimor në Ukrainë dhe Bjellorusi që synojnë t’i heqin këto vende nga “Nëna Rusi”. Në realitet, rajoni nuk po dëshmon një garë midis dy projekteve perandorake, por një luftë midis dy koncepteve strategjike. Kjo do të thotë koncepti i një sundimi të centralizuar rus që i nënshtron fqinjët dhe atë të një konfederate vullnetare, shumëkombëshe të mishëruar në aleancën trans-atlantike dhe Bashkimin Evropian.

Për Poloninë, anëtarësimi në NATO dhe BE dhe një partneritet strategjik me Shtetet e Bashkuara janë gurëthemeli për mbrojtjen e pavarësisë kombëtare.

Varshava gjithashtu është përpjekur të sigurojë dhe stabilizojë kufijtë e saj lindorë duke ndihmuar fqinjët të afrohen drejt institucioneve euroatlantike. Ai promovon disa përpjekje shumëkombëshe, përfshirë Iniciativën Tre Detet për të rritur lidhjet ekonomike dhe infrastrukturore midis deteve Baltik, Adriatik dhe Detit të Zi dhe për të përfshirë Ukrainën dhe Bjellorusinë në një brez shtetesh të pavarura në të gjithë Evropën Qendrore. Ndryshe nga regjimi i Vladimir Putinit, asnjë qeveri polake post-komuniste nuk ka pasur aspirata për të absorbuar, ndarë ose kontrolluar shtetet fqinje. Përkundrazi, Varshava ka bërë fushatë që vendet sovrane të hyjnë në institucionet shumëkombëshe sipas zgjedhjes së tyre dhe të diversifikojnë lidhjet e tyre tregtare dhe energjetike.

Kremlini është përpjekur të kufizojë ndikimin e Polonisë midis ish -republikave sovjetike, të cilat Moska nuk i njeh si plotësisht të pavarura. Për shkak të udhëheqjes së dobët të brendshme dhe përmbysjes së vazhdueshme ruse, si Bjellorusia ashtu edhe Ukraina nuk kanë arritur të zhvillojnë sisteme demokratike të qëndrueshme dhe sovranitet elastik. Në Ukrainë, dy revolucione popullore (2008 dhe 2014) u përpoqën të thyejnë mbytjen e zyrës zyrtare të korruptuar dhe dominimin e Rusisë. Megjithatë vendi ende përballet me një luftë të vështirë për të siguruar zhvillimin ekonomik ndërsa duron një rrethim të zgjatur ushtarak rus për të ndarë territoret e tij. Në Bjellorusi, një sistem autoritar nën Presidentin
Alexander Lukashenko e ka skualifikuar vendin nga kualifikimi për institucionet perëndimore edhe pse e mbron atë nga thithja nga Moska.

Polonia gjithashtu ka qenë aktive në tërheqjen e të dy fqinjëve të saj lindorë më pranë BE -së përmes një numri iniciativash, përfshirë Programin e Partneritetit Lindor. Por ndikimi ka qenë i kufizuar pasi BE nuk ka ofruar ndonjë perspektivë për anëtarësim.

Në Bjellorusi, ndikimi i Varshavës është kufizuar sepse regjimi i Lukashenkos ka frikë se demokratizimi do ta rrëzojë atë nga pushteti. Paradoksalisht, ndërsa trazirat publike në Bjellorusi mund të paraqesin një premtim për reformë demokratike, mund të dobësojnë sovranitetin e vendit nëse Lukashenko zëvendësohet nga një figurë më e guximshme pro-Moskës. Regjimi i Putinit i frikësohet pluralizmit politik në Bjellorusi sepse do ta largonte vendin nga orbita ruse dhe do të shërbente si model për kryengritjet publike në vetë Rusinë. Kremlini po peshon kostot dhe përfitimet e integrimit më të ngushtë institucional midis dy shteteve, por është e kujdesshme për të importuar një publik të shqetësuar bjellorus në “federatën” ruse të emërtuar keq.

Duke deklaruar ndërhyrjet e saj në Ukrainë dhe Bjellorusi si nevoja mbrojtëse, Kremlini e përshkruan Poloninë si një kërcënim perandorak në rritje dhe një kanal për ndikimet e poshtra amerikane. Në realitet, asnjë qeveri në Varshavë nuk mund të lejojë që Ukraina ose Bjellorusia të gdhenden ose të bashkohen me një Rusi ndërluftuese. Një sulm i zgjeruar ushtarak rus në Ukrainë ose ndërtimi i bazave ruse në Bjellorusi do të sfidonte sigurinë e kufijve lindorë të Polonisë. Ajo gjithashtu mund të tërheqë NATO -n në një konfrontim të drejtpërdrejtë ushtarak me Rusinë.

Megjithëse kritikat e Departamentit të Shtetit për të metat demokratike të Polonisë janë të justifikuara, ato nuk mund të lejohen të dobësojnë marrëdhëniet SHBA-Polake ose të inkurajojnë ndërtimin e perandorisë së Putinit. Vendimi i zgjuar i Presidentit Joe Biden për të emëruar Mark Brzezinski si ambasadorin e ri të SHBA në Varshavë sinjalizon se Shtëpia e Bardhë është e vetëdijshme për pozicionin kryesor të Polonisë edhe kur nënvlerëson impulset e forta perandorake të Moskës. Pritjet aktuale të Uashingtonit për një marrëdhënie “të qëndrueshme dhe të parashikueshme” me Rusinë e Putinit shihen me skepticizëm të madh në Poloni dhe midis fqinjëve të saj në NATO. Ata thjesht pyesin veten se cilat ofensiva të Kremlinit do t’i hedhin poshtë këto iluzione të vazhdueshme.