Ndue Ukaj: Fjalët e poezisë mund ta ndryshojnë botën

(Ky tekst është botuar si parathëni e libri me poezi “NYC FROM THE INSIDE: NYC through the Eyes of the Poets Who Live Here”, mbledhur dhe edituar nga George Wallace dhe botuar nga Blue Light Press, 2022, USA)

Kur e lexova antologjinë “NYC FROM THE INSIDE: NYC NYC through the Eyes of the Poets Who Live Here”, përgatitur nga poeti George Wallace, m’u kujtua poeti i madh Walt Whitman dhe vepra e tij poetike monumentale, një dëshmi për përjetësinë.
Poeti i amerikan Walt Whitman – kërkon prej nesh si lexues apo poetë – që kurrë të mos pushojmë së besuari se fjalët e poezisë mund ta ndryshojnë vërtet botën, prandaj ai i këshillon lexuesit që kurrë të mos pushojnë së ëndërruari, sepse ëndrrat na shpijnë kah një botë më e mirë dhe më e vërtetë.
Ky libër është shkruar në qytetin e Whitman-it, New York City, dhe subjekti i tij është ky qytet, i parë nga brenda dhe përmes syve të poetëve të tij. Pra, sigurisht për këdo që dëshiron të shijojë qytetin e Nju Jorkut, ata mund të nisin një udhëtim të tillë duke hyrë në faqet e këtij libri, e kjo është mënyra më e mirë për të arritur atje dhe një mundësi ideale për të parë këtë qytet të bukur përmes mendjeve dhe zemrave të atyre që janë në ndjekje të tingullit të tij më njerëzor dhe më të përgjegjshëm.
Por, ka diçka përtej kënaqësisë së thjeshtë në këtë koleksion poetik – pikërisht, të dëgjosh dhe të emërosh tingullin e bukur dhe të thellë që Whitmani me mençurinë e tij e dëgjoi në kohën e tij; dhe poetët e sotëm vazhdojnë ta dëgjojnë; dhe poetët në të ardhmen me siguri do ta dëgjojnë.
Sepse, njerëzit në histori gjithmonë kanë ëndërruar dhe gjithmonë do të kenë nevojë të ëndërrojnë. Dhe sa herë bëhet fjalë për ëndrrat, dëshirat, zhgënjimet, nevojat shpirtërore, poezia është shprehja më e mirë dhe më e vërtetë e kësaj bote.
Poezitë e këtij libri janë dëshmi e fortë se poetët ëndërrojnë dhe ëndrrat e tyre na çojnë kah e vërteta dhe humanizmi, drejt së bukura dhe sublimes, dhe njëkohësisht na tregojnë me një gjuhë të bukur të gjitha fatkeqësitë e njeriut, shëmtitë e jetës dhe mundësitë e çnjerëzimit.
Jeta është shkretëtire dhe oazë, është një Eden plot jetë e gjallëri, një Eden i djegur, një ëndërr që jeton dhe një që shuhet, një dëshirë e lindur dhe një e praruar, si një ditë që mbytet në errësirë. Këto ndjesi intime, të brendshme, njerëzore, formën më të mirë dhe më të vërtetë e marrin përmes poezisë.
Sepse “arti nuk mëson asgjë, përveç domethënies së jetës” ka shkruar shkrimtari i madh Hanry Miller. E ky libri me poezi “FROM THE INSIDE: NYC through the eyes of the poets who live here” i përgatitur për botim nga poeti George Wallace vërtet nuk mëson asgjë tjetër përveç domethënies së jetës. Dhe lexuesi i qytetit të madh të shumë poetëve e artistëve, ka nevojë ta ndiej zërin e kësaj simfonie të bukur poetike.
Ky libër i shkruar nga brenda e përmes syve të poetëve që jetojnë në një qytet të madh, vjen te lexuesi si një orkestër e bukur, plot jetë, zëra e tinguj që këndojnë këngën e kohës.
Në kohë të turbullta, arti shërben si një mundësi ideale për të parë matanë errësirës. E ky libër shikon matanë errësirës, matanë kufijve.
Ky libër merr frymë përmes zërave të shumë poetëve që tregojnë ndjesitë e tyre ma intime për qytetin e njeriun, për madhështinë e tij dhe njeriun e frikësuar brenda tij, për ëndrrat dhe dëshpërimin, për dashurinë dhe urrejtjen, për dritën dhe errësirën, për të bukurën e të shëmtuarën.
Kësisoj, ky libër është një përmbledhje poetike fantastike e poetëve që nën flamurin e artit poetik i këndojnë të amshueshmes. Kështu, ai bëhet dëshmi e vërtetë që tregon se poezia është një nga mënyrat më të mira për të kuptuar vetveten tonë, universin rreth nesh, meqë poezia flet me gjuhën e tingujve, të atyre që poezinë e kanë një mënyrë për t’i shprehur ndjesitë, ëndrrat dhe dëshirat e tyre. Dhe lexuesit përherë e më shumë kanë nevojë për ëndrra poetike, sepse ëndrrat poetike i zgjerojnë kufijtë e lirisë, të imagjinatës dhe na edukojnë që të mos nënshtrohemi ndaj mendësive totalitare, formaliteteve e kotësive.
Këta zëra të poetëve që jetojnë në kohën tonë, tregojnë ëndrrat e kohës, dëshirat, frikën, pasigurinë dhe njëherësh bëhen zëra që i flasin secilit lexues, sepse letërsia është universale. Flet për New Yorkun e Romën, Stokholmin e Prishtinën, Bonos Airesin e Tiranën, Tokion e Berlinin.
Pra, ta shijosh New Yorkun përmes poezisë është madhështore e ky libër është një mundësi ideale për një udhëtim të tillë.