Jetëgjatësia, shekulli XXI mund të thyejë rekorde

Numri i njerëzve që jetojnë mbi moshën 100 vjeç është në rritje prej dekadash, dhe sot këtë kufi e kanë kaluar janë gati gjysmë milioni njerëz në të gjithë botën. Megjithatë, ka shumë më pak njerëz që jetojnë në moshën 110 vjeçare ose edhe më gjatë. Personi me moshë më të madhe Zhanë Kalme nga Franca ishte 122 vjeçe kur vdiq në vitin 1997. Aktualisht personi më i moshuar në botë është 118-vjeçarja Kane Tanaka nga Japonia. Sipas një studimi më të fundit nga Universiteti i Uashingtonit, një jetëgjatësi e tillë ekstreme ka të ngjarë të vazhdojë të rritet dalëngadalë deri në fund të këtij shekulli, dhe vlerësimet tregojnë se është e mundur një jetëgjatësi prej 125 apo edhe 130 vjetësh. “Njerëzit janë të magjepsur nga ekstremet e njerëzimit, pavarësisht nëse ai shkon në Hënë, se sa shpejt vrapon dikush në Lojërat Olimpike, apo edhe sa gjatë mund të jetojë një njeri”- thotë autori kryesor i studimit Majkëll Pirs një doktorant në fushën e statistikave në këtë universitet. Studimi i ri, i botuar në “Demographic Research”, përdor modelimin statistikor për të shqyrtuar ekstremet e jetës njerëzore. Me kërkimet e vazhdueshme mbi plakjen, perspektivat e zbulimeve të ardhshme mjekësore dhe shkencore, dhe numrin relativisht të vogël të njerëzve që kanë arritur vërtet moshën 110 vjeç ose më shumë, ekspertët kanë debatuar mbi kufijtë e mundshëm të asaj që referohen si mosha maksimale e raportuar e vdekjes. Ndërsa disa shkencëtarë argumentojnë se sëmundjet dhe përkeqësimi i qelizave themelore çojnë në një kufi natyror të jetëgjatësisë së njeriut, të tjerët pohojnë se nuk ka një kufi, siç dëshmohet nga mbi 100 vjeçarët që po thyejnë rekorde. Pirs dhe Adrian Rafteri, profesor i sociologjisë dhe i statistikave në Universitetin e Uashingtonit, përdorën një qasje tjetër. Ata shtruan pyetjen se cila mund të jetë jetëgjatësia më e gjatë individuale e njeriut në të gjithë botën deri në vitin 2100. Duke përdorur statistikat Bayesian-e, një mjet i zakonshëm në statistikat moderne, studiuesit vlerësuan se rekordi botëror prej 122 vjetësh do të thyhet thuajse me siguri, me një gjasë të madhe që një njeri mund të jetojë diku midis 125 dhe 132 vjet. Për të llogaritur probabilitetin e të jetuarit pas moshës 110 vjeç, Rafteri dhe Pirs iu drejtuan Bazës së të Dhënave Ndërkombëtare mbi Jetëgjatësinë, të krijuar nga Instituti Maks Plank për Kërkime Demografike. Kjo bazë të dhënash gjurmon personat mbi 100 vjeç nga 10 vende evropiane, plus Kanadaja, Japonia dhe Shtetet e Bashkuara. Studiuesit vlerësuan se ka rreth 100 për qind probabilitet që rekordi aktual i moshës maksimale të raportuar, 122 vite e 164 ditë nga Zhanë Kalme të thyhet një ditë. Ndërkohë ka shumë mundësi që një person që jetojë më gjatë, për shembull 124 vjeç (99 për qind probabilitet) apo madje edhe 127 vjeç (68 për qind probabilitet). Një jetëgjatësi edhe më e madhe është e mundur, por ka vetëm 13 për qind probabilitet që dikush të jetojë deri në moshën 130 vjeçare. “Është jashtëzakonisht e pamundur që dikush të jetojë deri në 135 vjeç brenda këtij shekulli”-thotë Rafteri. Njerëzit që arrijnë një jetëgjatësi ekstreme janë ende mjaft të rrallë, saqë përfaqësojnë një popullatë të zgjedhur, shton ai. Edhe me rritjen e popullsisë dhe me përparimet e dukshme në aspektin e kujdesit shëndetësor, ekziston një rritje e madhe  e shkallës së vdekshmërisë pas një moshe të caktuar. “Nuk ka rëndësi se sa vjeç janë. Pasi arrijnë moshën 110 vjeç, ata vdesin me të njëjtin ritëm. Ata kanë kaluar të gjitha gjërat e ndryshme që iu sjell jeta, siç janë për shembull sëmundjet. Dhe në fund vdesin për arsye që janë disi të pavarura nga ato që prekin më të rinjtë. Ky është një grup shumë i përzgjedhur i njerëzve me një fizik shumë të fortë”-thotë ai.