Geron Kamberi: 16 BIBLIOTEKAT MË TË BUKURA NË BOTË (2)

Biblioteka Kombëtare e Francës (Bibliothèque Nationale de France- BNF)u themelua me iniciativën e mbretit francez Sharli i V-të (21.01.1338-16.09.1380) pavarsisht se në vitin 1368, koleksioni i parë i bibliotekës kombëtare të Francës u vendos në një dhomë të veçantë në Pallatin mbretëror të Luvrit, ku sot ndodhet muzeu i famshëm i Luvrit. Ndërkohë në ditët e sotme Biblioteka Kombëtare e Francës (Bibliothèque Nationale de France- BNF) është e shtrirë shtrihet në 7 godina të ndryshme ku 4 prej këtyre godinave shtrihen në të gjithë Parisin në atë që njihet si BNF Richelieu-Lavois që përbëhet nga Pallati Mazarin, Hôteli Tubeuf, Galeria Mansart dhe Biblioteka Saint Genieve. Biblioteka ka në pronësi 14 milionë tituj, duke filluar nga botimet e fushës së artit, ligjit e deri te filozofia. Në këtë bibliotekë organizohen ekspozita të panumërta dhe ka në pronësi edhe shumë vepra arti, duke përfshirë globet kolosale të mbretit francez, Luigji XIV (05.09.1638-01.09.1715), të cilat më parë ishin të vendosur në Pallatin e Versajës deri në Revolucionin Francez. Si rrjedhojë Biblioteka Kombëtare e Francës (BNF) e ka origjinën në bibliotekën mbretërore të themeluar në Pallatin e Luvrit nga mbreti francez, Sharli i V-të (21.01.1338-16.09.1380) i cili kishte marrë një koleksion dorëshkrimesh nga paraardhësi i tij, mbreti francez Gjoni II (26.04.1319-08.04.1364). Bibliotekari i parë i kësaj biblioteke do të ishte Claude Mallet, një shërbëtor i dhomës së mbretit, që bëri një lloj katalogu të emërtua si ‘Inventoire des Livres du Roy nostre Seigneur estans au Chastel du Louvr’e. Duhet theksuar se mbreti francez Sharli i V-të (21.01.1338-16.09.1380) ishte një mbrojtës dhe mbështetës i të mësuarit dhe për këtë arsye inkurajoi krijimin dhe mbledhjen e librave. Koleksioni i tij përgjatë viteve që pasuan monarkinë franceze arriti të humbasë një pjesë të koleksonit orogjinal, por u pasurua më pas falë kujdesit të një sërë bibliotekarësh që mirëmbajtëm këtë bibliotekë mbretërore përgjatë shekujve. Në vitin 1688 katologu i titujve të kësaj biblioteke kishte arritur në 8 vëllime. Në vitin 1868 Biblioteka Kombëtare e Francës u vendos një disa godina që ndodheshin në Rue de Richelieu të projektuara nga arkitekti francez Henri Labrouste (11.05.1801-24.06.1875), ku spikat Salla Labrouste. Pas vdekjes së Labrouste në 1875, biblioteka u zgjerua më tej, duke përfshirë shkallët madhështore dhe Dhomën Ovale, nga arkitekti akademik Jean-Louis Pascal (04.06.1837-17.05.1920). Një nga sallat më të famshme të leximit të kësaj biblioteke janë Salla Ovale e Leximit dhe Salla Labrouste ku ka një gërshetim të dritës natyrore, elementëve të drurit e xhamit duke i dhënë pamje spektaokolare sallave të leximit

FAQE WEB: http://www.bnf.fr

Biblioteka Bodleian (Bodleian Library) e Universitetit të Oksfordit është një nga bibliotekat më të famshme dhe më të vjetra në Europë, e ngrirtur që në Nëntor të vitt 1602 në shërbim të studimeve e shkencës, e lidhur me një qendër të rëndësishme akademike e kërkimore në botë sic është Universiteti i Oxfordit. Në të ruhen mbi 13 milionë tituj nga fusha të ndryshme. Biblioteka e ka marrë emrin nga themeluesi i saj, diplomati dhe studiuesi britanik Sir Thomas Bodley (02.03.1545-26.011613) i cili kishte qenë student në Merton College të Universitetit të Oxfordit. Origjina e koleksionit të kësaj biblioteke e ka fillesën tek dhurata që bëri sipas testamentit të tij arqipeshkvi i Worcesterit Thomas Cobham (27.08.1327) dhe tek koleksioni i vëllait të mbretit të Anglisë Henri IV, që u njoh me emrin Salla e Leximit e Dukës Hemphry (Duke Hummphrey Library) në vitin 1488 dhe është salla e leximit më e vjetër dhe më mbresëlënëse në këtë bibliotekë. Për nga numri i botimeve dhe larmisë së tyre ajo renditet biblioteka e dytë më e madhe dhe më e rëndësishme në Britani pas Bibliotekës Britanike (British Library). Biblioteka Bodleian (Bodleian Library) e Universitetit të Oksfordit është një nga gjashtë bibliotekat në Mbretërinë e Bashkuar që ka të drejtë të marrë një kopje të cdo libri të botuar në Angli e Irlandë. Biblioteka Bodleian zë një grup prej pesë ndërtesash pranë Broad Street në Oxford ku përfshihet:

1)Biblioteka e Duke Humfrey e shekullit të 15-të që është salla më e vjetër e leximit në Bibliotekën Bodleian në Universitetin e Oksfordit. Ajo është emëruar në bazë të emrit të Humphrey të Lancaster, Duka i Parë i Gloucester, i cili i dhuroi 281 libra bibliotekës pas vdekjes së tij në 1447.

2) Katërkëndëshi i Shkollave (ndonjëherë i referuar si “Katërkëndëshi i Shkollave të Vjetra”, ose “Biblioteka e Vjetër” që u ndërtua midis 1613 dhe 1619. Kulla e kësaj godine saj formon hyrjen kryesore të Bibbliotekës Bodleian dhe njihet si Kulla e Pesë Urdhrave apo Rendeve sepse është e zbukuruar, në rend ngjitës me kolonat e secilit prej pesë stileve apo rendeve të arkitekturës klasike: Toskan, Dorik, Jonik, Korintik dhe Kompozit.

3) Ndërtesa Clarendon që është një ndërtesë neoklasike e fillimit të shekullit të 18-të e Universitetit të Oksfordit, e cila ndodhet pranë Bibliotekës Bodleian dhe Teatrit Sheldonian dhe afër qendrës së qytetit. Ajo është ndërtuar midis viteve 1711 nën projektin e stilit neoklasik të arkitektit, Nicholas Hawksmoor (15.10.1661-25.03.1736). Ndërtesa mori këtë emër pasi u financua kryesisht nga të ardhurat e shitjes së të librit ‘Historia e Rebelimit të Madh’ e Luftës Civile në Angli që u shkrua nga Lordi 1 i Clarendon (18.02.1609-09.12.1674), që ishte këshilltari i mbretut anglez Charlker I dhe që tregonte për historinë e Luftrave Civile në Britani (1639-1653) në monarkitë e anglreze, skoceze e irlandeze që drejtoheshin nga mbreti anglez Charles i I-rë (19.11.1600-30.01.1649) që në përfundim të kësaj lufte u dënua me vdekje.

4) Kamera Radcliffe e shekullit të 18-të e cila njihet në gjuhën e folur si “Rad Cam” ose “The Camera”; nga latinishtja kamera, që do të thotë ‘dhomë’. Ajo u projektua në stilin e një godine rrethore nga arkitekti anglez James Gibbs( 23.12.1685-05.08.1754) në stilin neoklasik dhe u ndërtua gjatë viteve 1737- 1749 duke u financuar nga një shumë prej 40,000 paund që kishte lënë në testamentin e tij në vitin 1737 mjeku dhe politikani John Radcliffe (23.07.1650-01.11.1754).

5) Biblioteka Weston e shekullit të 20-të dhe 21-të. Kjo bibliotekë u rihap brenda ish Bibliotekës së Re Bodleian (New Bodleian Library) që ishte ndërtuar në vitet 1937-1940 nga arkitekti Sir Gilles Scott (09.11.1980-08.02.1960). Ai u detyrua të hartonte një projekt që të ruante miliona kopje librash, por godina nga lartësia të mos i kalonte godinat e stilit gotik që e rrethonin. Duke qenë se stilet arkitekturore në Angli janë të lidhur me emrat e mbretërve që e kanë qeverisur atë, stili i kësaj biblioteke nuk ishte as tudorian (1485-1603) dhe as viktorian (1837-1901), por një stil neo-jakobetian, që ishte një stil arkitekturor i së ashtuquajtur Rilindje Jakobetiane (Jacobean Revival) që është stili i përzier kombëtar i ringjalljes së Rilindjes që u bë i njohur në Angli nga fundi i viteve 1820, i cili mori pjesën më të madhe të frymëzimit të tij nga stili arkitekturor i Rilindjes angleze -English Renaissance (1550-1625), që kishte dy faza të rëndësishme sic ishin stili elizabetian (1558-1603) dhe jacobean ( 1603-1625). Godins u ndërtus me gurë ngs fshatrat Blandon dhe Cripsham që ndodhen afër qytetit të Oxfordit dhe Linkolnit. Donacioni për këtë bibliotekë u dha nga Fondacioni Rockfeller dhe poshtë saj u ndërtuan 11 kate nëntokësore me libra e korridore që e lidhnin me godinat e tjera të Bibliotekës Bodleian të Oxfordit. Për studiuesit e Universitetit të Oksfordit kjo bibliotekë njihet si “Bodley” ose “The Bod” dhe funksionon kryesisht si një bibliotekë referimi ku në përgjithësi, literatura konsultohet në dhomat e leximit. Në vitin 2000, një numër bibliotekash brenda Universitetit të Oksfordit u mblodhën së bashku për qëllime administrative nën kujdesin e asaj që fillimisht njihet si Shërbimet e Bibliotekës së Universitetit të Oksfordit (Oxford University Library Services OULS). Të gjitha kolegjet e Universitetit të Oksfordit kanë bibliotekat e tyre, të cilat në një numër rastesh janë krijuar shumë përpara themelimit të Bodleian-it dhe të gjitha mbeten krejtësisht të pavarura nga Bodleian. Megjithatë, ato marrin pjesë në platformën SOLO (Search Oxford Libraries Online- SOLO), katalogu i përbashkët online i Bibliotekave Bodleian, me përjashtim të bibliotekës së Kolegjit Universitar (University College), e cila ka një katalog të pavarur. Pjesa më e madhe e arkivave të bibliotekës u digjitalizuan dhe u vendosën në internet për akses publik që në vitin 2015.

FAQ E WEB : http://www.bodleian.ox.ac.uk

Biblioteka e Kolegjit të Trinitetit në Dublin të Irlandës (Trinity College Library) është e vendosur në ambientet e kolegjit të mirënjohur që u themelua më 3 Mars 1592 nga mbretëresha Elizabeth I e Anglisë (07.09.1533-24.03.1603) si “nëna e një universiteti” në bazë të modeleve të universiteteve me bazë kolegji sic ishin ato të Oksfordit dhe Kembrixhit. Kolegji i Trinitetit në Dublin (Trinity College Dublin) konsderohet një kolegj i ngjashëm apo “kolegj vëlla” me ato të St John College në Oxford dhe Oriel College në Kembrixh dhe në këtë kuadër diploma e tij është ekuivalente me atë të dy kolegjeve të sipërmendura. Ai wshtë një nga shtatë universitetet më të vjetra të Britanisë dhe Irlandës, si dhe është universiteti më i vjetër i Irlandës. Kampusi kryesor i universitetit ndodhet në zemër të Dublinit dhe është një nga ikonat e këtij qyteti duke qenë shpeshherë subjekt për romane, filma dhe legjenda të urbane. Biblioteka e Kolegjit Trinity (Leabharlann Choláiste na Tríonóide) ka në koleksionin e saj mbi 6 milionë libra që janë të vendosuar në katër ndërtesat e veçanta të kësaj biblioteke. Godina e kësaj biblioteke përfundoi së ndërtuari në vitin 1733, në bazë të një projekti të arkitektit irlandez Thomas Burgh (12.10.1670-18.12.1730). Një nga sallat më të famshme dhe më të bukura të leximit të kësaj biblioteke është ajo që ka emrin Salla e Gjatë (Long Rom) ku ndodhet edhe koleksioni i librave më të vjetër. Pamja e kësaj godine është mbresëlënëse dhe ndërtimi i saj zgjati për 22 vjet nga 1712-1733 duke qemë një nga atraksionet turistike të Dublinit, vecanërisht vizita në Sallën e Gjatë (Long Rom). Ajo është 65 metra e gjatë dhe u ndërtua midis viteve 1712 dhe 1732 dhe në të janë vendosur 200,000 nga librat më të vjetër të Bibliotekës. Fillimisht, salla kishte një tavan të sheshtë, rafte për libra vetëm në nivelin e poshtëm dhe një galeri të hapur. Nga vitet 1850 dhoma duhej të zgjerohej pasi raftet ishin mbushur për shkak të faktit se bibliotekës i ishte dhënë leja për të marrë një kopje falas të çdo libri që botohej në Irkandë e Britani. Në vitin 1860, çatia e asaj që emërtohej si Salla e Gjatë (Long Room) u ngrit më lart për të vendosur aty një galeri të sipërme. Gjithashtu James Ussher (1625–56), Kryepeshkopi i Armaghut, i la trashwgim kwsaj biblioteke veprat më të rëndësishme të cilit ishin “Veterum Epistolarum Hibernicarum Sylloge” (1632) dhe “Brittanicarum Ecclesiarum Antiquitates” (1639), që përfshin disa mijëra libra të shtypur dhe dorëshkrime. Veprat e tij të plota u botuan nga biblioteka në njëzet e katër vëllime. Në këtë sallë janë vendosur një sërë bustesh mermeri që janë pjesë e koleksionit prej 14 bustesh të personaliteteve të ndryshme, të gdhendura nga skulptori flamand Peter Scheemakers (16.01.1691-12.09.1781), të cilat u blenë nga Kolegji i Trinitetit në Dublin. Shumë nga bustet janë të filozofëve, shkrimtarëve dhe njerëzve të mëdhenj që kanë mbështetut kolegjin. Busti më i famshëm në këtë koleksion është ai i satiristit dhe pamfletistit irlandez Jonathan Swift (30.11.1687-19.10.1795) që shkroi veprën ‘Udhëtimet e Guliverit’, një bust i punuar nga skulptori francez Louis François Roubiliac (31.08.1702-11.01.1762). Në këtë sallë ruhet gjithashtu një nga kopjet e fundit të deklaratës së të Shpalljes së Republikës së Irlandës që u lexua më 24 Prill 1916 pranë Zyrës së Përgjithshme të Postës në Dublin nga avokati e aktivisti politik irlandez Patrick Pearse (10.11.1879-03.05.1916) që ishte një nga liderët e saj që njihet si ‘Rebelimi i Pashkëve’ kundër sundimit anglez. Vizitorët mund të shohin gjithashtu harpën e Kolegjit të Trinitetit, e njohur gjithashtu si “harpa e Brian Boru”, një mbret irlandez që sundoi në Irlandë nga viti 1002-1014. Së bashku me Harpën e Mbretëreshës Mari dhe Harpën Lamont është ndër 3 harpat më të vjetra në Angli, e bërë nga dru lisi dhe shelgu dhe përfshin 29 tela tunxhi. Harpa është e aq e famshme sa që është pjesë e stemës zyrtare të shtetit të Irlandës dhe pjesë e etiketës së birrës së famshme irlandeze ‘Guiness’.

FAQE WEB : https://www.tcd.ie/library/

Godina e Bibliotekës Publike të New Yorkut ndodhet në një pozicion kyc në qytetin e zhurmshëm dhe të madh të New Yorkut sic është pozicioni me Fifth Avenue dhe 42nd Street. Biblioteka është biblioteka e dytë më e madhe në SHBA pas asaj të Kongresit Amerikan dhe një nga katër bibliotekat më të mëdha në botë së bashku me Bibliotekën Britanike (British Library) dhe atë të Shanghait në Kinë. Fillesa e kësaj biblioteke ishin bibliotekat e para Astor e Lenox që u krijuan në 1854 e 1870 në New York në bazë të financimit që kishte lënë në testament biznresmeni filantrop gjermano–amerikan John Jacob Astor (17.07.1763-29.03.1848). Më pas falë donacionit të biznesmentit filantrop skocezo- amerikan Andrew Carnegie (25.11.1835-11.08.1919) më 23 Maj 1895 u ngrit Fondacioni “The Neë York Public Library, Astor, Lenox and Tilden Foundations” që mori përsipër ndërtimin e saj. Godina u projektua në stilin arkitekturor të Arteve të Bukura (Beaux-Arts style) që ishte një stili arkitekturor i cili mësohej në Shkollën e Arteve të Bukura në Paris (Ecole des Beaux-Arts) dhe mbizotëroi nga viti 1830-1899 në Paris. Stili mbështetej në parimet e neoklasicizmit francez, por gjithashtu përfshinte elemente të stilit të rilindjes, barokut dhe përdorte materiale moderne, si hekuri dhe qelqi. Godina u projektua nga firma e arkitektëve John Carrere (09.11.1858-01.03.1911) dhe Thomas Hastings (11.03.1860-22.10.1929) që ishin ndjekës të këtij stili. Sot godina ka 15 milionë tituj ku përfshihen që nga dorëshkrimet mesjetare tek tregime e lashta japonez të botuar në formë rrotullash prej letre dhe deri te romanet bashkëkohore apo librat vizatimorë. Emri tjetër i saj si godina Stephen A. Schwarzman (14.02.1947) është i lidhur me faktin se biznesmeni e filantropi amerikan Schwarzman dha një donacion prej 100 milionë USD për ta restauruar godinën nga vitet 2007-2011. Ndërkohë simboli i godinës së Bibliotekës së New Yorkut janë edhe dy luanët e gdhendur në mermer që qëndrojnë në hyrje të saj, të gdhendur nga skuptori Eduard Potter (26.11.1857-21.06.1923), të cilët njihen me emrin alegorik “Durimi” dhe “Fati”.

FAQE WEB : http://www.nypl.org

Biblioteka & Muzeu Morgan (The Morgan Library & Museum) ruan koleksionin privat të librave, dorëshkrimeve e objekteve të tjera që ka lënë trashëgim financieri e filantropi amerikan J.P. Morgan (17.04.1837-31.03.1913). Më parë ajo emërtohej si Biblioteka Pierpont Morgan dhe është e vendosur në lagjen Murray Hill të ishullit të famshëm të Manhattanit në qytetin e Nju Jorkut të SHBA. Në sallën e kësaj biblioteke të bëjnë përshtypje raftet e librave të bëra me dru arre cerkez e profile metali që rreshojnë dhomën e zbukuruar me ar ku gjënden dorëshkrime të origjinale të shkrimtarëve të njohur si romancierit të njohur skocez Sir Walter Scott (15.08.1771-21.09.1832) dhe romancierit të famshëm francez Honore de Balzac (20.05.1798-18.05.1850). Biblioteka Morgan ndodhet e vendosur në tre godina të ndryshme që shtrihen përgjatë Madison Avenue. Pas rafteve të librave në sallën e leximit janë të vendosura shkallë të brendshme që lidhen me ballkonet e mësipërme dhe ofrojnë pamje të mrekullueshme të tavaneve të sallës së leximit që janë zbukuruar me me afreske nga artisti amerikan Harry Siddons Mowbray (15.08.1858-13.01.1928). Gjithashtu në të gjënden edhe vizatime nga artistë të njohur si Michelangelo, Leonardo da Vinci dhe Pablo Picasso. Biblioteka dhe Muzeu Morgan përbëhet nga disa struktura ku bie në sy ndërtesa kryesore në stilin neoklasik të Rilindjes, që u projektua nga arkitektët amerikanë Charles McKim (24.08.1847-14.09.1909) Benjamin Wistar Morris (23.10.1870-04.12.1944), ndërkohqë që pjesë e tyre është edhe një shtëpi italiane me gurë ngjyrë kafe të shekullit të 19-të e ndërtuar nga arkitekti amerikan Isaac Phelps Stokes (11.04.1867-18.12.1944). McKim mori frymëzimin e tij për këtë projekt nga Villa Giulia, e ndërtuar në Romë në shek XVI nga Papa Julius II (10.09.1487-23.03.1555) dhe ku sot është i vendosur Muzeu Kombëtar i Etruskëve (Muzeo Nazionale Etrusco), veçanërisht nga papafingo e Nymphaeum-it të saj, që në Greqinë dhe Romën e lashtë ishte një monument që u kushtohej nimfave, aty ku kishte burimeve ujore. Ndërkohë një frymëzim tjetër për arkitekturën e kësaj biblioteke ishte nga Villa Medici në Romë, e ndërtuar në shekullin e 16-të nga arkitekti italian, Annibale Lippi (17.04.1517-18.11.1581) për nder të Dukës së Madh të Toskanës Frederiko de Medici (30.07.1549-03.02.1609). Ndërsa sot është pronë e shtetit francez ku është e vendosur që prej vitit 1803 Akademia Franceze në Romë. Kjo akademi u themelua në vitin 1606 dhe nga shek XVII-XIX në këtë akademi vinin artistë të zgjedhur francezë, të cilët, pasi fitonin çmimin prestigjioz Prix de Rome (Çmimi i Romës), nga Akademia Franceze u jepej bursë 3, 4 ose 5-vjeçare (në varësi të disiplinës së artit që ndiqninm për të studiuar në Romë, artit dhe arkitekturën e këtij qyteti mbresëlënës. Ndërkohë këto godina kanë një pjesë hyrëse prej xhami të ndërtuar në vitin 2006, që është projektuar nga arkitektët e njohur sic është italiani Renzo Piano (4.09.1937) dhe amerikani Richard Blinder (14.06.1935-07.09.2006). Biblioteka Morgan që u ndërtua mes viteve 1902-1906 u përdor për të vendosur atje bibliotekën private të J.P Morganit, e cila përfshinte dorëshkrime dhe libra, si edhe koleksionin e tij të printimeve dhe vizatime. Biblioteka u bë një institucion publik në vitin 1924 nga djali i JP Morgan, John Pierpont Morgan, Jr., në përputhje me vullnetin e babait të tij. Koleksioni i dorëshkrimeve muzikore të Morganit është i dyti për nga madhësia pas Bibliotekës së Kongresit Amerikan ku përfshihen librete me autograf, shënime dhe partitura nga kompozitorë të njohur botërorë si Beethoven, Brahms, Shopen dhe Mozartit. Apo copëza letre në të cilat Bob Dylan ka shkruar për këngët e tij “Blow in the Wind” dhe “It Ain’t Me Babe”. Pjesa e brendshme e ndërtesës kryesore të bibliotekës është shumë e zbukuruar, me një dhomë rrethore shumëngjyrëshe që të të çon në tre salla publike ku njëra është studio private e JP Morganit. Dyshemetë janë të veshura me mermer shumëngjyrësh, modeli i të cilit bazohet në dyshemenë e një vile patricësh sic është Villa Pia (Casina Pio IV) në qytetin e Vatikanit ku sot Akademia Papnore e Shkencave (Pontificia accademia delle scienze), Akademia Papnore e Shkencave Sociale (Pontificia accademia delle scienze sociale) dhe Akademia Papnore e Shën Thomas Aquinas. Biblioteka e Muzeu Morgan shquhet për koleksionin e pasur që përmban një numër të madh inkunabulash (libra të botuar pas shpikjes së shtypshkronjës Gutenberg), kopje të versioneve të hershme të Biblave të shtypura, mes tyre tre Bibla të shtypyra nga shtypshkronja Gutenberg, një sërë printimesh dhe vizatimesh të artistëve evropianë, përkatësisht të artistëve të njohur si Da Vinci, Michelangelo, Raphael, Rembrandt, Rubens, Gainsborough, Dürer dhe Picasso.

Biblioteka e Parlamentit Kanadez është e vendosur në godinën e këtij parlamenti që ndodhet në vendin, i cili në Otavë, njihet si Kodra e Parlamentit (Parlament Hill). Kjo bibliotekë është ndërtuar që në vitin 1876 kur përfundoi së ndërtoi vetë godona e parlamentit dhe shërben si qendër burimore informacioni dhe studimesh për parlamentarët kanadezë dhe qeverinë e Kanadasë. Origjina e Bibliotekës së Parlamentit Kanadez (Library of Parliament in Ottaëa, Canada) është që në vitin 1790, kur u krijuan bibliotekat legjislative të Kanadasë së Epërme dhe të Poshtme (Upper and Loëer Canada legislative libraries) që funksionuan veçmas deri në krijimin e Provincës së Kanadasë në vitin 1841, nën administrimin e monarkisë britanike. Koleksionet e këtyre bibliotekave u bashkuan dhe si rrjedhojë ndoqën vendondhjen e kryeqytetit të provincës së Kanadasë (Kanadasë së sotme) që do të ishte fillimisht në disa qytete si Kingston, Montreal, Toronto dhe Kebek. Pasi në vitin 1867 mbretëresha e Anglisë Viktoria (24.05.1819-22.01.1901), periudha e mbretërimit (20.06.1837-22.01.1901, 64 vjet) zgjodhi Otavën si selinë e kurorës për Dominionin e Kanadasë sic u quajt Kanadaja në atë kohë dhe në vitin 1871 u miratua Ligji për Bibliotekën e Parlamentit që do të krijonte këtë institucion. Një nga sallat e leximit të kësaj biblioteke që të mahnit me bukurinë e saj është Salla Kryesore e Leximit (Main Reading Room) e cila është projektuar nga arkitektët Chilion Jones (10.10.1835- 01.04.1912) dhe Thomas Fuller (08.03.1823-28.09.1898), të cilët e morën frymëzimin për tavanin e saj me pishë të bardhë që është në formë të harkuar dhe të gdhendur nga modeli i Sallës së Leximit të Muzeut Britanik (Reading Room, British Library), ku janë gdhendur një shumëllojshmëri tekstesh, lulesh, maskash dhe krijesash mitike. Po aq mahnitëse sa pjesa e brendshme, është pjesa hyrëse e kësaj biblioteke me një stil Viktorian ku janë realizuar gdhendje në gurë me motive lulesh dhe 16 kolona. Në këtë sallë bie në sy statuja e mbretëreshës angleze Viktoria (24.05.1819-22.01.1901), periudha e mbretërimit (20.06.1837-22.01.1901, 64 vjet) që është punuar nga skulptori anglez Marshall Wood (19.11.1834-16.07.1882). Biblioteka ka një koleksion prej 600,000 titujsh, ndërkohë që në këtë sallë janë ekspozuar edhe stemat e shtatë provincave të Kanadasë që ekzistonin në vitin 1876. Sallat e bibliotekës në pjesën veriore janë gjithashtu të rrethuara me bustet prej mermeri të bardhë të peersonaliteteve të ndryshme si ish kryeministri i parë i Kanadasë Sir John Sandfield Macdonald (10.01.1815-06.06.1891), Princi Eduard, Princi i Uellsit dhe më vonë Mbreti Eduardi VI (12.10.1537-06.07.1553)  Alexandra, Princesha e Uellsit dhe më vonë Mbretëresha Alexandra (01.12.1844- 20.11.1825) dhe Sir Étienne-Paschal Taché (05.09.1795-30.07.1865) mjek dhe një baballarët themelues të Konfederatës Kanadeze. Godina e saj është një ikonë e qytetit dhe shfaqet në anën e përparme të kartëmonedhës kanadeze 10 dollarëshe. Rreth dritareve dhe përgjatë skajeve të tjera, biblioteka është veshur me stoli guri, së bashku me një mori gdhendjesh, duke përfshirë modele lulesh dhe frizash të ndryshme, duke u përshtatur me stilin e lartë gotik viktorian të pjesës tjetër të kompleksit parlamentar që është një monument kulture për Kanadanë.

FAQE WEB : https://lop.parl.ca/

Kabineti Mbretëror Portugez i Leximit (Real Gabinete Português de Leitura) është një godinë në qendër të qytetit të Rio de Zhanieros të Brazilit, e cila ka në ruajtje koleksionin më të madh dhe më të vlefshëm të letërsisë portugeze jashtë Portugalisë me afro 400,000 dorëshkrime të rralla, vepra të veçanta dhe prova unike që zbukurojnë raftet e saj prej druri. Ideja e ndërtimit të kësaj biblioteke lindi nga një grup emigrantësh portugezë, refugjatë politikë në Brazil që e themeluan fillimisht në vitin 1822 në mënyrë që të paraqisnin traditën letrare e kryeveprat e letërsisë portugeze para popullsisë së Brazili , që sapo kishte shpalluar pavarësinë nga mbretëria e Portugalisë më 7 Shtator 1822. Kjo bibliotekë është renditur para disa vitesh nga revista TIME si një nga katër bibliotekat më të bukura në botë dhe në brendësi të saj ruhet koleksionin më të madh të letërsisë portugeze jashtë Portugalisë. Institucioni u themelua në vitin 1837 nga një grup prej dyzet e tre emigrantësh portugezë, refugjatë politikë, për të promovuar kulturën midis komunitetit portugez në kryeqytetin e atëhershëm të Perandorisë së Brazilit. Duhet theksuar se perandoria e Brazilit ishte një shtet i shekullit të 19-të që përfshinte atëherë territoret që formojnë Brazilin e sotëm dhe të Uruguajit deri në vitin 1828. Qeveria e saj ishte një monarki kushtetuese parlamentare përfaqësuese nën sundimin e perandorëve Dom Pedro I (12.10.1798-24.09.1834) dhe djalit të tij Dom Pedro II (02.12.1825-05.12.1891) dhe ishte koloni e Mbretërisë së Portugalisë, Brazili u bë selia e Perandorisë koloniale Portugeze në vitin 1808, kur princi portugez regjent, më vonë Mbreti Dom John VI (13.05.1767-10.03.1828), iku nga Portugalia pas pushtimit të saj nga Napoleoni dhe vendosi veten dhe qeverinë e tij në qytetin brazilian të Rios de Zhaneiro. Ndërtesa e kësaj biblioteke u projektua nga arkitekti portugez Rafael da Silva e Castro (21.05.1820-17.05.1892) dhe u ndërtua mes 10 Qershorit 1880 dhe 10 Shtatotr 1887 në stilin neo-manuelin. Ky ishte një stil arkitekturor që ringjallte stilin gotik-rilindjes, i cili kishte qenë në fuqi në kohën e zbulimeve të mëdha gjeografie nga ana e monarkisë portugeze dhe u quajti stili neo-Manueline në Portugali për shkak se përkonte me mbretërimin e mbretit portugez Manuel (31.05.61469- 31.12.1521 – periudha e mbretërimit 1495-1521). Në këtë bibliotekë të bien në sy koleksioni i pasur prej 300,000 veprash e dorëshkrimesh të letërsisë portugeze, ndërsa fasada e godinës së kësaj biblioteke është realizuar nga Germano Jose, sipas modelit të fasadës së Manasatirit Jeronimo (Mosteiro dos Jerónimos) të ndërtuar në vitin 1495 që është bërë me gurin e Lisbonës dhe ku sot është vendosur Muzeu i Detarisë (Museu de Marinha) dhe Muzeu Kombëtar Arkeologjik i Portugalisë (Museu Nacional de Arqueologia). Në sallat e kësaj biblioteke janë vendosur katër statujat që e zbukurojnë atë që janë të ekpsloratorëve portugezë Pedro Álvares Cabral, Luís de Camões, Infante D. Henrique dhe Vasco da Gama. Ndërkohë në fasadë janë bustet e shkrimtarëve portugezë Fernão Lopes, Gil Vicente, Alexandre Herculano dhe Almeida Garrett. Tavani i Sallës së Leximit ka një llambadar të bukur, një monument të bukur prej argjendi, fildishi dhe mermeri të emërtuar Altari i Atdheut), me lartësi 1.7 metra, që përkujton kohën e zbulimeve portugeze, realizuar nga argjendari António Maria Ribeiro. Në këtë bbliotekë ka gjithashtu edhe një koleksion të rëndësishëm pikturash nga José Malhoa, Carlos Reis, Osëaldo Teixeira, Eduardo Malta dhe Henrique Medina. Institucioni boton revistën periodike ‘Convergência Lusíada’ dhe promovon kurse për gjuhën. Letërsinë, historinë, antropologjinë dhe artin e Portugalisë.

FAQE WEB: https://www.realgabinete.com.br/

Biblioteka shtetërore e shtetit të Australisë Jugore (State Library of South Australia), një nga 6 shtetet që përbëjnë atë quhet Komonwelthi i Australisë, ndodhet në qytetin e Adelaides. Guri i themelit të kësaj biblioteke u vendos më 7 Nëntor 1879 nga guvernatori anglez i shtetit të Australisë Jugore, Sir William Jervois (10.09.1821-17.08.1897). Ndërtesa është e stilit të Rilindjes Franceze dhe në brendësi ka dy galeri, ku njëra mbështetet nga kolona dhe e dyta me kllapa prej gize. Ballkonet e galerive ku janë vendosur librat me fonde të hapuar kanë një balustradë prej hekuri të punuar dhe të zbukuruar me ar, ndërsa çatia e e këtyre sallave të leximir me kube xhami, lejon që dhoma të ndriçohet me dritë natyrale. Kjo bibliotekë i kushtohet popullsisë indigjene në që ka jetuar në fushat e Adeliades dhe Australisë së Jugut. Biblioteka përbëhet nga tre godina që mëshirojnë stilin e arkitekturës Viktoriane. Në këtë bibliotekë të bien në sy Salla e Leximit Mortlock (Mortlock Reading Room) e stilit të vonë viktorian që është emërtuar edhe si “Salla e Harry Potter” për shkak të ngjashmërisë së saj me bibliotekën e madhe imagjinare në Hogwarts. Emri i saj është i lidhur me filnatropin John Andreë Motlock (30.03.1894-15.03.1950) që i dha kësaj biblioteke një donacion prej 1.8 milionë paund. Në këtë bibliotekë ruhet koleksioni “South Australiana”, i cili dokumenton Australinë e Jugut nga vendbanimet para-evropiane deri në ditët e sotme, si dhe botime reference të përgjithshme në një gamë të gjerë formatesh, duke përfshirë ato dixhitale, filmike, zanore, video, fotografi dhe mikrofilma.

…FAQE WEB: https://www.realgabinete.com.br/

Biblioteka ‘Rampur Raza’ është e vendosur në qytetin e Rampurit të shtetit të Uttar Prandeshit, që është një nga nga 28 shtetet e Republikës së Indisë. Kjo është një nga bibliotekat më të mëdha të Azisë. Kjo bibliotekë u krijua falë sundimtarit vendas Nawab Faizullah Khan (23.05.1730-17.07.1794) i cili sundoi Rampurin nga viti 1774 deri në 1794. Kjo godinë është e vendosur në ish- rezidencën e Nawab Hamid Ali Khan (13.08.1878-20.06.1930) dhe ka një koleksion të pasur të veprave indo-islamike duke filluar nga dorëshkrimet, kaligrafia islame dhe deri tek dorëshkrimi origjinal i përkthimit të parë të Kuranit. Këtë bibliotekë ai e krijoi nga koleksioni i tij personal i dorëshkrimeve antike dhe ekzemplarëve në miniaturë të kaligrafisë islame në dekadat e fundit të shekullit të 18-të. Meqenëse të gjithë Nawabët pasardhës ishin mbështetës të mëdhenj të dijetarëve, poetëve, piktorëve, kaligrafëve dhe muzikantëve, në këtë mënyrë biblioteka u rrit me hapa të shpejtë dhe koleksioni i kësaj biblioteke u shtua gjatë sundimit të Nawab Ahmad Ali Khan (12.10.1797-05.07.1840 ), që angazhoi Jusuf Ali Maulavi, një studiues afgan, për të organizuar koleksionin në një bibliotekë të mirëfilltë si edhe ftoi kaligrafë dhe lidhës librash të mirënjohur nga Kashmiri dhe pjesë të tjera të Indisë. Nevabi mori gjithashtu një vulë me mbishkrimin persisht ku shkruhej: “Kjo është vula e Bibliotekës: nga sundimtari i mençur (Navab) i Rampurit”, (Hast in muhr bar Kutub Khana: Waali-i-Rampur farzana). Pasi Shteti Rampurit u bashkua me Unionin e Indisë, në vitin 1949 Biblioteka u drejtua nga një Bord që u krijua më 6 Gusht 1951. Përvec shkrimeve të shenjta islame, biblioteka ka 17,000 dorëshkrime në gjuhë të ndryshme duke filluar nga arabishtja në turqisht dhe 60,000 libra, instrumenta astronomikë. Nga ana tjetër aty ruhen libra dhe dokumente të tjera të rëndësishme në gjuhën tamile dhe turke, si edhe aty gjenden 30,000 libra të shtypur ku përfshihen periodikë në gjuhë të tjera të ndryshme.

FAQE WEB: http://razalibrary.gov.in/