PËRVJETORI I LINDJES SË THOMAS WOODROW WILSON
Presidenti i 28 i Shteteve të Bashkuara, Thomas Woodrow Wilson, u lind më 28 dhjetor 1856 në Staunton të Virginia. Shumë historianë e shohin si njërin nga presidentët më me ndikim të shekullit të 20-të.
Më 1912, u zgjodh president i Shteteve të Bashkuara. Woodrow Wilson luftoi për reforma, kërkonte mbrojtjen e punëtorëve, forcimin e sistemit bankar dhe kufizimin e fuqisë së korporatave të mëdha.
Ashtu si Roosevelt para tij, Woodrow Wilson e konsideronte veten si përfaqësues personal të popullit. “Askush përveç Presidentit duket se nuk pritet të kujdeset për interesat e përgjithshme të vendit,” kishte thënë ai.
Ai u përpoq t’i jepte fund Luftës së Parë Botërore, e cila kishte shpërthyer më 1914, dhe t’i mbante Shtetet e Bashkuara jashtë kësaj lufte.
Pas një politike neutraliteti në shpërthimin e Luftës së Parë Botërore, Wilson e çoi Amerikën në luftë me qëllim që “ta bënte botën të sigurt për demokracinë”.
Wilson zhvilloi një program reformash progresive. Në vitin 1917 ai shpalli hyrjen amerikane në Luftën e Parë Botërore një kryqëzatë për ta bërë botën “të sigurt për demokracinë”.
Pas diplomimit nga Princeton (atëherë Kolegji i Nju Xhersit) dhe Shkolla Juridike e Universitetit të Virginias, Wilson fitoi doktoratën në Universitetin “Johns Hopkins” dhe filloi një karrierë akademike. Në vitin 1885 ai u martua me Ellen Louise Axson.
Wilson përparoi me shpejtësi si një profesor i ri konservator i shkencave politike dhe u bë president i Princeton në vitin 1902.
Reputacioni i tij në rritje kombëtar bëri që disa demokratë konservatorë ta bindin që të kandidonte për guvernator të Nju Xhersit në vitin 1910.
Ai u emërua për president në Konventën Demokratike të vitit 1912 dhe bëri fushatë në një program të quajtur Liria e Re, i cili theksonte individualizmin dhe të drejtat e shteteve. Në zgjedhjet trepalëshe ai mori vetëm 42 për qind të votave popullore.
Por pas zgjedhjeve Wilson arriti në përfundimin se Amerika nuk mund të qëndronte neutrale në Luftën e Parë Botërore. Më 2 prill 1917, ai i kërkoi Kongresit një shpallje lufte kundër Gjermanisë.
Përpjekjet masive amerikane ndryshuan ngadalë ekuilibrin në favor të aleatëve.
Wilson shkoi përpara Kongresit në janar 1918, për të shpallur qëllimet e luftës amerikane – katërmbëdhjetë Pikat, e fundit prej të cilave do të krijonte “Një shoqatë e përgjithshme e kombeve … duke u dhënë garanci reciproke të pavarësisë politike dhe integritetit territorial për shtetet e mëdha dhe të vogla”.
Pasi gjermanët nënshkruan armëpushimin në nëntor 1918, Wilson shkoi në Paris në përpjekje për të ndërtuar një paqe të qëndrueshme. Ai më vonë paraqiti në Senat, Traktatin e Versajës, që përmbante Konventën e Lidhjes së Kombeve, dhe pyeti: “A guxojmë ta refuzojmë atë dhe të thyejmë zemrën e botës?”
Por zgjedhjet e vitit 1918 e kishin zhvendosur ekuilibrin në Kongres te republikanët. Me shtatë vota, Traktati i Versajës dështoi në Senat.
Presidenti, kundër paralajmërimeve të mjekëve të tij, kishte bërë një turne kombëtar për të mobilizuar ndjenjat publike për traktatin. I rraskapitur, ai pësoi një goditje në tru dhe gati vdiq. I ushqyer me kujdes nga gruaja e tij e dytë, Edith Bolling Galt, ai jetoi deri në vitin 1924.