1933, HAPJA E NJË SHKOLLE BUJQËSORE AMERIKANE NË KAVAJË
THE NEW YORK HERALD TRIBUNE PARIS (1933) / HAPJA E NJË SHKOLLE BUJQËSORE AMERIKANE NË SHQIPËRI; 88 DJEM, 90 VAJZA REGJISTROHEN NË KURSE
Nga Aurenc Bebja*, Francë – 20 Nëntor 2021
“The New York Herald Tribune Paris” ka botuar, të shtunën e 15 prillit 1933, në faqen n°6, një skrim në lidhje me hapjen e një shkolle bujqësore amerikane në Shqipëri, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar:
“Near East Farm School – Shkolla e Fermës së Lindjes së Afërt” u hap në Shqipëri
Institucioni u ndërtua nga “Near East Foundation – Fondacioni i Lindjes së Afërt” në Malin e Robit, Kavajë, Shqipëri dhe u përurua në fillim të këtij muaji në prani të shumë zyrtarëve. Nga e majta në të djathtë: Laird Archer, drejtor i jashtëm i fondacionit, ministri i jashtëm shqiptar Vila, ministri amerikan Herman Bernstein, gjenerali Percy, shef i policisë shqiptare; Znj. Bernstein, Barclay Acheson, Drejtor Menaxhues i Fondacionit të Lindjes së Afërt; Dr R. Frashëri (Mehdi Frashëri), President i Këshillit të shtetit shqiptar; Joseph W. Beach, drejtor shkolle.
Hapja e një shkolle amerikane bujqësore në Shqipëri; 88 djem, 90 vajza regjistrohen në kurse
Kavajë, Shqipëri. — E vendodhur në brigjet e Adriatikut, një tokë që ka qenë skena e betejave të panumërta të ashpra që nga ditët e para të Perandorisë Romake, Shkolla Bujqësore Shqiptaro-Amerikane e ngritur së fundmi u karakterizua nga ministri amerikan Herman Bernstein “si një themel mbi të cilat paqja dhe lumturia mund të banojnë të sigurta” gjatë ceremonive të rastësishme me inaugurimin.
Hapja e godinave u simbolizua me veprimin e ministrit amerikan dhe ministrit të jashtëm shqiptar Villa në ndezjen e përbashkët të zjarrit të parë në vatrën e sallës së madhe komunale të godinës kryesore.
Përveç fjalimeve të zotit Bernstein dhe ministrit të jashtëm Villa, të cilët folën në emër të Mbretit Zog dhe qeverisë shqiptare, të tjera u mbajtën nga z. Frashëri, Presidenti i Këshillit të shtetit shqiptar; Dr. Barclay Acheson, drejtor i përgjithshëm dhe Laird Archer, drejtor jashtë shtetit i Fondacionit të Lindjes së Afërt dhe Joseph W. Beach, drejtor i përgjithshëm i shkollës.
Ndërtesat e shkollës së re u ngritën nga Fondacioni i Lindjes së Afërt nga Thompson dhe Churchill, të Nju Jorkut, dhe synohen të shërbejnë jo vetëm si një shkollë aktuale ku ajo mund të mësojë metodat më të fundit të bujqësisë praktike, por si një model për të treguar se çfarë mund të bëhen komunitetet bujqësore shqiptare nëpërmjet aplikimit të metodave moderne ndaj problemeve të tyre shekullore.
Toka e fermës shtatëqind hektarëshe në mes të së cilës ndodhet shkolla është dhuruar nga qeveria shqiptare, e cila gjithashtu tregoi interes për punimet duke lejuar hyrjen falas në shkollë të të gjitha pajisjeve dhe mjeteve të nevojshme. Qeveria ofron gjashtë mësues shqiptarë dhe bursa për rreth gjysmën e studentëve.
Nga katërmbëdhjetë godinat e planifikuara, gjashtë janë tashmë gati dhe shkolla u zhvendos nga lagjet e përkohshme që kishte në fshatin Kavajë në vendndodhjen e re. Më e rëndësishmja nga gjashtë ndërtesat e përfunduara është ndërtesa kryesore që përmban zyrat administrative dhe një dhomë ngrënie dhe auditor të kombinuar, kuzhina dhe qilar; një hambar model dhe dy silosë, të parat silosë të ndërtuara ndonjëherë në Shqipëri dhe një bulmetore model me avull presioni të lartë për sterilizim. Auditori, i cili ka një skenë të plotë, është më i madhi në vend. Ndërtesat e tjera përfshijnë konvikte dhe shtëpi për stafin.
Tetëdhjetë e tetë djem janë regjistruar tani, ndërsa në Shkollën e Vajzave, gjithashtu nën mbikëqyrjen e Fondacionit të Lindjes së Afërt dhe e vendosur në të njëjtën pronë, nëntëdhjetë vajza marrin një arsim praktik amerikan.
Stafi amerikan në të dyja shkollat përfshin Arthur R. Delamarter, nga Almond, NY, dhe Elliott J. Taylor, nga Kalifornia, drejtor dhe zëvendësdrejtor i shkollës së djemve, dhe zonjusha Meverette R. Smith, Haydenville, Mass., drejtoreshë e shkollës së vajzave. Shkollat u themeluan në 1924 nga Dr. C. Telford Erickson nga Bostoni dhe u morën përsipër nga Fondacioni i Lindjes së Afërt në 1930.