RIKARD JOZWIAK: Burokraci europiane me Ballkanin Perëndimor

Cili ishte qëllimi i saktë i samitit midis Bashkimit Evropian dhe Ballkanit Perëndimor? Duket se ngjarje si këto po bëhen burokraci e rregullt për Brukselin, ashtu si shumë gjëra të tjera që po përpiqet t’i bëjë këto ditë në fushën e gjeopolitikës.

Samiti ka siguruar një platformë për të treguar gjërat që BE-ja po u dhuron gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor që synojnë të anëtarësohen në bllok. Por, në fund, ai gjithashtu ka treguar se sa jofunksional është bërë blloku dhe se anëtarësimi në BE për vendet e Ballkanit nuk është gjë tjetër, veçse një ëndërr.

Diplomatët e BE-së natyrisht se do të protestonin me zemërim ndaj një përshkrimi të tillë. Dhe, për të qenë të sigurt, ata mund të përmendin disa shembuj konkretë për të gjitha gjërat që janë arritur në takimin në Slloveni, më 6 tetor.

Ngjashëm, një takim midis udhëheqësve të Maqedonisë së Veriut dhe Bullgarisë, së bashku me dy presidentët e BE-së, mund të jetë një tregues i vërtetë se udhërrëfyesi për të zhbllokuar veton e Sofjes ndaj bisedimeve të anëtarësimit të Shkupit në BE, mund të aktivizohet.

Pastaj, ka edhe shembuj të tjerë konkretë në deklaratën që kanë prodhuar zyrtarët e BE-së pas disa javësh bisedime në Bruksel, që janë zhvilluar përpara samitit.

Në të mund të lexoni për rreth 30 miliardë euro që BE-ja do t’i investojë në Ballkanin Perëndimor gjatë shtatë vjetëve të ardhshëm, për 2.9 milionë dozat e vaksinës kundër koronavirusit që Brukseli u ka dhënë gjashtë vendeve dhe për angazhimin në “përcaktimin e objektivave të qarta për uljen e kostove të roaming-ut midis BE-së dhe Ballkanit Perëndimor”.

Deklarata gjithashtu premton se samiti i ardhshëm do të mbahet vitin e ardhshëm.

Megjithatë, ka diçka shqetësuese në këtë që duhet t’i zemërojë vendet në rajon. Ata takohen me homologët e tyre në BE më shpesh – kjo është ngjarja e tretë e nivelit të tillë të lartë në katër vjetët e fundit. Megjithatë, këto takime ofrojnë pak gjëra të vlefshme për gjërat thelbësore.

E vërteta e hidhur është kjo: samiti i parë BE – Ballkani Perëndimor, i cili është mbajtur në Selanik në vitin 2003, ka qenë deri më tash më ambiciozi, me një deklaratë që thoshte se “e ardhmja e Ballkanit është brenda Bashkimit Evropian” dhe se “përgatitja për integrimin në strukturat evropiane dhe anëtarësimin përfundimtar në BE, përmes miratimit të standardeve evropiane, është tani sfida e madhe përpara”.

Samiti tjetër i tillë është mbajtur 15 vjet më vonë, në vitin 2018, dhe papritmas është bërë një premtim për organizimin e tubimeve vjetore, por pa një gjuhë që i çon gjërat përpara.

Deklarata e këtij viti thotë se “BE-ja rikonfirmon angazhimin e saj ndaj procesit të zgjerimit dhe vendimeve të marra për të, bazuar në reformat e besueshme nga partnerët, kushtëzimin e drejtë dhe rigoroz dhe parimin e meritave”.

Diplomatët e BE-së që duan ta shohin rajonin në BE po festojnë për faktin që fjala “zgjerim” është përfshirë në tekst. Ky është niveli i ambicieve tani.

Dhe, për të qetësuar skeptikët e zgjerimit, si: Danimarka, Franca dhe Holanda, është shtuar gjithashtu një fjali që thotë: “Ne gjithashtu kujtojmë rëndësinë që BE-ja të ruajë dhe thellojë zhvillimin e vet, duke siguruar kapacitetin për të integruar anëtarë të rinj”.

Kjo, në thelb, është një gjuhë diplomatike që do të thotë: “Ne kemi shumë çështje të brendshme të BE-së për t’i trajtuar tani, kështu që ju lutemi mos na shqetësoni duke pyetur për anëtarësimin”.

Nuk është çudi që një propozim i mëhershëm i presidencës sllovene të BE-së për të shtuar një lloj orari për anëtarësimin e gjashtë vendeve, është hedhur poshtë menjëherë.

Ka mjaftuar të ndiqen hapat e liderëve të BE-së përpara takimit dhe konferenca për shtyp pas samitit. Gjysma e pyetjeve të gazetarëve – pothuajse të gjithë nga vende të ndryshme të BE-së – nuk kanë qenë për Ballkanin Perëndimor.

Ata janë dukur më të interesuar për darkën që krerët e BE-së kanë pasur një natë para samitit, në të cilën kanë diskutuar për rritjen e çmimeve të energjisë, autonominë strategjike të BE-së pas tërheqjes kaotike nga Afganistani dhe çështjen e paktit AUKUS që ende e mundon Parisin.

BE-ja është plotësisht e zënë me veten tani dhe për një të ardhme të parashikueshme Ballkani Perëndimor nuk është pjesë e asaj harte mendore. Tani për tani do të jetë vetëm një samit vjetor. Ngjashëm sikur mblidhet familja. Por, mos thoni që ata janë pjesë e familjes ose do të jenë ndonjëherë./REL